Aktualna sytuacja i rozwój wydarzeń na Białorusi to główny temat rozmów premiera Mateusza Morawieckiego ze Swiatłaną Cichanouską.
Na spotkaniu poruszono też kwestie polskiego wsparcia dla społeczeństwa białoruskiego na drodze do demokratycznych przemian. To kolejne spotkanie szefa rządu z liderką białoruskiej opozycji.
Podczas spotkania premier zapewnił o wsparciu Polski w dążeniach Białorusi do wolności i demokracji. Podziękował też Swiatłanie Cichanouskiej za jej działalność i dążenie do demokratycznych przemian.
Obecna sytuacja na Białorusi
Od czasu sfałszowanych wyborów prezydenckich, które odbyły się 9 sierpnia 2020 r., represje dotknęły ok. 15 tys. osób. Najliczniejsze protesty gromadziły ponad 100 tys. osób. Utworzona została Rada Koordynacyjna na czele, której stanęła była kandydatka na prezydenta Swiatłaną Cichanouską. Jej siedmioosobowe prezydium zostało zmuszone do emigracji, lub przebywa w aresztach.
Rada Koordynacyjna wzywa Aleksandra Łukaszenkę do podania się do dymisji, wypuścić wszystkich więźniów politycznych oraz zaprzestać represji.
Działania Polski na rzecz Białorusi na arenie międzynarodowej
Premier Mateusz Morawiecki od samego początku aktywnie uczestniczy w budowaniu międzynarodowego poparcia dla demokratycznych przemian na Białorusi. Dzień po ogłoszeniu wyników wyborów na Białorusi skierował list do przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela oraz przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Zaapelował w nim o zwołanie nadzwyczajnego szczytu Rady Europejskiej w sprawie wydarzeń na Białorusi. Tego samego dnia premier rozmawiał również telefonicznie z unijnymi przywódcami.
Podczas wrześniowej Rady Europejskiej w Brukseli premier poruszył temat propozycji „Planu gospodarczego dla demokratycznej Białorusi”, którego częścią są m.in. inwestycje infrastrukturalne i wsparcie ekonomiczne dla Białorusi. Plan został zaakceptowany przez przywódców i skierowanych do dalszych prac Komisji Europejskiej.
Sankcje Unii Europejskiej na zaangażowanych w fałszerstwa wyborcze i represje
2 października Unia Europejska nałożyła sankcje na 40 osób zaangażowanych w fałszerstwa wyborcze i represje. Do sankcji przyłączyły się Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Kanada.
Aktualnie w instytucjach unijnych trwają prace nad druga listą osób do objęcia sankcjami indywidualnymi zainicjowanymi przez Polskę i kraje bałtyckie.
Ponadto 12 października Rada Unii Europejskiej ds. Zagranicznych przyjęła konkluzje ws. Białorusi, które przewidują m.in.: przyjęcie dalszych sankcji, jeśli sytuacja się nie poprawi oraz rewizję polityki Unii wobec Białorusi.
Najważniejsze inicjatywy Polski na rzecz Białorusi
W odpowiedzi na pogarszającą się sytuację społeczno-polityczną na Białorusi polski rząd podjął zdecydowane działania, m.in.: przyjęto pakiet pomocowy „Solidarni z Białorusią” oraz pakietu, ułatwiający specjalistom z branży IT, start-upom, MŚP, jak i dużym firmom bezproblemową relokację na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – Poland. Business Harbour.
„Ekonomiczny Plan dla Demokratycznej Białorusi”
Plan został zaprezentowany przez premiera Mateusza Morawieckiego i zaakceptowany przez premierów Grupy Wyszehradzkiej w Lublinie 11 września. Następnie zapisy o potrzebie jego opracowania znalazły się w Konkluzjach Rady Europejskiej z 2 października.
Plan zakłada wsparcie transformacji gospodarczej Białorusi w sytuacji, gdy dojdzie do przemian demokratycznych, poprzez m.in.: dialog ws. ruchu bezwizowego, inwestycje w infrastrukturę czy pomoc w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Białorusi.
Program „Solidarni z Białorusią”
Głównymi założeniami programu jest: niesienie pomocy poszkodowanym i ich rodzinom, wprowadzenie ułatwień przy przekraczaniu granicy polsko-białoruskiej przez osoby poszkodowane lub uciekające przed represjami, wsparcie dla: studentów, młodych naukowców i białoruskiej młodzieży, niezależnych mediów i dziennikarzy, organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego oraz dla mniejszości polskiej zamieszkującej na Białorusi.
Na realizację programu w pierwszym roku Polska przeznaczy 50 mln zł. Będą to dodatkowe środki, ponad te, które Polska kieruje na inne programy związane z Białorusią, np. na telewizję Biełsat.
(KPRM)