Rozmowy w zamku La Celle-Saint-Cloud położonym pod Paryżem są również potwierdzeniem tego, że partnerzy z dwóch największych państw członkowskich UE wyrażają gotowość intensyfikacji relacji z nowym rządem RP.
Paryskie spotkanie ministrów spraw zagranicznych Polski, Francji i Niemiec – Radosława Sikorskiego, Stéphane Séjourné i Annaleny Baerbock wskazuje, że współpraca w tym formacie ma dla Polski kluczowe znaczenie strategiczne, zarówno w wymiarze relacji dwu- i trójstronnych, jak i w szerszych wymiarach – europejskim i transatlantyckim.
Trójkąt Weimarski ma przy tym stać się forum, na którym będą konsultowane wspólne trójstronne projekty i działania na rzecz wzmocnienia całej Unii Europejskiej, zarówno w wymiarze politycznym, militarnym oraz społecznym.
Podczas konsultacji ministrowie wyrazili swoje poparcie dla unijnych i natowskich aspiracji Ukrainy. Szef polskiej dyplomacji podkreślił determinację Polski do udzielenia dalszej, szeroko zakrojonej pomocy militarnej i gospodarczej wschodniemu sąsiadowi. Rozmówcy wyrazili poparcie dla propozycji tzw. 13. pakietu sankcji, który wymierzony jest w osoby fizyczne i firmy zaangażowane w rosyjski przemysł wojskowy.
Ministrowie dyplomacji państw Trójkąta Weimarskiego poruszyli również problematykę eskalacji rosyjskich kampanii dezinformacyjnych mających na celu zasianie nieufności wobec demokratycznych instytucji i procesów w UE, deklarując przy tym gotowość do ścisłej współpracy na rzecz zwalczania propagandy Kremla.
„Próbowali w Wielkiej Brytanii przed brexitem, próbowali w Stanach Zjednoczonych w różnych wyborach, próbowali w naszych różnych kampaniach wyborczych. W tym roku mamy szereg kampanii wyborczych. Musimy zwiększyć czujność, zwiększyć współpracę tak, aby tego typu metody więcej żadnych sukcesów nie odniosły” – podkreślił szef polskiej dyplomacji.
Ponadto podczas spotkania, ministrowie rozmawiali o aktualnej sytuacji w regionie Bliskiego Wschodu oraz wyzwaniach migracyjnych na szlaku śródziemnomorskim.
Poprzednie spotkanie szefów dyplomacji państw Trójkąta Weimarskiego odbyło się 2021 roku w Weimarze.
Sam Trójkąt Weimarski powołany został w sierpniu 1991 roku w Weimarze przez ówczesnych ministrów spraw zagranicznych Polski – Krzysztofa Skubiszewskiego, Francji – Rolanda Dumasa i Niemiec – Hans-Dietricha Genschera. Jego utworzenie miało na celu przezwyciężenie podziałów Europy poprzez integrację Polski ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi. Cel ten został osiągnięty poprzez przystąpienie Polski do NATO, a następnie do UE.
Deklaracja po spotkaniu państw Trójkąta Weimarskiego
Przy okazji spotkania Trójkąta Weimarskiego, które odbyło się 12 lutego 2024 r. w La Celle-Saint-Cloud, my, Ministrowie Spraw Zagranicznych Francji, Niemiec i Polski pragniemy podkreślić naszą determinację do nadania nowego impulsu naszej trójstronnej współpracy. Nasze spotkanie w przededniu drugiej rocznicy rosyjskiej inwazji przypada na moment, w którym stosunki międzynarodowe charakteryzuje niejednoznaczność, nieprzewidywalność, niepewność i niestabilność.
Wyjątkowe czasy wymagają wyjątkowych środków. W tym kontekście naszym celem jest zjednoczenie i umocnienie Unii Europejskiej oraz sprawienie, aby była ona w stanie odpowiedzieć na dzisiejsze wyzwania w zakresie bezpieczeństwa, dążąc do takiej unii w wymiarze bezpieczeństwa i obronności, która będzie spełniać oczekiwania naszych obywateli. Zależy nam również na silnym i zjednoczonym NATO.
Przypominamy nasze 10-punktowe oświadczenie z 1991 r., w którym cel Trójkąta Weimarskiego określono między innymi jako wskazywanie wspólnych podstawowych interesów dotyczących przyszłości Europy. Nasze podstawowe wartości i interesy pozostaną w centrum wspólnego zaangażowania w coraz trudniejszym kontekście globalnym.
