W Rydze Prezydent Andrzej Duda wziął udział w spotkaniu przywódców państw Bukaresztańskiej Dziewiątki.
Tematem rozmów była sytuacja bezpieczeństwa w regionie w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę, przygotowania do zbliżającego się Szczytu NATO w Waszyngtonie oraz prezydencka inicjatywa zwiększenia wydatków do 3 proc. PKB na obronność w państwach Sojuszu.
W stolicy Łotwy zebrali się liderzy krajów położonych na wschodniej granicy NATO: Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier. W spotkaniu wziął udział Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg oraz nowi sojusznicy – ze Szwecji i Finlandii.
Na konferencji podsumowującej obrady prezydent RP przedstawił trzy priorytety Polski związane z waszyngtońskim szczytem:
- dalsze wzmacnianie zdolności odstraszania i obrony NATO czyli pełna realizacja postanowień z poprzednich szczytów NATO w Madrycie i w Wilnie, by „obrona każdego centymetra ziemi państw NATO mogła być w pełni realizowana”. – Te działania wymagają przyspieszenia, pełnej realizacji i zacieśnienie współdziałania ze strony państw członkowskich, by każde państwo wskazało konkretne jednostki, które będą odpowiedzialne za realizację działań, zwłaszcza w zakresie przyspieszonej relokacji wojsk w przypadku realnego zagrożenia – przekazał Andrzej Duda. Jak dodał, trzeba doprowadzić do tego, by wszyscy w Sojuszu Północnoatlantyckim osiągnęli poziom 2 proc. wydatków PKB na obronność, „ale stoimy na stanowisku, że w obliczu rosyjskiej agresji i powrotu Rosji do polityki zimnowojennej, ten poziom powinien być podnoszony do 3 procent”.
- realizacja euroatlantyckich ambicji Ukrainy. – Wszyscy wspieramy dążenia Ukrainy do Unii Europejskiej, ale my, w Polsce, zdecydowanie wspieramy także kwestię jak najszybszego rozpoczęcia procesu akcesyjnego Ukrainy do NATO. Rozumiem przez to wystosowanie do Ukrainy oficjalnego zaproszenia do NATO, które umożliwiłoby rozpoczęcie procesu ratyfikacyjnego – powiedział prezydent RP.
- rewizja podejścia NATO do Rosji. – Niestety, cały czas wiele krajów NATO w swojej retoryce mówienia o Rosji wraca do Aktu Stanowiącego o Wzajemnych Stosunkach, Współpracy i Bezpieczeństwie NATO–Rosja. My stoimy na stanowisku, że ten akt faktycznie nie obowiązuje, bo Rosja go wielokrotnie złamała. Ten akt trzeba uznać za zerwany przez Rosję i przejść nad tym do porządku dziennego. Dziś Rosja nie jest żadnym krajem, który byłby w dialogu z NATO, jest agresorem wobec wolnego świata i tak – ze wszystkimi tego konsekwencjami – powinna być traktowana – oświadczył Andrzej Duda.
Podczas obrad przywódcy we wspólnym oświadczeniu potwierdzili, że „kluczowym celem i największą odpowiedzialnością NATO jest zapewnienie naszego kolektywnego bezpieczeństwa w obliczu wszelkich zagrożeń, ze wszystkich kierunków”.
– Od samego początku format Bukaresztańskiej Dziewiątki był nie tylko postrzegany jako głos wschodniej flanki NATO, ale rzeczywiście nim jest. Ponownie spotykamy się w niezwykle istotnym czasie, kiedy wspólny głos naszych krajów musi być wysłuchany przed zbliżającym się Szczytem w Waszyngtonie – mówił Andrzej Duda w czasie sesji otwierającej obrady.
Jak dodał, „decyzje podjęte na Szczycie NATO będą zasadnicze w konfrontowaniu się z rosnącą agresywnością Federacji Rosyjskiej”.
Prezydent zauważył, że trwająca od ponad dwóch lat wojna na Ukrainie pokazuje, że „Rosja jest gotowa użyć wszystkich dostępnych środków – w tym również militarnych – aby osiągnąć swoje neoimperialne cele”.
