Komisja Europejska z zadowoleniem przyjęła przez Radę dwunasty pakiet sankcji wobec Rosji.
Pakiet ten koncentruje się na nałożeniu na Rosję dodatkowych zakazów przywozu i wywozu, zwalczaniu obchodzenia sankcji i zlikwidowaniu luk prawnych.
W szczególności pakiet ten obejmuje dodatkowe wykazy rosyjskich osób fizycznych i przedsiębiorstw oraz nowe zakazy przywozu i wywozu – takie jak zakaz eksportu rosyjskich diamentów do Europy – w ścisłej współpracy z naszymi partnerami z G-7. Ponadto pakiet zaostrza stosowanie pułapu cen ropy naftowej poprzez ściślejsze monitorowanie, w jaki sposób zbiornikowce mogą być wykorzystywane do obchodzenia pułapu. Obejmuje on również ostrzejsze obowiązki w zakresie śledzenia aktywów i surowe środki wobec przedsiębiorstw z państw trzecich, które obchodzą sankcje.
Na dwunasty pakiet składają się następujące podstawowe elementy:
DODATKOWE OSOBY I PODMIOTY OBJĘTE SANKCJAMI
- Zamrożenie aktywów dotyczy ponad 140 dodatkowych osób i podmiotów. Obejmuje podmioty rosyjskiego wojska i obrony, w tym przedsiębiorstwa sektora wojskowego i prywatne firmy wojskowe. Obejmuje to również podmioty z sektora IT, a także inne ważne podmioty gospodarcze. Środki te są również wymierzone w osoby, które zorganizowały niedawne nielegalne tzw. „wybory” na terytoriach Ukrainy, które Rosja tymczasowo okupowała, oraz osoby odpowiedzialne za przymusową „reedukację” ukraińskich dzieci, a także podmioty rozpowszechniające dezinformację/propagandę popierającą rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie.
ŚRODKI HANDLOWE
- Zakaz importu rosyjskich diamentów: ograniczenia przywozowe dotyczące diamentów nieprzemysłowych, wydobytych, przetworzonych lub produkowanych w Rosji. Proponowane sankcje są częścią zakazu przywozu diamentów koordynowanych w ramach grupy G-7, których celem jest pozbawienie Rosji tego ważnego strumienia dochodów szacowanego na 4 mld euro rocznie. Wszyscy członkowie G-7 wprowadzą bezpośredni zakaz przywozu diamentów z Rosji najpóźniej do 1 stycznia 2024 r. Od 1 marca 2024 r. wejdzie w życie zakaz przywozu rosyjskich diamentów polerowanych w państwie trzecim, a od 1 września 2024 r. zakaz ten zostanie rozszerzony o diamenty laboratoryjne, biżuterię i zegarki zawierające diamenty. Aby zwiększyć skuteczność tych środków, w ramach G-7 ustanowiony zostanie solidny mechanizm weryfikacji i certyfikacji surowca diamentowego oparty na identyfikowalności.
- Zakaz przywozu surowców do produkcji stali, przetworzonych wyrobów aluminiowych oraz innych towarów metalowych: nowe środki ograniczające przywóz z Rosji niektórych towarów metalowych.
- Ograniczenia wywozowe: dodatkowe ograniczenia wywozowe dotyczące produktów podwójnego zastosowania oraz zaawansowanych technologiczno-przemysłowych produktów o wartości 2,3 mld euro rocznie. W szczególności:
- Nowe kontrole wywozu produktów podwójnego zastosowania/zaawansowanych technologii, mające na celu dalsze osłabienie rosyjskiego potencjału wojskowego w tym chemikaliów, termostatów, silników prądu stałego i serwomotorów do bezzałogowych statków powietrznych (UAV), obrabiarek i części maszyn.
- Nowe zakazy wywozu unijnych towarów przemysłowych, aby jeszcze bardziej ograniczyć zdolności Rosji w jej sektorze przemysłowym, w tym maszyn i części, towarów związanych z budownictwem, wyrobów ze stali przetworzonej, miedzi i aluminium, laserów i baterii.
- Dodanie 29 podmiotów rosyjskich i z państw trzecich do wykazu podmiotów powiązanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym (w tym podmiotów zarejestrowanych w Uzbekistanie i Singapurze).
- Zakaz dostarczania rosyjskiemu rządowi lub rosyjskim przedsiębiorstwom oprogramowania na użytek przedsiębiorstw i projektowania. Celem jest dalsze ograniczenie zdolności Rosji w jej sektorze przemysłowym. Ograniczenia w dziedzinie usług stanowią obszar, w którym ściśle współpracowaliśmy z naszymi partnerami międzynarodowymi, w tym ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią.
BARDZIEJ RYGORYSTYCZNE OBOWIĄZKI W ZAKRESIE ZAMROŻENIA AKTYWÓW
- Nowe kryterium obejmowania sankcjami: Rada uzgodniła nowe kryterium umieszczenia w wykazie, aby uwzględnić osoby, które czerpią korzyści z przymusowego przeniesienia własności lub kontroli nad rosyjskimi jednostkami zależnymi przedsiębiorstw unijnych. Zagwarantuje to, że nikt nie będzie czerpać zysków ze strat, z którymi borykają się unijne przedsiębiorstwa, gdy ich spółki zależne są przymusowo nabywane przez rosyjskich właścicieli lub przejmowane przez zarządzających.
- Możliwość pozostawienia osób zmarłych w wykazie osób objętych zamrożeniem aktywów, aby zapobiec potencjalnemu osłabieniu środka polegającego na zamrożeniu.