Wzmocnimy koordynację działań w ramach Trójkąta Weimarskiego, aby format ten służył UE i stał się jeszcze bardziej skutecznym narzędziem promowania ambitnej agendy europejskiej. Jesteśmy gotowi do dalszego pogłębiania współpracy między ministrami spraw zagranicznych naszych państw na wszystkich poziomach. Nasze następne spotkanie ministrów spraw zagranicznych odbędzie się w Weimarze wczesnym latem.
Jednocześnie wyrażamy wolę przeprowadzenia w najbliższej przyszłości rozszerzonego spotkania ministrów spraw zagranicznych w formule „Weimar + Ukraina”.
Jesteśmy celem działań hybrydowych Rosji, która stosuje dezinformację, cyberataki i ingerencję polityczną z zamiarem zasiania podziałów w naszych demokratycznych społeczeństwach. Pozostaje to największym i najbardziej bezpośrednim zagrożeniem dla bezpieczeństwa i pokoju w obszarze euroatlantyckim.
Rok 2024 jest ważnym okresem wyborczym, także w Europie. Nie będziemy tolerować żadnych prób ingerowania w nasze procesy demokratyczne. Stawką jest spójność naszych społeczeństw. Wspólnie utrzymamy wysoki poziom czujności i ochronimy naszych obywateli przed tego rodzaju manipulacjami. Uzgodniliśmy utworzenie weimarskiego programu ostrzegania i odpowiedzi między Francją, Niemcami i Polską dotyczącego zagranicznych manipulacji informacjami i ingerencji w nie, a ponadto będziemy pracować nad dalszą mobilizacją UE w tej dziedzinie, dążąc do zagwarantowania skuteczniejszej reakcji ze strony platform internetowych.
Razem skupimy nasze działania na agendzie na rzecz pokoju i bezpieczeństwa, suwerenności oraz solidarności między narodami.
1. Pokój i bezpieczeństwo
W obliczu bezprecedensowego obniżenia poziomu bezpieczeństwa w Europie wskutek rosyjskiej pełnoskalowej wojny przeciwko Ukrainie ponownie podkreślamy naszą niezmienną determinację we wspieraniu Ukrainy broniącej swojej niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej oraz odpierającej rosyjską agresję. W tej wojnie stawką są europejskie interesy bezpieczeństwa. Podejmiemy działania gwarantujące niepowodzenie nielegalnej agresji Rosji i zapewnimy Ukrainie wsparcie tak długo, jak to będzie konieczne.
Osiągnięte 1 lutego porozumienie w sprawie utworzenia Instrumentu na rzecz Ukrainy stanowi wyraźny sygnał długoterminowego wsparcia dla Ukrainy. W tej chwili kluczowe jest szybkie przekazanie Ukrainie przewidywalnego i trwałego wsparcia militarnego, co podkreśliła Rada Europejska, w szczególności poprzez Europejski Instrument na rzecz Pokoju, misję UE w zakresie pomocy wojskowej oraz koalicje na rzecz zdolności, a także poprzez bezpośrednią pomoc bilateralną udzielaną przez państwa członkowskie odpowiednio do ukraińskich potrzeb.
Rosja nie może liczyć na zmęczenie Europy, lecz powinna spodziewać się poniesienia pełnej odpowiedzialności za wszystkie bezprawne działania i zbrodnie popełnione na Ukrainie. Należy pociągnąć do odpowiedzialności wszystkich rosyjskich zbrodniarzy.
Wzywamy również do przyjęcia 13. pakietu sankcji przeciwko Rosji. Zobowiązujemy się do walki z obchodzeniem sankcji, poprawy stosowania przyjętych środków ograniczających i wdrażania kolejnych sankcji sektorowych i indywidualnych zmierzających w szczególności do ograniczenia zdolności Rosji do prowadzenia wojny. W tym kontekście także sankcje wymierzone w Białoruś powinniśmy kształtować w taki sposób, aby nie mogła ona być pośrednikiem w obchodzeniu unijnych sankcji nałożonych na Rosję, a jednocześnie nie była traktowana na równi z agresorem.
Budowanie skutecznych inicjatyw w zakresie WPBiO i obrony UE pozytywnie wpłynie na bezpieczeństwo globalne i transatlantyckie. Wspólnie będziemy naciskać na dalszy rozwój zdolności wojskowych i europejskiej współpracy w dziedzinie uzbrojenia oraz wzrost nakładów UE na obronność celem zagwarantowania większego wkładu Europy w bezpieczeństwo transatlantyckie.
Weźmiemy udział w przygotowaniach do szczytu NATO, który ma się odbyć w lipcu w Waszyngtonie, wzmacniając w ten sposób zdolności Sojuszu w zakresie odstraszania i obrony oraz wykazując jego niezachwiane poparcie dla Ukrainy na jej drodze do integracji euroatlantyckiej.