Andrzej Duda zwrócił uwagę, że na polskiej granicy z Białorusią wciąż dochodzi o prób nielegalnego przedostania się migrantów na terytorium Polski.
– Polska granica z Białorusią jest świadkiem wykorzystywania migracji jako broni; wykorzystywania nielegalnej presji migracyjnej – sztucznie wywołanej przez Kreml – jako części operacji hybrydowej – wskazał polski przywódca.
Prezydent zauważył, że podobne narzędzia wykorzystywane są również wobec innych państwa naszego regionu.
Ryga. Oświadczenie prezydenta po zakończeniu szczytu B9
Oświadczenie Przewodniczących Szczytu Bukaresztańskiej Dziewiątki w Rydze
Szefowie Państw i Rządów Bułgarii, Republiki Czeskiej, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Rumunii i Republiki Słowackiej spotkali się dzisiaj w Rydze, z zadowoleniem przyjmując udział w tym spotkaniu Sekretarza Generalnego NATO, a także naszych najnowszych Sojuszników – Finlandii i Szwecji.
Jako Przewodniczący spotkania przekazujemy oświadczenie następującej treści:
Spotykamy się w roku 75–lecia ustanowienia najsilniejszego, najtrwalszego i odnoszącego największe sukcesy Sojuszu w historii, oraz w roku ważnych rocznic akcesyjnych dla wszystkich naszych krajów. Obchodzimy ten jubileusz w momencie gdy Sojusz jest silniejszy niż kiedykolwiek, zdecydowany i zjednoczony. Niedawne przystąpienie Szwecji i Finlandii jeszcze bardziej wzmacnia NATO i nasze kolektywne bezpieczeństwo. Potwierdza to również nasze zaangażowanie w politykę otwartych drzwi.
Kluczowym celem i największą odpowiedzialnością NATO jest zapewnienie naszego kolektywnego bezpieczeństwa w obliczu wszelkich zagrożeń, ze wszystkich kierunków. Podkreślamy wagę więzi transatlantyckich dla naszego bezpieczeństwa i jedności. Sojusznicy są zjednoczeni i zdeterminowani w odstraszaniu i obronie każdego centymetra terytorium Sojuszu, zachowaniu suwerenności i integralności terytorialnej wszystkich Sojuszników oraz pokonaniu każdego agresora, a także w udaremnieniu wszelkiej potencjalnej agresji ze strony dowolnego adwersarza.
Wzmocniliśmy i będziemy nadal znacząco wzmacniać sojuszniczą postawę odstraszania i wysuniętej obrony na Wschodniej Flance, od Morza Bałtyckiego po Morze Czarne.
Ponawiamy sojusznicze zobowiązanie do implementacji decyzji podjętych na szczytach w Madrycie i w Wilnie na rzecz znaczącego wzmocnienia postawy odstraszania i obrony Sojuszu, w oparciu o plany obronne NATO nowej generacji, wraz z pełnym zakresem niezbędnych sił, środków i zdolności, w tym w obszarze obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, na bazie których będą przeprowadzane regularne ćwiczenia. W ramach wysiłków na rzecz zwiększenia wykonalności planów obronnych NATO, podkreślamy znaczenie struktur dowodzenia i kierowania oraz struktury sił, elementów wsparcia oraz mobilności wojskowej, w tym poprawy i rozbudowy odpowiedniej infrastruktury, takiej jak system rurociągów NATO.
Z zadowoleniem przyjmujemy znaczne postępy poczynione przez członków Sojuszu w zakresie inwestycji w obronność, wraz z naszym zobowiązaniem do corocznego inwestowania w tę dziedzinę co najmniej 2% PKB i więcej, a także podkreślamy, że aby sprostać wymaganiom pojawiającym się we wszystkich domenach i wynikającym z coraz bardziej podważanego porządku bezpieczeństwa, konieczne są zwiększone wydatki i inwestycje w obronność. Co więcej, sojusznicze zobowiązanie do pilnego zapewnienia najbardziej krytycznych zdolności jest kluczem do realizacji planów obronnych NATO.
