Tęczowa mapa Europy 2023 pokazuje, że prawa osób transpłciowych i interseksualnych stoją na czele pozytywnych zmian dla osób LGBTI w Europie.
Polska pod tym względem zajmuje ostatnie miejsce w Unii Europejskiej. Jest w „strefie” białoruskiej i prawie rosyjskiej.
To już czwarty raz kiedy Polska zajmuje ostatnie miejsce wśród krajów Unii Europejskiej w rankingu badającym poziom równouprawnienia osób LGBT+.
Jest na 42. pozycji na 49 w całej Europie. Otrzymała 15 proc. na 100. Niżej od Polski są: San Marino, Białoruś, Monako, Rosja, Armenia, Turcja i Azerbejdżan.
- Już ósmy rok z rzędu Malta nadal zajmuje pierwsze miejsce na Tęczowej Mapie Europy z wynikiem 89%.
- Z 76 punktami Belgia zajmuje obecnie drugie miejsce, notując wzrost o cztery punkty w związku z włączeniem tożsamości płciowej i cech płciowych jako czynników obciążających do krajowego kodeksu karnego.
- Na trzecim miejscu uplasowała się Dania z wynikiem 76 punktów, a jej nowy plan działania na rzecz równości, który obejmuje konkretne środki dotyczące orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, nie obejmuje projektów dotyczących cech płciowych.
- Trzy kraje na drugim końcu skali Tęczowej Europy to Azerbejdżan (2%), Turcja (4%) i Armenia (9%), dokładnie tak samo jak w ostatnich trzech latach. Wśród nich tylko Armenia zwiększyła punkt indeksu po odwołaniu zakazu oddawania krwi przez mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami.
- Hiszpania, Islandia, Finlandia, Mołdawia, Szwajcaria i Chorwacja to kraje, które odnotowały największy skok w wynikach. Hiszpania wprowadziła kompleksową ustawę, która reguluje prawne uznanie płci (LGR) w oparciu o samostanowienie, zakazała okaleczania genitaliów interseksualnych nieletnich, zakazała tak zwanych praktyk „konwersji” oraz zakazała dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową i cechy płciowe.
- Islandia przyjęła plan działania na rzecz równości, włączyła tożsamość płciową i cechy płciowe do swojego prawa dotyczącego równości oraz dodała ochronę cech płciowych do kodeksu karnego. Mołdawia zmieniła również swoje prawo dotyczące równości i kodeks karny, aby uwzględnić orientację seksualną i tożsamość płciową.
- Finlandia przyjęła ustawę trans, która reguluje LGR w oparciu o samostanowienie.
- Weszło w życie szwajcarskie ustawodawstwo dotyczące równości małżeństw, które dawało również prawo do wspólnej adopcji i inseminacji wspomaganej medycznie parom tej samej płci. W Chorwacji pary tej samej płci mogą teraz ubiegać się o wspólną adopcję i adopcję drugiego rodzica po decyzji sądu.
Pomimo intensywnych ataków skierowanych przeciwko osobom LGBTI w kilku krajach, równość wciąż postępuje w całej Europie.
- Podczas gdy dyskurs publiczny staje się coraz bardziej spolaryzowany i brutalny, zwłaszcza wobec osób transpłciowych, polityczna determinacja w promowaniu praw osób LGBTI się opłaca. Największe wrozsty na mapie odnotowują kraje, które wprowadziły prawne uznanie płci za pomocą modelu samostanowienia. W ciągu ostatnich 12 miesięcy zakazy okaleczania narządów płciowych osób interseksualnych (IGM) również podniosły kraje w tym rankingu.
- Hiszpania przeskoczyła o sześć miejsc na czwarte miejsce, wprowadzając LGR z samostanowieniem, wraz z zakazem IGM, podczas gdy Finlandia weszła do pierwszej dziesiątki, ponownie awansując o sześć miejsc, ponownie z LGR opartym na samostanowieniu. Grecja również awansowała o cztery miejsca dzięki zakazowi IGM.
- Tożsamość płciowa i cechy płciowe są uwzględnione w przepisach dotyczących walki z dyskryminacją i/lub przestępstwami z nienawiści, dzięki czemu Belgia, Islandia i Mołdawia awansują obok Hiszpanii.
- Mołdawia awansowała o 14 miejsc, ponieważ orientacja seksualna i tożsamość płciowa zostały pozytywnie uwzględnione w ustawodawstwie dotyczącym zatrudnienia, edukacji, dostarczania towarów i usług, zdrowia, przestępstw z nienawiści i mowy nienawiści.
- Słowenia i Szwajcaria zamieniły się miejscami. Oba kraje wprowadziły małżeństwa osób tej samej płci i wspólną adopcję. Szwajcaria zezwala również parom na inseminację wspomaganą medycznie. Chorwacja również awansowała o jedno miejsce dzięki wprowadzeniu adopcji dla par tej samej płci.
Rainbow Europe
Rainbow Europe – coroczne narzędzie porównawcze ILGA-Europe – obejmuje Tęczową Mapę i Indeks oraz rekomendacje krajowe. ILGA-Europe tworzy Tęczową Mapę i Indeks od 2009 roku, wykorzystując je do zilustrowania prawnej i politycznej sytuacji osób LGBTI w Europie.
Tęczowa Mapa i Indeks obejmuje 49 krajów europejskich pod względem ich odpowiednich praktyk prawnych i politycznych wobec osób LGBTI, od 0 do 100%.
W celu stworzenia tego rankingu krajów, ILGA-Europe bada prawa i polityki w 49 krajach przy użyciu 74 kryteriów, podzielonych na siedem kategorii tematycznych: równość i niedyskryminacja; rodzina; przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści; prawne uznanie płci; interseksualna integralność cielesna; przestrzeń społeczeństwa obywatelskiego; i azyl.
Tęczowa mapa i indeks przedstawiają obraz obecnego krajobrazu politycznego, podczas gdy te zalecenia dla poszczególnych krajów stanowią próbę odpowiedzi na pytanie „co dalej?” Zalecenia te mają na celu zachęcenie decydentów do zajęcia się najpilniejszymi priorytetami prawnymi i politycznymi w ramach tej tęczowej mapy i indeksu. Zalecenia zostały zebrane po konsultacjach internetowych z wieloma organizacjami LGBTI w różnych krajach. Dzięki temu zalecenia są dostosowane do potrzeb aktywistów pracujących w terenie.