W związku ze śledztwem w sprawie zbrodni wojennych Rosji popełnianych na terenie Ukrainy do Polski przyjechał Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Karim Khan.
Gospodarzem wizyty jest Ministerstwo Sprawiedliwości. 16 marca br. Karim Khan spotkał się ze Zbigniewem Ziobro. Prokurator MTK i Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny wspólnie wizytowali punkt recepcyjny dla uchodźców przy przejściu granicznym w Medyce.
– Jestem tu, by udowodnić, że sprawiedliwość i prawo nie są pustymi słowami ani abstrakcyjną ideą. Prawo międzynarodowe nie jest tworzone dla profesorów uniwersytetu i sędziów, lecz musi działać, chronić ofiary konfliktu, które cierpią z powodu działań wojennych. W ciągu zaledwie 48 godzin 41 państw, w tym Polska, kraje Ameryki Łacińskiej czy Japonia zwróciło się do MTK o szybkie wszczęcie śledztwa w sprawie wydarzeń na Ukrainie – powiedział prokurator Khan.
Zbrodnicza agresja armii Putina
– Mamy do czynienia z bezduszną, straszliwą agresją zbrodniczej armii Putina, która nie zważając na cierpienia ludności cywilnej, w tym dzieci, atakuje ukraińskie szpitale, żłobki, domy. Armia ta decyduje się na akty okrucieństwa, które przybierają cechy zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych. Przyłączam się do apelu prokuratora Khana, że musimy dołożyć wszelkich starań, aby zapisy, jakie ma w kodeksach karnych wiele krajów, nie okazały się puste. Pracujemy m.in. wspólnie z prokuratorami Litwy i innych krajów UE, by zbrodnie udało się udokumentować i postawić zbrodniarzy przed sądem – mówił minister Zbigniew Ziobro.
– W tych dramatycznych dla Ukrainy dniach m.in. tu, w Medyce jest też światełko nadziei. Tu polscy wolontariusze razem z przedstawicielami innych krajów otwierają swe serca, by pomóc uciekającym ze strefy wojny matkom, babciom, dzieciom. I dać im nadzieję, że to, co dobre, ostatecznie zwycięży zło – podkreślił minister.
Polska wspiera śledztwo Trybunału w Hadze
Minister Zbigniew Ziobro poinformował, że w polskim postępowaniu zostało zebranych już ponad 300 świadectw procesowych, czyli protokołów zeznań świadków, którzy opisują konkretne zbrodnie i występki, jakie miały miejsce w związku z napaścią Rosji na Ukrainę. Oprócz tego udało się pozyskać wiele dokumentów zdjęciowych i materiałów filmowych od świadków, którzy rejestrowali te wydarzenia. Postępowanie jest prowadzone pod nadzorem prokuratora Dariusza Barskiego.
Prokurator Karim Khan spotkał się natomiast już na Ukrainie z ministrem spraw zagranicznych i prokurator generalną tego kraju, a także odbył wideokonferencję z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim. Dziękował też polskiemu Ministrowi Sprawiedliwości za udzielone wsparcie.
– Polacy, w tym mieszkańcy Medyki, powinni być dumni, że otworzyli serca dla przerażonych ludzi, którzy uciekają z terenu walk. Takie wydarzenia definiują ludzi i człowieczeństwo – stwierdził. – Żaden pocisk nie ma prawa spadać na obiekty cywilne, nikt nie może atakować ludności cywilnej. Wszystkie strony konfliktu są zobowiązane do przestrzegania prawa międzynarodowego – dodał.
Karim Khan ma bogate doświadczenie w sądach międzynarodowych. Występował m.in. w roli oskarżyciela lub obrońcy przed Trybunałami dla byłej Jugosławii i Rwandy, Sądem Specjalnym dla Sierra Leone, Nadzwyczajną Izbą Sądu Kambodży oraz Trybunałem Specjalnym dla Libanu.
Dokumentowanie przestępstw wojennych
Wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni wojennych Rosji na terenie Ukrainy poparli ministrowie sprawiedliwości państw UE. Wcześniej, na prośbę Prokurator Generalnej Ukrainy, Zbigniew Ziobro polecił wszczęcie takiego śledztwa przez polską prokuraturę. Celem jest dokumentowanie zdarzeń, które staną się podstawą pociągnięcia winnych zbrodni do międzynarodowej odpowiedzialności karnej.
Na początku marca 2022 r. w trakcie spotkania Eurojust, z udziałem Prokuratorów Generalnych Ukrainy, Litwy i Polski zapadła decyzja o utworzeniu wspólnego zespołu śledczego do sprawy zbrodni wojennych na Ukrainie.