Nikt nie powinien wątpić w naszą siłę i determinację do obrony każdego centymetra terytorium państw Sojuszu zgodnie z artykułem 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Będziemy także kontynuować współpracę w zakresie wzajemnej pomocy i solidarności zgodnie z art. 42 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej. Będziemy nadal wnosić istotny wkład do natowskiego potencjału odstraszania i obrony, w tym przez obecność naszych sił zbrojnych w rejonie Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Jako Europejczycy i sojusznicy będziemy wzmacniać współpracę w ramach reakcji na liczne zagrożenia dla naszych krajów ze strony Federacji Rosyjskiej. Zagwarantujemy realizację zobowiązań naszych krajów podjętych w ramach „Zobowiązania do Inwestycji Obronnych” („Defence Investment Pledge”) celem zagwarantowania wszelkich zdolności Sojuszu do prowadzenia wspólnej obrony i innych działań. Wspólnie będziemy dążyć do wzmocnienia współpracy NATO i UE oraz mobilności wojsk.
Będziemy kontynuować współpracę w celu wspierania Ukrainy na drodze do członkostwa w UE. W pełni popieramy prawo Ukrainy do kształtowania własnych rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa. Wspólnie będziemy nadal wspierać postępy Ukrainy w zakresie interoperacyjności i kolejnych reform sektora bezpieczeństwa. Przyszłość Ukrainy w NATO.
Odnośnie do sytuacji na Bliskim Wschodzie zgadzamy się co do konieczności niezwłocznej reakcji na tragiczną sytuację humanitarną w Gazie, uniknięcia eskalacji w regionie i ponownego podjęcia procesu politycznego zmierzającego do wypracowania rozwiązania dwupaństwowego. Żądamy natychmiastowego zwolnienia wszystkich zakładników przetrzymywanych przez Hamas. Nasza walka z terroryzmem nigdy nie ustanie. Będziemy utrzymywać sankcje przeciwko terrorystom z Hamasu. Jesteśmy zdecydowani, aby zmaksymalizować wysiłki Europy na rzecz przedstawienia wspólnej międzynarodowej oferty pokojowej i stabilności dla regionu. Przemoc osadników wobec Palestyńczyków na Zachodnim Wybrzeżu jest nie do zaakceptowania i winna zostać ukarana. Z zadowoleniem przyjmujemy unijną operację EUNAVFOR ASPIDES, która niebawem ma się rozpocząć na Morzu Czerwonym, jako jedno z wyżej wymienionych działań i wkład w bezpieczeństwo morskie w regionie.
Apelujemy o sprawiedliwy i trwały pokój na Kaukazie Południowym oraz wspieramy wysiłki mediacyjne Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych Ameryki w celu ułatwienia dialogu między Armenią a Azerbejdżanem. Ponawiamy nasze poparcie dla suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej państw Południowego Kaukazu.
Stabilny pod względem politycznym i bezpieczny Sahel leży w naszym długofalowym interesie. Potwierdzamy nasze zdecydowane poparcie dla działań Unii Afrykańskiej i ECOWAS zmierzających do zapobieżenia niekonstytucyjnej zmiany władzy. Jesteśmy głęboko zaniepokojeni upadkiem praworządności i rosnącą liczbą przypadków łamania praw człowieka w Sahelu, szkodzącym regionalnym i międzynarodowym wysiłkom zmierzającym do osiągnięcia pokoju i stabilności. Popieramy ludność Sahelu, w tym przez pomoc humanitarną, wsparcie dla społeczeństw obywatelskich i projekty wzmacniające odporność na brutalny ekstremizm. Jesteśmy gotowi do dalszego zacieśniania współpracy Unii i dwustronnej z państwami wybrzeża Afryki Zachodniej, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się terroryzmu i przestępczości zorganizowanej. W tym względzie kluczowe znaczenie ma zintegrowane podejście łączące środki bezpieczeństwa i działania cywilne.
2. Suwerenność Europy
Musimy wzmacniać zdolność działania UE poprzez wdrażanie i poszerzanie agendy, do której się zobowiązaliśmy w następstwie rosyjskiej agresji w Deklaracji z Wersalu z marca 2022 r. – w zakresie zdolności obronnych, energii, zdrowia, surowców krytycznych, półprzewodników, bezpieczeństwa żywnościowego i cyfrowości.
