Prezydent Andrzej Duda podpisał przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizację ustawy – Kodeks postępowania cywilnego wprowadzającą rozwiązania informatyczne, które ułatwią pracę wymiaru sprawiedliwości.
– Konsekwentnie przenosimy polskie sądownictwo z ery papierowej do cyfrowej – mówił o nowych rozwiązaniach wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta. Usprawnienie pracy sądownictwa, lepszy dostęp obywatela do wymiaru sprawiedliwości, szybsze dostosowanie sądów do potrzeb XXI wieku poprzez ich cyfryzację – to przewidywane efekty ustawy.
E-licytacje komornicze
Wśród nowych rozwiązań są e–licytacje komornicze nieruchomości, które pozwolą na likwidację zmów między licytantami, zapewnią transparentność i bezpieczeństwo postępowania. Zyskają na tym wierzyciele i dłużnicy, ponieważ dzięki uproszczonej i zdalnej formie licytowania zwiększy się zainteresowanie licytacjami. Nowe przepisy są wzorowane na sprawdzonej już e-licytacji ruchomości.
Rozprawy zdalne
Ustawa przewiduje przyjęcie jako zasady prowadzenia rozpraw za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość, toteż strony postępowania, a także świadkowie i biegli, nie będą musieli osobiście stawiać się w sądzie. Zmniejszy się przez to ryzyko epidemiczne, a utrzymana zostanie jawność rozprawy dla stron.
Nowa ustawa przewiduje, że osobom nieposiadającym odpowiednich urządzeń technicznych zostanie zagwarantowany dostęp do nich w sądzie. Odstąpienie od posiedzenia zdalnego, tj. przeprowadzenie posiedzenia w tradycyjnej formie, będzie możliwe tylko, gdy rozpoznanie sprawy na rozprawie lub posiedzeniu jawnym będzie konieczne i nie spowoduje to nadmiernego zagrożenia epidemicznego. Wyjątkowo, gdy rodzaj sprawy na to pozwoli, sąd będzie mógł rozstrzygać sprawy na posiedzeniach niejawnych.
Transmisje w sprawach reprywatyzacji
Rozprawy sądów administracyjnych rozstrzygających w sprawach „dzikiej reprywatyzacji” nieruchomości warszawskich mają być transmitowane publicznie, co przyczyni się do większej kontroli społecznej nad tym wrażliwym obszarem działalności sądów. Skończy się wydawanie wyroków o decyzjach Komisji Weryfikacyjnej za zamkniętymi drzwiami i bez uzasadnienia.
Na pozytywne strony tych zmian zwracał uwagę minister Sebastian Kaleta.
– Niedopuszczalne jest, by w tak ważnych sprawach, gdy poszkodowani lokatorzy latami czekają na sprawiedliwość, nie mogli się, jak dotąd, dowiedzieć, dlaczego sąd wydał konkretne rozstrzygnięcie i jak je uzasadnia – podkreślał.
Jeden sędzia rozpozna sprawę
Ustawa zakłada przyjęcie w czasie obowiązywania stanu epidemii spowodowanego Covid-19 lub stanu zagrożenia epidemicznego, a także rok po ustaniu ostatniego z nich jako zasady rozpoznawania spraw przez jednego sędziego (także w drugiej instancji), co wyeliminuje odwoływanie rozpraw w razie choroby członka składu orzekającego. Takie rozwiązanie umożliwi też bardziej efektywne wykorzystanie kadry orzeczniczej. Rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów będzie jednak możliwe na zarządzenie prezesa sądu, jeżeli uzna on to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.
Szybkie doręczenia
W ustawie są rozwiązania pozwalające na doręczenie profesjonalnym pełnomocnikom (adwokatom, radcom prawnym, Prokuratorii Generalnej) pism sądowych za pośrednictwem specjalnego systemu teleinformatycznego (Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych). Pozwoli to ograniczyć ilość korespondencji papierowej i skróci czasu obiegu korespondencji między sądem a pełnomocnikami.
Już dziś pisma te zamieszcza się na portalu, zatem nowe przepisy pozwolą na efektywne wykorzystanie sprawdzonych rozwiązań informatycznych. Uwolnią sądy od drukowania i wysyłania takiej korespondencji tradycyjną pocztą. Pismo będzie dostępne w systemie natychmiast po jego umieszczeniu, a skutek doręczenia nastąpi z dniem zapoznania się z nim przez pełnomocnika – nie później jednak niż 14 dni od umieszczenia na portalu. Obecnie okres między wysłaniem pisma a dołączeniem do akt zwrotnego potwierdzenia odbioru może zająć ponad miesiąc.
(MS)