W dniach 28-30 czerwca w Madrycie, Mariusz Błaszczak, wicepremier, minister obrony narodowej uczestniczył w spotkaniu Szefów Państw i Rządów NATO.
– Zgoda na przyjęcie Finlandii i Szwecji do NATO oraz ulokowanie w Polsce stałego dowództwa V Korpusu wojsk lądowych USA, to decyzje ważne dla bezpieczeństwa Polski i całej wschodniej flanki – powiedział wicepremier Mariusz Błaszczak podczas szczytu NATO w Madrycie.
– Zapadła bardzo ważna decyzja, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo Polski, ale i całej wschodniej flanki NATO, decyzja o którą zabiegaliśmy przez lata. Uzyskaliśmy bardzo dużo dla bezpieczeństwa naszej Ojczyzny – oświadczył wicepremier, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. – Wcześniej mieliśmy rotacyjną obecność, w czasie negocjacji doszliśmy do wzmocnionej obecności, a teraz mamy stałą obecność. O to zabiegaliśmy” – zaznaczył.
Wicepremier przypomniał, że zadaniem reaktywowanego dowództwa V Korpusu US Army jest dowodzenie amerykańskimi wojskami lądowymi na wschodniej flance NATO. Teraz te zadania będą wypełniane z Polski.
Szczyt NATO w Madrycie odbył się w kluczowym momencie dla bezpieczeństwa transatlantyckiego, w czasie największego od II wojny światowej kryzysu, spowodowanego niczym niesprowokowanym atakiem Rosji na Ukrainę.
Szef MON podkreślił, że Sojusz Północnoatlantycki stawia na wysoką mobilność wojsk i szybkie wzmocnienie w sytuacji groźnej.
– Polska jest gotowa przyjąć takie sojusznicze wsparcie dzięki obecności dowództwa V Korpusu i budowanego składu amerykańskiego sprzętu, z którego w razie potrzeby korzystaliby przerzucani do regionu żołnierze. Jeżeli do tego dodamy fakt rozbudowy polskich sił zbrojnych, to jest to najlepsza recepta na bezpieczeństwo naszej ojczyzny – dodał M. Błaszczak.
Prezydent USA Joe Biden oświadczył w Madrycie, że w Polsce powstanie stałe dowództwo V Korpusu Wojsk Lądowych USA. Od jesieni 2020 roku w Poznaniu działa wysunięte stanowisko dowodzenia tego związku, które koordynuje działania sił lądowych USA w Europie. Na początku marca, w związku z napaścią Rosji na Ukrainę, Amerykanie zapowiedzieli przeniesienie stałego dowództwa V Korpusu z USA do Europy i przerzucenie z Fort Knox do Niemiec i Polski kolejnych wojskowych.
„Mamy historyczny przełom” – tak o zgodzie na rozszerzenie NATO o Szwecję i Finlandię mówił wicepremier Błaszczak. Podkreślił, że wstąpienie tych państw do Sojuszu oznacza „nowe dylematy dla Rosji, dla agresywnej polityki rosyjskiej, co też jest niezwykle korzystne z punktu widzenia naszego kraju”. Szef MON wyraził uznanie dla fińskiego systemu obrony powszechnej i dla zaawansowanych technologii szwedzkiego przemysłu zbrojeniowego.
„Niewątpliwie obecność Szwecji i Finlandii wzmacnia Sojusz Północnoatlantycki, wzmacnia bezpieczeństwo na wschodniej flance NATO” – powiedział.
Odnosząc się do kwestii rozbudowy – w razie potrzeby – rozmieszczonych w krajach wschodniej flanki NATO wielonarodowych batalionowych grup bojowych do poziomu brygad, podkreślił, że będzie to zależało od potrzeb poszczególnych państw i już rozlokowanych sił.
„Stworzone zostały ramy, które będziemy wypełniać treścią” – powiedział.
Wicepremier zaznaczył, że”ramy dotyczą możliwości podniesienia zaangażowania sojuszniczego”.
W ramach wzmocnionej wysuniętej obecności (eFP) w Polsce, Estonii, na Litwie i Łotwie stacjonują cztery wielonarodowe batalionowe grupy bojowe NATO. W przeddzień szczytu sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg oprócz rozbudowy sił wysokiej gotowości z 40 tys. do 300 tys. żołnierzy zapowiedział zwiększenie potencjału grup bojowych do poziomu brygad.
Prezydent: Szczyt NATO w Madrycie sukcesem całego Sojuszu
Rosja jest największym i bezpośrednim zagrożeniem dla bezpieczeństwa sojuszników oraz dla pokoju i stabilności w obszarze euroatlantyckim – uznali przywódcy państw NATO w deklaracji, przyjętej podczas Szczytu w Madrycie. Zdecydowali o wzmocnieniu wschodniej flanki Sojuszu Północnoatlantyckiego i zaproszeniu Finlandii i Szwecji do członkostwa.
W stolicy Hiszpanii trwa spotkanie Głów Państw i Szefów Rządów państw NATO, w którym uczestniczy prezydent RP Andrzej Duda.
– Szczyt w Madrycie jest sukcesem całego Sojuszu Północnoatlantyckiego – ocenił Andrzej Duda. Podkreślił, że stałe dowództwo V Korpusu Armii USA w Polsce wzmocni nasze bezpieczeństwo; decyzję o rozszerzeniu NATO o Finlandię i Szwecję uznał za historyczną.
