Przed Światowym Dniem Walki z Rakiem Komisja opublikowała najnowsze krajowe profile nowotworów dla wszystkich państw członkowskich, Norwegii i Islandii.
Ze sprawozdań za 2025 r. wynika, że wskaźniki przeżywalności chorych na raka rosną w całej UE. Jednocześnie nowotwory nadal stanowią problem w zakresie zdrowia publicznego, a nierówności w zakresie nowotworów nadal utrzymują się w państwach członkowskich.
Profile pokazują również, w jaki sposób rak może dotknąć nas wszystkich, przy czym liczba osób poddawanych aktywnemu leczeniu lub żyjących z historią raka wzrasta ze względu na starzenie się populacji i zwiększone wskaźniki przeżycia. W związku z tym większość państw opracowała krajowe plany walki z rakiem, które są ściśle powiązane z kluczowymi elementami europejskiego planu walki z rakiem.
Profile podkreślają inne ważne fakty, w tym:
- Wskaźniki przeżycia z powodu raka uległy poprawie, a śmiertelność z powodu raka zmniejszyła się o 12%. Jednocześnie częstość występowania nowotworów wzrosła o 24 %, co wymaga dalszych wysiłków na rzecz opracowania programów rehabilitacji i poprawy jakości życia.
- Około połowa przypadków raka jest spowodowana czterema głównymi typami raka: jelita grubego, płuc, prostaty i piersi. Rak piersi jest odpowiedzialny za prawie jedną trzecią nowych przypadków raka wśród kobiet w UE, podczas gdy rak prostaty stanowi prawie jedną czwartą nowych przypadków wśród mężczyzn.
- Nadal istnieją znaczne nierówności w zakresie umieralności na raka. Różnice są znaczne w poszczególnych krajach, przy czym wskaźniki pozostają najwyższe w krajach o niskich dochodach, wśród osób o niższym poziomie wykształcenia i wśród mężczyzn. Podkreśla to znaczenie dalszego zajmowania się nierównościami w dostępie do opieki i standardach opieki.
- W UE nastąpiła poprawa w zakresie szeregu czynników ryzyka zachorowania na raka, w tym spadku liczby palaczy i ogólnego spadku spożycia alkoholu. Nadwaga i otyłość pozostają jednak coraz większym wyzwaniem, a ponad połowa dorosłych w UE ma nadwagę.
- Istnieją niepokojące trendy, jeśli chodzi o wczesne wykrywanie za pomocą badań przesiewowych. W jednym na dwa państwa UE odnotowano spadek liczby badań przesiewowych w kierunku raka piersi, a w dwóch na trzy odnotowano spadek liczby badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.
Co dwa lata profile państw są opracowywane wspólnie z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach europejskiego rejestru nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom. Dzisiejszemu nowemu wydaniu towarzyszy sprawozdanie podsumowujące, podsumowujące i porównujące sytuację na szczeblu UE.
Jako jedno z działań w ramach europejskiego planu walki z rakiem Komisja opublikowała dziś również pierwszą oficjalną wersję europejskiego systemu zapewniania jakości w zakresie usług związanych z rakiem piersi. Program określa zestaw wymogów jakościowych dotyczących opieki nad chorymi na raka piersi, obejmujących badania przesiewowe, diagnostykę, leczenie i działania następcze. Celem programu jest zapewnienie jakości i ciągłości opieki w całej Europie w ramach inicjatywy Komisji Europejskiej na rzecz walki z rakiem piersi (ECIBC).
W Światowym Dniu Walki z Rakiem komisarz Várhelyi będzie również gospodarzem swojego pierwszego dialogu na temat polityki młodzieżowej z udziałem 30 młodych osób, które przeżyły chorobę nowotworową, i młodych specjalistów w tej dziedzinie. Dialog będzie okazją dla uczestników do wymiany poglądów na temat polityki i programów zdrowotnych UE w dziedzinie onkologii oraz do dyskusji na temat tego, w jaki sposób polityka zdrowotna może lepiej służyć pacjentom chorym na raka i osobom, które przeżyły chorobę nowotworową.
W najbliższych dniach Komisja przedstawi również przegląd europejskiego planu walki z rakiem, który pokaże znaczne postępy poczynione w dziedzinie polityki walki z rakiem od czasu jego uruchomienia w lutym 2021 r. Ocena wykaże, że plan walki z rakiem, najbardziej ambitny, kompleksowy i dobrze finansowany plan walki z rakiem na szczeblu UE, jest realizowany, a jego kluczowe cele pozostają aktualne. Trwałe wdrażanie nadal ma kluczowe znaczenie dla dalszego wywierania wpływu na pacjentów i rodziny w całej UE.
Kontekst
Europejski plan walki z rakiem jest kluczowym filarem Europejskiej Unii Zdrowotnej ogłoszonej przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen w 2020 r. Plan walki z rakiem jest odnowionym zobowiązaniem Komisji do poprawy profilaktyki nowotworów, wczesnego wykrywania, diagnozowania, leczenia i jakości życia pacjentów onkologicznych i osób, które przeżyły chorobę nowotworową w UE. Plan uruchomiono w lutym 2021 r., obejmując dziesięć inicjatyw przewodnich i ponad 30 dalszych działań w ramach czterech filarów.
Na potrzeby drugiego wydania w dniu 3 lutego 2025 r. z pomocą OECD opracowano łącznie 29 profili krajów chorych na raka (UE-27, Islandia i Norwegia). Profile służą jako narzędzie do identyfikowania nierówności w profilaktyce i opiece onkologicznej. Przedstawiono w nich najważniejsze osiągnięcia, wyzwania i dysproporcje w poszczególnych krajach oraz porównano ustalenia dotyczące poszczególnych krajów z sytuacją w całej UE. Może to pomóc w śledzeniu postępów osiągniętych w miarę upływu czasu i wspierać decydentów politycznych poprzez kierowanie inwestycjami i interwencjami na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym w ramach europejskiego planu walki z rakiem.