Światowy Dzień Krwiodawcy jest obchodzony 14 czerwca.
Święto to ustalono w rocznicę urodzin Dr Karla Landsteiner’a, który odkrył układ grup krwi AB0 w 1901 roku. Za to ważne odkrycie został odznaczony nagrodą Nobla. Światowy Dzień Krwiodawcy jest obchodzony na całym świecie, by uhonorować dobrowolnych dawców krwi.
Pierwsze globalne obchody tego dnia odbyły się w Południowej Afryce w 2004, rok później w Londynie. W roku 2006 głównym centrum obchodów Światowego Dnia Krwiodawcy jest Bangkok. Dla mieszkańców Tajlandii, jest to rok szczególny, gdyż obchodzą również 60-tą rocznicę wstąpienia ich króla na tron. Jego Wysokość Król Bhumibol Adulyadej jest patronem Tajlandzkiego Czerwonego Krzyża.
Tegorocznym mottem Światowego Dnia Krwiodawcy jest „Jestem… i ratuję życie”.
Korzystając z dorobku swojego poprzednika dwóch innych uczonych: Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzyli podstawy nauki o grupach krwi. To właśnie oni wprowadzili oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0. Takie to oznaczenie zostało w 1928 roku przyjęte przez państwa na całym świecie.
Krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi. Krwiodawca nie otrzymuje za oddaną krew i jej składniki pieniędzy. Jednak, aby docenić to poświęcenie, zostały przez państwo stworzone uprawnienia. W zależności od nabytego tytułu dotyczą one Honorowych Dawców Krwi lub dawców z tytułem „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”.
Podstawowe uprawnienia Honorowych Dawców Krwi:
- zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
- zwrot kosztów przejazdu do Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju,
- posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii; dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
- możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym.
Każdej kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i każdemu mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdemu, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi, przysługuje tytuł i odznaka „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”.
Liczba pobranej krwi. Ilu jest Honorowych Krwiodawców?
Fakty i mity o krwiodawstwie
Ponad połowa Polaków uważa, że krew można wyprodukować w laboratorium. Jest to jeden z najczęściej powielanych stereotypów na temat krwiodawstwa. Krwi ani żadnych produktów krwiopodobnych nie da się uzyskać sztucznie. Jedyną jej fabryką jest ludzki organizm.
Ministerstwo Zdrowia zorganizowało kampanię społeczną „Twoja krew – Moje życie”, mającą na celu przekonać Polaków do oddawania krwi. Zgodnie z normami unijnymi musimy zwiększyć liczbę stałych dawców. I chociaż 40% Polaków choć raz w życiu oddało krew, to w naszym społeczeństwie funkcjonuje wiele stereotypów na ten temat. Nieprawdą jest, że:
Oddając krew można się zarazić – Jest to całkowicie niemożliwe. Do pobierania krwi i próbek do badań stosuje się wyłącznie sprzęt jednorazowego użytku.
Oddawanie krwi uzależnia – Oddawanie krwi nie powoduje żadnych efektów ubocznych ani uzależnienia.
Aby oddać krew, trzeba znać swoją grupę – Nie jest to wymagane. Potencjalny dawca krwi jest poddawany kontroli medycznej, a grupa krwi jest ustalana po pobraniu.
Za oddanie krwi dostaje się pieniądze – W Polsce krew oddaje się nieodpłatnie. Z punktu widzenia biorcy wartość krwi jest nieprzeliczalna na pieniądze. Krew oddaje się bezinteresownie.
Krew należy oddawać jedynie na apel – Krew należy oddawać regularnie, ponieważ tak tworzą się jej zapasy, niezbędne do wykorzystania nie tylko w różnych nagłych sytuacjach, a przede wszystkim do systematycznego realizowania leczenia najcięższych chorób przewlekłych.
Można oddać dowolną ilość krwi – Jednorazowo pobierana jest najczęściej jedna jednostka krwi pełnej, czyli 450 ml.
Na oddawanie krwi należy przychodzić na czczo – Do oddania krwi należy zgłosić wypoczętym, po lekkim niskotłuszczowym posiłku (np. pieczywo, chuda wędlina, warzywa, owoce). Unikać potraw tłustych (smalec, masło, śmietana, tłusta wędlina), które mogą spowodować, że krew będzie lipemiczna (przetłuszczona) i nie będzie nadawała się do celów leczniczych, również wieczorem w dzień poprzedzający oddanie krwi. Przed oddaniem należy pić dużo wody lub soków owocowych. Pół godziny przed oddaniem krwi nie należy palić papierosów. Nie należy przychodzić do oddania krwi po spożyciu alkoholu i/lub środkach zmieniających nastrój.
Oddawanie krwi powoduje zmianę wagi ciała – Oddawanie krwi nie powoduje obserwowalnego spadku ani wzrostu masy ciała.