Nieuprawnione preferencje w dostępie do szczepień przeciw koronawirusowi mogą godzić w konstytucyjną zasadę równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Rzecznik Praw Obywatelskich prosi NFZ o informacje nt. kontroli sprawy szczepień w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym osób spoza grup priorytetowych,
- Ministra Zdrowia pyta zaś, co jest podstawą uznania szczepień przeciw SARS-CoV-2 za świadczenie finansowane ze środków publicznych.
RPO bada z urzędu sprawę ewentualnych nieuprawnionych preferencji w dostępie do szczepień w WUM.
Wystąpił do Narodowego Funduszu Zdrowia o informacje o wynikach kontroli w WUM, w tym ewentualnie nałożonych sankcjach.
Z uwagi zaś na pojawiające się wątpliwości prawne dotyczące statusu szczepień przeciwko koronawirusowi, RPO prosi Ministra Zdrowia o wyjaśnienie, co jest podstawą uznania ich za świadczenie finansowane ze środków publicznych.
Nie zostały one bowiem uwzględnione jako szczepienia zalecane na podstawie art. 19 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Nie dokonano także odpowiedniej nowelizacji koszyka świadczeń gwarantowanych.
RPO chce także wiedzieć, czy Narodowy Program Szczepień jest programem polityki zdrowotnej, o którym mowa w art. 48a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Jeżeli zaś samoistną podstawą wdrożenia Programu jest uchwała Rady Ministrów z 15 grudnia 2020 r., to Rzecznik prosi o przekazanie jej kopii. W publicznych zasobach dostępny jest bowiem tylko sam Program, który – jak należy się domyślać – jest załącznikiem do uchwały.
Rzecznik przypomina także ministrowi o swym wystąpieniu z 30 grudnia 2020 r. w sprawie ewentualnego uzupełnienia grup „0” i „1” Programu.
Wskazał wtedy, że osoby z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunowie skarżą się, że nie są przewidziani do szczepień w pierwszej kolejności. A w grupie podwyższonego ryzyka są ci, których przyczyną niepełnosprawności są schorzenia układu krążeniowo-oddechowego.
Nie jest też jednoznaczne, czy w grupach priorytetowych są pracownicy i pensjonariusze izb wytrzeźwień, noclegowni i schronisk dla bezdomnych. A ich zagrożenie wydaje się bowiem porównywalne np. z placówkami ochrony zdrowia.
A w kolejnych skargach napływających do RPO wskazywane są także dalsze grupy pominięte w pierwszych etapach szczepień. Chodzi np. o funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, a także o osoby mające – zgodnie z art. 47c ustawy o świadczeniach – prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością. A są nimi m.in.
- kobiety w ciąży;
- osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- honorowi dawcy krwi i przeszczepów,;
- inwalidzi wojenni i wojskowi;
- żołnierze zastępczej służby wojskowej;
- kombatanci, działacze opozycji antykomunistycznej i represjonowani;
- osoby deportowane do pracy przymusowej;
- uprawnieni żołnierze lub pracownicy, których uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%.
Rzecznik wskazywał też, że Program nie zawiera szczegółów co do m.in. wyboru szczepionki przez pacjenta, jednolitego kwestionariusza kwalifikacji pacjenta do szczepienia, zasad szczepień tzw. ozdrowieńców, systemu dystrybucji szczepionek oraz zabezpieczenia ich przed kradzieżą.
Informacja Biura RPO ws szczepień w WUM
„Rzecznik Praw Obywatelskich z najwyższą troską podchodzi do każdego przypadku naruszenia norm prawych, społecznych i etycznych. Podejmuje też stosowne działania w ramach uprawnień swojego urzędu, aby sprawę wyjaśnić, a gdy trzeba występuje do innych instytucji i urzędów w państwie o podjęcie odpowiednich czynności.
Jeśli chodzi o przebieg szczepień niektórych osób na terenie WUM, to należy zauważyć, że trwają prace wyjaśniające. Odpowiednie organy, tj. władze uczelni i Minister Zdrowia (NFZ) powołały już w tym celu specjalne komisje.
Będziemy się sprawie uważnie przyglądać. Zwrócimy się do WUM i do NFZ o przekazanie informacji o wynikach tych kontroli. Jeżeli potwierdzi się, że doszło do nieuzasadnionej preferencji w dostępie do szczepienia na Covid-19, to sprawę będziemy mogli rozpatrywać w kontekście naruszenia zasady równego dostępu do świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
Obecnie w przestrzeni publicznej pojawiają się coraz to nowe, często sprzeczne informacje w tej sprawie. Dlatego staramy się powstrzymać z oceną i komentowaniem całego zdarzenia, przynajmniej do czasu ogłoszenia wyników kontroli oraz poznania wszystkich faktów.”