UE – sankcje w transporcie. Białoruś wprowadza kontrsankcje

Białoruś wprowadza od 16 kwietnia 2022 r. zakaz przemieszczania się dla pojazdów zarejestrowanych w Unii Europejskiej

Ministerstwo Infrastruktury informuje, że 16 kwietnia 2022 r. kończy się okres przejściowy dotyczący piątego pakietu sankcji wprowadzonych przez Unię Europejską wobec przewoźników rosyjskich i białoruskich, w którym to okresie przewoźnicy drogowi z tych państw mają możliwość powrotu do kraju rejestracji pojazdu. Pakiet ograniczeń był wprowadzony m.in. na wniosek Polski i jest kolejną odpowiedzią na militarną agresję Rosji na teren Ukrainy.

Wprowadzając ograniczenia Rzeczpospolita Polska liczyła się z możliwością wprowadzenia przez Rządy Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś kontrsankcji wobec przewoźników drogowych z państw członkowskich Unii Europejskiej.

Jak wynika z informacji zamieszczonej na stronie internetowej Ministerstwa Transportu i Komunikacji Republiki Białoruś, od godziny 0:00 16 kwietnia br. obowiązuje zakaz przemieszczania się przez granice Euroazjatyckiej Unii Celnej do Białorusi pojazdów samochodowych zarejestrowanych w Unii Europejskiej (samochodów i ciągników siodłowych). Ograniczenie to nie będzie obowiązywało:

• w okresie do 23 kwietnia 2022 r. w odniesieniu do pojazdów zarejestrowanych w UE, które wjechały do Białorusi do 16 kwietnia 2022 r.,
• w odniesieniu do pojazdów zarejestrowanych w UE, przewożących przesyłki pocztowe i żywe zwierzęta.

Biorąc to pod uwagę, Ministerstwo Infrastruktury odradza polskim obywatelom i przewoźnikom drogowym wykonywanie podróży do Białorusi, a tym którzy posiadają pojazdy na terytorium Białorusi zaleca natychmiastowy powrót do Polski.

Informacje dla przewoźników zarejestrowanych w UE

Od godz. 00:00 16 kwietnia 2022 r. samochody i ciężarówki zarejestrowane w Unii Europejskiej wjeżdżają na Białoruś przez przejścia graniczne wyłącznie w specjalnie określone miejsca w celu dokonania załadunku / rozładunku i podłączenia naczepy do innego samochodu ciężarowego.

Wykaz miejsc, w które mogą udawać się pojazdy zarejestrowane w UE w celu dokonania załadunku / rozładunku i podłączenia naczepy do innego samochodu ciężarowego z drogowych przejść granicznych

Lp.	Nazwa miejsca	Nazwa przejścia granicznego
1.	Punkt odprawy celnej Brześć – Beltamozhservice	Kozłowicze
2.	Punkt odprawy celnej Brześć – Beltamozhservice-2
3.	Punkt odprawy celnej Brzostowica – Centrum Celno-Logistyczne	Brzostowica
4.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Brzostowica*
5.	Punkt odprawy celnej Bruzgi – Centrum Celno-Logistyczne	Bruzgi
6.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Bruzgi*
7.	Punkt odprawy celnej Grodno-GAP-2	Prywałka
8.	Punkt odprawy celnej Lida-auto	Bieniakonie
9.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Bieniakonie*
10.	Punkt odprawy celnej Kamienny Łog – Beltamozhservice	Kamienny Łog, Kotłówka
11.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Kotłówka*	Kotłówka
12.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Grygorowszczyzna*	Grygorowszczyzna
13.	Strefa oczekiwania systemu kolejki elektronicznej pojazdów dla wjazdu na drogowe przejście graniczne Urbany*	Urbany, Widze
14.	Punkt odprawy celnej Połock – Steklovolokno	Grygorowszczyzna, Urbany, Widze

* w strefie oczekiwania można dokonywać jedynie podłączenia naczepy do innego samochodu ciężarowego

UE wprowadza sankcje w transporcie

Zakaz transportu drogowego wobec Rosji

Rozporządzenie 2022/576 wprowadza zakaz wykonywania transportu drogowego towarów na terytorium Unii Europejskiej, w tym tranzytu, przez przedsiębiorców transportu drogowego z siedzibą w Rosji. Dla zakazu przewidziano okres przejściowy – do 16 kwietnia 2022 r. do transportu towarów rozpoczętego przed 9 kwietnia 2022 r. nie stosuje się wskazanego zakazu transportu drogowego, pod warunkiem że pojazd przedsiębiorstwa transportu drogowego:

1. znajdował się już na terytorium UE 9 kwietnia 2022 r. lub
2. musi przejechać tranzytem przez UE, aby powrócić do Rosji.