Wzmacnianie naszej europejskiej odporności i naszych zdolności obronnych oraz zwiększanie zdolności produkcyjnych europejskiego przemysłu obronnego jest kwestią najwyższej wagi. Apelujemy, aby w przyszłej Europejskiej strategii przemysłowej w zakresie obronności (EDIS) przedstawiono propozycje środków zwiększających ogólną gotowość obronną UE, a ponadto będziemy stosować wszelkie odpowiednie instrumenty europejskie, w tym nowe rozwiązania, w celu dalszego wzmacniania jej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego, promowania innowacji i zwiększania zdolności produkcyjnych w UE i Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Zobowiązujemy się także do wdrażania planu działań NATO w zakresie produkcji obronnej. Przyczynimy się do takiego zgromadzenia popytu, aby spełnić nasze wspólne wymogi z zakresu zdolności, będziemy wspierać współpracę wielonarodową i sprawniejsze zamówienia, w tym od małych i średnich przedsiębiorstw, oraz zwiększymy przejrzystość w przemyśle.
Musimy także sprawić, aby przemysł europejski był bardziej odporny, innowacyjny i konkurencyjny na całym obszarze UE, w ramach szerszej i wzmocnionej agendy UE na rzecz innowacji. Istotne jest, aby następny cykl instytucjonalny umożliwił UE utrzymanie lub rozwiniecie wiodącej roli w kluczowych sektorach technologicznych, które będą kształtować naszą przyszłość. To powinno stanowić główną cechę programu strategicznego, który ma zostać określony do czerwca.
Odporność i zdolność działania UE powinny też kierować naszym podejściem do rozszerzenia i wewnętrznych reform UE, zgodnie z Deklaracją z Grenady. Będziemy w szczególności podejmować wysiłki na rzecz wzmacniania spójności i efektywności UE w działaniach zewnętrznych. Będziemy ściśle koordynować proces rozszerzenia oraz reformy, a także badać formaty na poziomie technicznym w ramach Trójkąta Weimarskiego, mając na uwadze również zbliżającą się prezydencję Polski w Radzie UE.
Z niecierpliwością oczekujemy na najnowsze informacje na temat reform na Ukrainie, jakie Komisja Europejska ma niezwłocznie przedstawić przed rozpoczęciem negocjacji akcesyjnych. Będziemy współpracować w celu wsparcia Ukrainy w nabywaniu wiedzy z zakresu głównych obszarów dorobku UE oraz formułować konkretne projekty na rzecz Ukrainy w jej procesie akcesji do UE. Gorąco pragniemy także współpracować w celu inwestowania w przyszłość Ukrainy, w tym poprzez ewentualne wspólne projekty na rzecz odbudowy Ukrainy. Będziemy w pełni zmobilizowani, aby zagwarantować pomyślny rezultat 3. Konferencji na rzecz Odbudowy Ukrainy, która odbędzie się 12–13 czerwca w Berlinie.
W celu wsparcia Mołdawii i Ukrainy w procesie ich akcesji do UE będziemy wzmacniać trójstronne inicjatywy na rzecz rozwoju współpracy między Mołdawią i Ukrainą a demokratycznymi pozarządowymi podmiotami z Francji, Niemiec i Polski. Będziemy nadal wspierać sześć państw Bałkanów Zachodnich na ich drodze do UE, w tym poprzez Proces Berliński.
3. Solidarność między narodami
Wyrażamy chęć rozwijania ściślejszej współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, ze szczególnym naciskiem na pogłębianie solidarności i zrozumienia między naszymi obywatelami, zwłaszcza w kontekście transgranicznym oraz z naciskiem na młodzież. Im lepiej nasi obywatele się wzajemnie rozumieją, tym silniejsza będzie europejska spójność.
Będziemy przeprowadzać regularne konsultacje dyplomatyczne w formacie weimarskim, promować wspólne szkolenia dyplomatyczne oraz prowadzić wymiany z zakresu planowania polityki z udziałem niezależnych ekspertów.
Opracujemy plan działania obejmujący m.in. następujące inicjatywy:
-„Weimar obywateli”: promowanie udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz współpraca trójstronna między naszymi obywatelami, zwłaszcza w rejonach przygranicznych poprzez „spotkania w ratuszu” w formacie weimarskim;
-„Weimar młodzieży”: wspieranie silnego wpływu „weimarskiego” w ramach francusko-niemieckich i polsko-niemieckich biur współpracy młodzieży oraz wzmacnianie projektów trójstronnych, począwszy od projektu skupiającego młodych ludzi w celu omówienia przyszłości współpracy weimarskiej;
-„Weimar doskonałości”: nadawanie zdecydowanego impulsu do współpracy akademickiej poprzez finansowanie wspólnych letnich programów doskonałości między sojuszami europejskich szkół wyższych obejmujących nasze trzy kraje;
-„Weimar kultury”: wspieranie artystów z Ukrainy oraz Białorusi i Rosji na emigracji poprzez programy tematyczne.