- Bardziej rygorystyczny obowiązek państw członkowskich w zakresie proaktywnego śledzenia mienia osób umieszczonych w wykazie w celu zapobiegania przypadkom naruszenia lub obchodzenia sankcji oraz wykrywania takich przypadków.
ŚRODKI W DZIEDZINIE ENERGII
- Pułap cenowy ropy naftowej: Aby utrudnić Rosji kontynuowanie wojny, zaostrzono pułap cen ropy naftowej wraz z międzynarodową koalicją G7+, wprowadzając nowe środki mające na celu ściślejsze monitorowanie sprzedaży zbiornikowców do państw trzecich, a także bardziej szczegółowe wymogi dotyczące świadectw. Pomoże to rozwiązać problem tzw. floty cieni wykorzystywanej przez Rosję do obchodzenia pułapu cenowego. W związku z tym UE prowadzi ścisły dialog z partnerami z grupy G-7, aby zapewnić dostosowanie naszych środków i przyszłych wytycznych.
- Nowy zakaz przywozu gazu płynnego (LPG) mający wpływ na import o rocznej wartości ponad 1 mld euro z zachowaniem zasady praw nabytych w odniesieniu do istniejących umów na okres maksymalnie 12 miesięcy.
SUROWSZE ŚRODKI PRZECIWDZIAŁAJĄCE OBCHODZENIU PRZEPISÓW
- Rozszerzenie zakresu zakazu tranzytu przez Rosję poprzez dodanie niektórych towarów o krytycznym znaczeniu gospodarczym, jeżeli są one przeznaczone do wywozu do państw trzecich.
- Zobowiązanie operatorów do umownego zakazu powrotnego wywozu do Rosji niektórych kategorii towarów wrażliwych, w tym towarów związanych z lotnictwem, paliwem do silników odrzutowych, bronią palną i towarami wymienionymi we wspólnym wykazie priorytetowych towarów objętych sankcjami.
- Wprowadzenie nowego środka, który będzie wymagał powiadomienia o niektórych transferach środków finansowych z UE od podmiotów UE bezpośrednio lub pośrednio będących w ponad 40 proc. własnością Rosjan lub podmiotów mających siedzibę w Rosji.
ŚRODKI DODATKOWE
- Wprowadzenie nowego odstępstwa w celu uwzględnienia przypadków, w których państwa członkowskie podejmują decyzję o pozbawieniu w interesie publicznym wymienionej osoby środków finansowych lub zasobów gospodarczych.
- Wprowadzenie odstępstwa umożliwiającego wypłacanie odszkodowań za szkody przez ubezpieczyciela, który znalazł się wykazie.
- Wprowadzenie odstępstwa umożliwiającego sprzedaż unijnych przedsiębiorstw będących własnością niektórych osób lub podmiotów umieszczonych w wykazie.
INNE
- Włączenie poprawki technicznej umożliwiającej świadczenie usług pilotażowych niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa morskiego.
Kontekst
UE zdecydowanie solidaryzuje się z Ukrainą i jej obywatelami i będzie nadal mocno wspierać gospodarkę, społeczeństwo i siły zbrojne tego kraju oraz jego przyszłą odbudowę. Sankcje UE są centralnym elementem reakcji UE na nieuzasadnioną agresję wojskową Rosji na Ukrainę, ponieważ osłabiają zdolności wojskowe i technologiczne Rosji, odcinają kraj od najbardziej rozwiniętych światowych rynków, pozbawiają Kreml dochodów, z których finansuje on wojnę, i nakładają na rosyjską gospodarkę coraz wyższe koszty. W związku z tym sankcje przyczyniają się do realizacji kluczowego celu UE, jakim jest dalsze działanie na rzecz osiągnięcia sprawiedliwego i trwałego pokoju, a nie kolejnego zamrożonego konfliktu. Ich skutki z czasem bardziej się uwidaczniają, w miarę jak sankcje podkopują bazę przemysłową i technologiczną Rosji. UE dokłada również starań, by jej sankcje nie miały wpływu na eksport energii i produktów rolno-spożywczych z Rosji do państw trzecich.
Jako strażniczka traktatów UE Komisja Europejska monitoruje egzekwowanie unijnych sankcji przez państwa członkowskie UE.
Odbiegające od normy, rosnące obroty handlowe dotyczące niektórych określonych produktów i państw stanowią twardy dowód na to, że Rosja aktywnie próbuje obchodzić sankcje. Musimy więc podwoić wysiłki na rzecz zwalczania obchodzenia przepisów i zwrócić się do naszych sąsiadów o jeszcze ściślejszą współpracę. Wysłannik UE ds. sankcji David O’Sullivan kontynuuje działania informacyjne skierowane do kluczowych państw trzecich w celu zwalczania obchodzenia przepisów. Pierwsze wymierne rezultaty tych działań są już widoczne. W niektórych państwach wprowadzane są systemy monitorowania, kontrolowania i blokowania powrotnego wywozu. We współpracy z partnerami o zbieżnych poglądach uzgodniliśmy również wspólny wykaz priorytetowych towarów objętych sankcjami, w przypadku których przedsiębiorstwa powinny zachować szczególną staranność i których państwa trzecie nie mogą wywozić do Rosji. Ponadto w UE sporządziliśmy również wykaz objętych sankcjami towarów o krytycznym znaczeniu gospodarczym w odniesieniu do których przedsiębiorstwa i państwa trzecie powinny zachować szczególną czujność.