„Potrzebujemy wzmocnienia NATO o Szwecję i Finlandię”
– Udało się zachować jedność. Sojusz Północnoatlantycki jest jednością, jest solidarny. Jest zielone światło dla Szwecji i Finlandii do wstąpienia do Sojuszu Północnoatlantyckiego, i to jest z całą pewnością absolutnie historyczna z punktu widzenia całego Sojuszu decyzja – mówił prezydent.
Podkreślił, że dla Polski, dla naszej części Europy, dla wschodniej flanki NATO – to jest decyzja o charakterze absolutnie fundamentalnym. – Dwa bardzo potężne państwa, o wielkiej historii, ale także posiadające bardzo poważne zaplecze militarne, czyli Szwecja i Finlandia, państwa basenu Morza Bałtyckiego, będą przyjęte do Sojuszu Północnoatlantyckiego, co oznacza, przede wszystkim to, że granica wschodniej flanki NATO, granica tej flanki z Rosją, wydłuża się o ponad 1600 km – argumentował.
„Dowództwo V Korpusu armii USA w Polsce – decyzja, na którą czekaliśmy od dawna”
– Prezydent USA Joe Biden jasno i wyraźnie powiedział, że po raz pierwszy w historii NATO, tutaj, na wschodniej flance NATO – właśnie w Polsce – zostaje ustanowiona stała obecność armii amerykańskiej, w postaci wysuniętego dowództwa V Korpusu Armii Stanów Zjednoczonych – podkreślił Prezydent.
– To wiadomość i decyzja, na którą czekaliśmy od dawna, o którą zabiegaliśmy – akcentował Andrzej Duda. Wskazywał, że bez wątpienia to fakt, który bardzo mocno wzmacnia nasze bezpieczeństwo i stanowi dodatkową gwarancję w tej bardzo trudnej sytuacji, jaka dzisiaj jest.
„Zabiegałem o zapis o szczególnym wsparciu dla państw wspierających Ukrainę”
Ponadto, Prezydent RP podkreślił, że zabiegał, aby w deklaracji znalazło się stwierdzenie, że „państwa, które są w sposób szczególny zaangażowane we wsparcie dla Ukrainy, mają także szczególne wsparcie ze strony Sojuszu Północnoatlantyckiego, odpowiednie do rodzaju ich zaangażowania.
– Cieszę się, że takie postanowienie zostało we wspólnej deklaracji zamieszczone. Wiadomo, że te państwa, to przede wszystkim właśnie państwa wschodniej flanki NATO, to te państwa, które graniczą z Ukrainą; te państwa, przez które jest na Ukrainę transportowane wsparcie, także wsparcie militarne – wskazywał.
Zwrócił też uwagę, że Polska należy go grona tych państw, które z jednej strony wspierają Ukrainę militarnie i humanitarnie, z drugiej – przyjmują uchodźców z Ukrainy.
Szczyt NATO
W trakcie Szczytu NATO odbyły się trzy sesje Rady Północnoatlantyckiej (NAC). Pierwsza, z udziałem (VTC) prezydenta Ukrainy poświęcona była rosyjskiej wojnie przeciwko Ukrainie, jej następstwom a także dalszemu pakietowi wsparcia dla Kijowa. Przyjęta została Koncepcja Strategiczna. Dokument wskazuje na kluczowe cele i zadania NATO w świetle coraz bardziej niebezpiecznej i nieprzewidywalnej sytuacji geopolitycznej. Koncepcja nakreśla nową politykę wobec Rosji, wyznacza wspólną odpowiedź na wyzwanie związane z polityką Chin i potwierdza determinację do obrony każdego sojusznika.
Druga sesja z udziałem najbliższych partnerów: Australii, Finlandii, Gruzji, Japonii, Korei, Nowej Zelandii, Szwecji i UE, koncentrowała się na globalnych wyzwaniach dla bezpieczeństwa, w szczególności rosnącej potędze Chin oraz konsekwencjach dla interesów i bezpieczeństwa Sojuszu.
W czwartek (29.06.), ostatnia sesja Rady Północnoatlantyckiej, w gronie 30 sojuszników, poświęcona była zagrożeniom i wyzwaniom z południowego kierunku strategicznego. Jej celem było podsumowanie działań na rzecz walki z terroryzmem, omówienie możliwości przeciwdziałania kryzysowi żywnościowemu oraz zwalczania ingerencji państw trzecich w wewnętrzne procesy państw partnerskich NATO, a także wsparcia partnerów w budowie ich zdolności obronnych.
Rozmowy przywódców państwa NATO dotyczyły także wydatków obronnych i wypełnienia zobowiązania szczytu z Walii do osiągnięcia poziomu 2% PKB na obronność do roku 2024. W Polsce, wg półrocznej oceny wydatków obronnych, ich udział w PKB na koniec bieżącego roku osiągnie poziom około 2,4%.
Podczas szczytu NATO oficjalnie zainaugurowane zostało uruchomienie prac nad utworzeniem Funduszu Innowacyjności NATO. Prezydent RP, wraz z innymi państwami sojuszniczymi zainteresowanymi udziałem w Funduszu, podpisał Letter of Commitment z planowanym osiągnięciem gotowości do przeprowadzenia pierwszych inwestycji w II kwartale 2023 r.
Tematem obrad podczas szczytu to m.in. uzgodnienie działań dotyczących członkostwa Szwecji i Finlandii w NATO w sposób gwarantujący interesy wszystkich sojuszników.