Silny przemysł obronny w całym Sojuszu pozostaje niezbędny. Podejmujemy odważne kroki w kierunku wzmocnienia zdolności naszego przemysłu obronnego, aby wypełnić luki i skrócić łańcuchy dostaw.
Rosja jest i pozostanie najbardziej znaczącym i bezpośrednim zagrożeniem dla bezpieczeństwa Sojuszu. Będziemy pracować nad kompleksową strategią kontestowania, ograniczania i przeciwdziałania Rosji, w tym poprzez ograniczanie zdolności Rosji do odbudowy jej sił zbrojnych i generowania zagrożeń. Pozostajemy nieugięci w naszych wysiłkach na rzecz utrzymania międzynarodowej presji na Rosję, w tym poprzez sankcje i inne środki, tak długo, jak Rosja będzie kontynuować swoją wrogą politykę i działania, w tym rażące naruszanie prawa międzynarodowego.
Jesteśmy głęboko zaniepokojeni ostatnimi szkodliwymi działaniami hybrydowymi Rosji na sojuszniczym terytorium, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa Sojuszu. Incydenty te są częścią nasilającej się kampanii działań, które Rosja stale prowadzi na obszarze euroatlantyckim, w tym sabotażu, aktów przemocy, ingerencji cybernetycznej i elektronicznej, prowokacji wobec granic Sojuszu, kampanii dezinformacyjnych i innych operacji hybrydowych. Wspieramy i solidaryzujemy się z poszkodowanymi Sojusznikami. Będziemy indywidualnie i zbiorowo reagować na te działania, zwiększać naszą odporność i kontynuować ścisłą koordynację, aby zapewnić gotowość Sojuszu i jego członków do odstraszania i obrony przed działaniami lub atakami hybrydowymi.
Potępiamy zachowanie Rosji i wzywamy ją do przestrzegania międzynarodowych zobowiązań, tak jak czynią to Sojusznicy.
Spotykamy się w czasie, gdy Rosja nie wykazuje żadnych oznak wycofywania się z brutalnej wojny przeciwko Ukrainie. Potwierdzamy nasze niezachwiane wsparcie dla niepodległej i suwerennej Ukrainy w jej międzynarodowo uznanych granicach. Silna, niezależna i demokratyczna Ukraina jest niezbędna dla stabilności obszaru euroatlantyckiego. Niezmiennie wzywamy Rosję do natychmiastowego zaprzestania wszelkich działań wojennych w ramach toczonej przez nią wojny napastniczej i bezwarunkowego wycofania swoich sił z terytorium Ukrainy.
Potępiamy również wszystkich tych, w tym Białoruś, którzy aktywnie ułatwiają działania wojenne Rosji i szkodliwe wpływy hybrydowe, w tym te skierowane przeciwko Sojusznikom. Wzywamy ich do zaprzestania współudziału w rosyjskiej agresji i destabilizujących działaniach.
Pogłębiające się strategiczne partnerstwo między Chińską Republiką Ludową i Rosją oraz ich wzajemnie wzmacniające się próby podważenia międzynarodowego porządku opartego na zasadach, są sprzeczne z naszymi wartościami i interesami. Wzywamy wszystkie państwa do przestrzegania porządku międzynarodowego, w tym zasad suwerenności i integralności terytorialnej, zapisanych w Karcie Narodów Zjednoczonych, oraz do powstrzymania się od wspierania w jakikolwiek sposób rosyjskiego wysiłku wojennego, a także do powstrzymania się od wszelkich działań, które pomagają Rosji w obchodzeniu sankcji.
Jesteśmy niezmiennie zdecydowani wspierać Ukrainę tak długo, jak będzie to konieczne aż do jej zwycięstwa. Jesteśmy zdecydowani kontynuować i zwiększać nasze szerokie wsparcie, w tym poprzez środki wojskowe, finansowe lub humanitarne, dla Ukraińców w ich heroicznej obronie narodu, terytorium oraz naszych wspólnych wartości.