Zakaz transportu drogowego nie ma charakteru bezwzględnego, ponieważ nie obejmuje transportu:

1. poczty w ramach usługi powszechnej;
2. towarów przewożonych tranzytem przez UE między Obwodem Kaliningradzkim a pozostałym terytorium Rosji, pod warunkiem że transport takich towarów nie jest w inny sposób zakazany.

Ponadto właściwe organy państwa członkowskiego mogą zezwolić na wykonanie transportu towarów przez przedsiębiorcę transportu drogowego z siedzibą w Rosji, jeżeli ustaliły, że taki transport jest niezbędny:

1. w celu zakupu, przywozu lub transportu do UE gazu ziemnego i ropy naftowej, w tym produktów rafinacji ropy naftowej, a także tytanu, aluminium, miedzi, niklu, palladu i rudy żelaza;
2. w celu zakupu, przywozu lub transportu produktów farmaceutycznych, medycznych, rolnych i spożywczych, w tym pszenicy, a także nawozów, których przywóz, zakup i transport jest dozwolony zgodnie z rozporządzeniem;
3. w celach humanitarnych;
4. w celu funkcjonowania przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych UE i państw członkowskich w Rosji, w tym delegatur, ambasad i misji, lub organizacji międzynarodowych w Rosji korzystających z immunitetów zgodnie z prawem międzynarodowym; lub
5. w celu przekazania lub wywozu do Rosji dóbr kultury, które są przedmiotem wypożyczenia w kontekście formalnej współpracy kulturalnej z Rosją.

Zakaz transportu morskiego wobec Rosji

W zakresie transportu morskiego rozporządzenie Rady UE 2022/576 przewiduje zakaz dostępu do portów Unii Europejskiej, w tym portów Rzeczypospolitej Polskiej, statków zarejestrowanych pod banderą Rosji, w tym jachtów i łodzi rekreacyjnych. Zakaz ten obowiązuje po 16 kwietnia 2022 r. i ma zastosowanie również do statków, które zmieniły swoją rosyjską banderę na banderę innego państwa po rozpoczęciu inwazji na Ukrainę, czyli od 24 lutego 2022 r.

Zakaz ten nie będzie miał zastosowania w przypadku statków potrzebujących pomocy, zmuszonych do awaryjnego zawinięcia do portu ze względów bezpieczeństwa morskiego lub w celu ratowania życia na morzu.

Zakaz transportu drogowego wobec Białorusi

Przyjęte przepisy wprowadziły dla przedsiębiorców transportu drogowego mających siedzibę na Białorusi zakaz dokonywania transportu drogowego towarów na terytorium UE, w tym tranzytu. Nie ma on jednak zastosowania do przedsiębiorców transportu drogowego przewożących przesyłki pocztowe w ramach świadczenia usługi powszechnej.

Ponadto organy państwa członkowskiego UE mogą wprowadzić wyjątki od ww. zakazu, o ile zostaną spełnione określone warunki. Państwa członkowskie mogą zezwolić na przewóz towarów przez przedsiębiorstwo transportu drogowego mające siedzibę na Białorusi, jeżeli właściwe organy ustalą, że taki przewóz jest konieczny do:

1. zakupu, przywozu lub transportu do UE gazu ziemnego i ropy naftowej, w tym produktów rafinacji ropy naftowej, a także tytanu, aluminium, miedzi, niklu, palladu i rudy żelaza;
2. zakupu, przywozu lub transportu produktów farmaceutycznych, medycznych, rolnych i spożywczych, w tym pszenicy; lub
3. w celach humanitarnych; lub
4. funkcjonowania przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych Unii i państw członkowskich na Białorusi, w tym delegatur, ambasad i misji, lub organizacji międzynarodowych na Białorusi korzystających z immunitetów zgodnie z prawem międzynarodowym.

Podobnie jak w przypadku Rosji w odniesieniu do zakazu transportu drogowego dla przedsiębiorców z Białorusi wprowadzono okres przejściowy i w konsekwencji do 16 kwietnia 2022 r. zakaz ten nie ma zastosowania do transportu towarów, który rozpoczęto przed 9 kwietnia 2022 r., pod warunkiem że pojazd przedsiębiorstwa transportu drogowego:

1. znajdował się na terytorium Unii już 9 kwietnia 2022 r. lub
2. musi przedostać się tranzytem przez terytorium Unii, aby powrócić na Białoruś. 

Powyższe sankcje obowiązują od 9 kwietnia 2022 r. i nie dotyczą polskich przewoźników drogowych ani przewoźników z innych państw niż Rosja i Białoruś. Można się jednak spodziewać, że Rosja i Białoruś zastosują analogiczny zakaz transportu drogowego dla przewoźników z UE, w tym Polski. W związku z tym Ministerstwo Infrastruktury odradza polskim przewoźnikom wykonywanie podróży do Białorusi i Rosji, a tym, którzy posiadają pojazdy na terytorium tych państw, zaleca ich powrót do Polski.