– Tuż przed rozpoczęciem roku szkolnego odpowiedzialność za bezpieczeństwo przedszkolaków, uczniów i nauczycieli nadal przerzucona jest na samorządy i dyrektorów.
Wszystko przez niejasne lub sprzeczne wytyczne MEN, które dodatkowo nie były konsultowane z samorządami oraz brak wsparcia finansowego – mówią prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski i inni samorządowcy.
Samorządy przygotowały swoje placówki na przyjęcie uczniów w dobie pandemii pomimo zdawkowych wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministerstwa Edukacji Narodowej w tym zakresie – pracowały nad tym przez całe wakacje.
O braku pomocy rządu tuż przed początkiem roku poinformowali przedstawiciele strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego: Rafał Trzaskowski – prezydent m.st. Warszawy i przewodniczący rady Unii Metropolii Polskich, Jacek Karnowski – prezydent Sopotu i członek zarządu Związku Miast Polskich, Jan Grabkowski – starosta poznański i wiceprezes Związku Powiatów Polskich, Anna Grygierek – burmistrz gminy Strumień i wiceprzewodnicząca Związku Gmin Wiejskich RP oraz Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich.
Ogólne i sprzeczne zalecenia MEN, brak konsultacji
– To problemy, z którymi borykamy się wszyscy, niezależnie od tego czy zarządzamy dużym miastem, mniejszym czy gminą wiejską. Byliśmy od początku przygotowani do współpracy z rządem. Jednak po początkowym okresie współpracy nie układa się ona dobrze. Rządzący przerzucają na nas odpowiedzialność i nie konsultują z nami decyzji – mówił prezydent Warszawy. – Założenia wydawane przez MEN albo są ogólne, albo wewnętrznie sprzeczne i bardzo dużo odpowiedzialności, niestety, spycha się na barki samorządów – dodał. Powtarzali to też wielokrotnie pozostali samorządowcy. Trzaskowski jako przykład podał nauczanie hybrydowe: rząd zapowiedział, że trzeba będzie je wprowadzić i na tym zakończył wytyczne, przez co to dyrektorzy muszą w praktyce podejmować decyzje.
Rząd nie przeznaczył też na nowe zadania w związku z pandemią wystarczających środków finansowych. – Do Warszawy ma trafić 150 tys. litrów płynów do dezynfekcji i 537 tys. maseczek jednorazowych. W stolicy środki te wystarczyłyby na dwa tygodnie funkcjonowania szkół – podkreślił prezydent Warszawy. – Jesteśmy odpowiedzialni i chcemy z rządem współpracować. Ale nie może być sytuacji, gdy najwięcej kosztów spychanych jest na barki samorządów – dodał.
Podobnie jest w innych samorządach. – Nie wiem, skąd minister edukacji wie, że szkoły są przygotowane. Żadnej takiej ankiety nie przeprowadzono – mówił prezydent Sopotu, Jacek Karnowski. Jak dodał, dopiero dziś Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego na żądanie samorządów przez dwie godziny zajmowała się przygotowaniem szkół do roku szkolnego. – Ale wciąż nie mamy jednoznacznych zaleceń czy rozporządzeń. Tak poważna sprawa jak przyjście dzieciaków do szkoły tego wymaga – mówił z kolei Jacek Karnowski. Podawał przykłady: brak jasnych wytycznych co do mierzenia temperatury, konsultacji z sanepidem, dostępu do lekarzy, postępowania ze szkołami w strefach żółtych i czerwonych, brak finansów na dzielenie oddziałów szkolnych. – Gminy mniejsze i wiejskie nie są w stanie same ponieść tych kosztów.
Konieczne infolinie sanepid-dyrektorzy
Starosta poznański Jan Grabkowski podkreślał konieczność pilnego kontaktu dyrektorów placówek z sanepidem w przypadkach, gdy dojdzie do zakażeń w szkołach. Na razie rząd nie zapewnia takiej możliwości. – Sanepid w całości odszedł od nas – to teraz administracja rządowa. Ale zalecenia MEN są takie, by dyrektor konsultował swoje decyzje z powiatowym inspektorem sanitarnym. Oczekujemy od rządu powołania infolinii inspektorów sanitarnych, a nawet telefonów do bezpośredniego kontaktu z dyrektorami. Żeby decyzje były podejmowane natychmiast, bez leżenia w biurkach. Dziś trwa to dwa tygodnie – mówił Jan Grabkowski.
– Oczekujemy na zbiór jednoznacznych przepisów: jeśli sytuacja jest taka, zachowujemy się w taki sposób. Takie przepisy uchronią naszych dyrektorów przed odpowiedzialnością, jeśli jakieś dziecko się zarazi – mówił starosta poznański.
Pilna potrzeba zwiększenia subwencji
Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich mówił o ogromnym i szybko rosnącym niedofinansowaniu oświaty ze strony rządu. Samorządowcy alarmują o tym od miesięcy. Już teraz samorządy ponoszą większość wydatków i ich możliwości finansowe nie nadążają za kolejnymi zadaniami nakładanymi przez rząd: – Niezbędne minimum, które powinniśmy otrzymać dodatkowo to 2 mld zł – tylko z powodu pandemii COVID-19. My jako samorządowcy do edukacji dopłacamy ogromne środki. W ubiegłym roku to 26 mld zł – mówił z kolei Wójcik. Zwrócił uwagę na o wiele większy wzrost podstawowych wydatków w porównaniu do wzrostu subwencji: – Nie mamy dostatecznych środków, by realizować zadania oświatowe z zachowaniem ich jakości.
Jak Warszawa przygotowała szkoły? Rekomendacje
Cały okres wakacyjny samorządowcy poświęcili na to, by zagwarantować dzieciom opiekę i naukę w bezpiecznych warunkach. W stolicy do szkół pójdzie we wrześniu 200 tys. uczniów.
Warszawa określiła szczegółowe wytyczne sanitarne dla nauki stacjonarnej. Przygotowano też szkoły do ewentualnej pracy w trybie mieszanym („hybrydowym”) lub zdalnym – wskazówki dla dyrektorów zawarto w „Warszawskich wytycznych edukacyjnych”. Stolica intensywnie rozwijała nowoczesną platformę nauki online – we wrześniu będzie do niej podłączonych już 100 tysięcy uczniów.
Stolica rekomenduje między innymi:
- uruchomienie wszystkich wejść do budynku,
- obowiązek dezynfekcji dłoni przed wejściem do szkoły i szatni,
- do placówek będą mogły przychodzić tylko osoby zdrowe bez objawów wskazujących na infekcję dróg oddechowych oraz pracownicy i dzieci, których domownicy nie są zakażeni lub nie przybywają na kwarantannie,
- osoby odprowadzające dzieci mają osłaniać usta i nos, dezynfekować ręce lub nosić rękawiczki jednorazowe. Zasada: jedno dziecko – jeden opiekun.
- wychowawcy klasy ustalą sposoby szybkiej komunikacji telefonicznej z opiekunami ucznia,
- ogranicza się gromadzenie poszczególnych grup uczniów na terenie szkoły – oznacza to np. różne godziny przerw lub zajęć na boisku,
- zaleca się noszenie maseczek na korytarzach szkolnych, uczniowie nie mogą się wymieniać żadnymi przyborami szkolnymi,
- sale będą wietrzone co godzinę i po każdych zajęciach, sprzęt sportowy będzie myty lub dezynfekowany, zostaną wyłączone wszelkie źródełka i fontanny wody pitnej,
- w każdej sali pojawią się pojemniki z płynem dezynfekującym.