Rosja ponosi pełną odpowiedzialność za nielegalną, nieuzasadnioną i niesprowokowaną wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie. Rosyjskie zbrodnie wojenne oraz łamanie i naruszanie prawa międzynarodowego, w tym praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego nie mogą pozostać bezkarne.
Wyrażamy uznanie dla wysiłków zmierzających do zorganizowania w Szwajcarii Szczytu w Sprawie Pokoju na Ukrainie. Zachęcamy społeczność międzynarodową do wniesienia wkładu na rzecz sprawiedliwego i trwałego pokoju na Ukrainie, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, w szczególności z zasadami suwerenności, integralności terytorialnej i niezależności i z zadowoleniem przyjmujemy wysiłki w tym zakresie. Z zadowoleniem przyjmujemy i wspieramy zaangażowanie prezydenta Zełenskiego w opracowanie zasad kompleksowego, sprawiedliwego i trwałego pokoju poprzez zaproponowaną przez niego Formułę Pokoju.
W pełni popieramy euroatlantyckie aspiracje Ukrainy. Bezpieczeństwo Ukrainy ma ogromne znaczenie dla Sojuszników, Sojuszu i trwałego pokoju w obszarze euroatlantyckim. Pozostajemy mocno zaangażowani na rzecz realizacji nieodwracalnej ścieżki wyznaczonej przez historyczne decyzje, podjęte na szczytach NATO od Bukaresztu do Wilna, które mocno zakotwiczyły przyszłe członkostwo Ukrainy w NATO, i będziemy nią dalej podążać.
Oczekujemy, że decyzje podjęte na szczycie w Waszyngtonie będą promować pełną interoperacyjność Ukrainy z NATO i zbudują realny pomost dla jej członkostwa w NATO. W toku przygotowań do szczytu w Waszyngtonie zobowiązujemy się, wraz z członkami Sojuszu, do uzgodnienia znaczącego pakietu wsparcia, obejmującego kompleksową rolę NATO we wspieraniu przyrodzonego prawa Ukrainy do samoobrony oraz zobowiązanie do zapewnienia trwałego, długoterminowego wsparcia finansowego. Utworzenie nowego Połączonego Centrum Analiz, Szkolenia i Edukacji NATO–Ukraina w Polsce również odegra ważną rolę w zapewnieniu interoperacyjności.
Wyrażamy uznanie dla Ukrainy za jej zaangażowanie i znaczący postęp, pomimo okoliczności wojennych, w realizacji programu reform, który jest niezbędny do dalszego postępu na drodze do członkostwa w UE i NATO. Zachęcamy Ukrainę do kontynuowania reform zgodnie z zaleceniami Sojuszników dotyczącymi dostosowanego Rocznego Programu Narodowego Ukrainy.
Nasze partnerstwa mają zasadnicze znaczenie dla wspierania trzech podstawowych zadań NATO i naszego 360–stopniowego podejścia do bezpieczeństwa, co dodatkowo ukazuje obecne środowisko bezpieczeństwa.
Wyrażamy uznanie dla Republiki Mołdawii za jej wysiłki na rzecz utrzymania stabilności i dalszego wprowadzania reform na jej europejskiej ścieżce. Będziemy nadal wzmacniać dostosowane wsparcie NATO dla Bośni i Hercegowiny, Gruzji oraz Republiki Mołdawii, uznając, że partnerzy ci są najbardziej dotknięci szkodliwymi wpływami Rosji.
Będziemy nadal dążyć do bardziej strategicznych, spójnych i efektywnych partnerstw, aby jak najlepiej odpowiedzieć na potrzeby partnerów i realizować cele Sojuszu, w szczególności wraz z Unią Europejską, a także z partnerami w naszym sąsiedztwie, w regionie Indo–Pacyfiku i na Południu.
Oczekujemy na następne spotkanie, które odbędzie się na Litwie.
J.E. Andrzej Duda
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
J.E. Klaus Iohannis
Prezydent Rumunii
J.E. Edgars Rinkēvičs
Prezydent Republiki Łotewskiej