Spotkanie z Prokuratorem Międzynarodowego Trybunału Karnego
W Ministerstwie Sprawiedliwości odbyło się (17 marca br.) robocze spotkanie Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro z Prokuratorem Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Karimem Khanem. Rozmowy dotyczyły postępowania w sprawie zbrodni wojennych popełnianych na Ukrainie.
W spotkaniu uczestniczyli również m.in. wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta, wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk, prokurator Dariusz Barski i zastępca Prokuratora Generalnego do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Beata Marczak.
Międzynarodowy Trybunał Karny prowadzi postępowanie w sprawie zbrodni wojennych Rosji popełnianych na Ukrainie. Uzyskało ono poparcie ministrów sprawiedliwości państw UE. Wcześniej, na prośbę Prokurator Generalnej Ukrainy, Zbigniew Ziobro polecił wszczęcie takiego śledztwa przez polską prokuraturę. Celem jest dokumentowanie zdarzeń, które staną się podstawą pociągnięcia winnych zbrodni do międzynarodowej odpowiedzialności karnej.
Na początku marca 2022 r. w trakcie spotkania Eurojust, z udziałem Prokuratorów Generalnych Ukrainy, Litwy i Polski zapadła decyzja o utworzeniu wspólnego zespołu śledczego do sprawy zbrodni wojennych na Ukrainie.
300 świadectw procesowych
W polskim postępowaniu zostało zebranych już ponad 300 świadectw procesowych, czyli protokołów zeznań świadków, którzy opisują konkretne zbrodnie i występki, jakie miały miejsce w związku z napaścią Rosji na Ukrainę. Oprócz tego udało się pozyskać wiele dokumentów zdjęciowych i materiałów filmowych od świadków, którzy rejestrowali te wydarzenia. Postępowanie jest prowadzone pod nadzorem prokuratora Dariusza Barskiego.
Działania polskiej prokuratury mają charakter pomocniczy w stosunku do głównego śledztwa rozpoczętego przez MTK. Na stronie internetowej Prokuratury Krajowej zamieszczony został apel w języku ukraińskim do uchodźców o zgłaszanie się do prokuratury w celu złożenia zeznań i przekazania dowodów zbrodni.
W śledztwie trwają przesłuchania świadków oraz zabezpiecza się zapisy dokumentujące akty zbrodni wojennych. W przypadku braku możliwości osobistego stawiennictwa świadka, przesłuchania odbywają się w miejscu dogodnym dla uchodźcy. Przesłuchiwane są wyłączenie osoby, których stan fizyczny i psychiczny na to pozwala i tylko, gdy wyrażą na to zgodę. Zapewniony jest przy tym udział psychologa.
Zakres śledztwa
Śledztwo Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie obejmuje zbrodnie jakich dopuszczają się siły zbrojne Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy w tym m.in.:
– zabójstwa ludności cywilnej oraz osób rannych i chorych,
– traktowanie ludności cywilnej i jeńców jako „żywych tarczy”,
– atakowanie przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej miejscowości i obiektów niebronionych oraz stref sanitarnych,
– stosowanie sposobów walki zakazanych przez prawo międzynarodowe (bomby kasetowe, amunicja fosforowa),
– niszczenie mienia i dóbr kultury poprzez ostrzał artyleryjski i rakietowy stref zamieszkania ludności, centrów miast i obiektów zabytkowych.
Czyny te są kwalifikowane są z art. 122 kk, art.123 § 1 pkt 2,3,4 i § 2 kk i art. 125 § 1 i 2 kk.
Memorandum o współpracy
Przed kilkoma dniami zostało podpisane przez Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro i Prokurator Generalną Ukrainy Irynę Wenediktową memorandum o współpracy między polską Prokuraturą Krajową a Biurem Prokuratora Generalnego Ukrainy.
Współpraca dotyczy rosyjskich zbrodni popełnianych na terytorium Ukrainy, m.in. ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i zbrodni agresji. Obie strony umowy będą zbierać i utrwalać dowody zbrodni, wymieniać się informacjami oraz wykonywać wnioski o udzielenie wzajemnej pomocy prawnej.
Wizyta prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego w Polsce
17 marca w siedzibie Ministerstwa Sprawiedliwości odbyło się spotkanie ministra Zbigniewa Ziobry z prokuratorem Międzynarodowego Trybunału Karnego Karimem Khanem. Z ramienia MSZ w spotkaniu wziął udział sekretarz stanu Piotr Wawrzyk.
Tematem rozmowy była perspektywa i sposób prowadzenia czynności śledczych przez Biuro Prokuratora MTK na terytorium Polski ws. zbrodni wojennych, przeciwko ludzkości i ludobójstwa popełnionych na Ukrainie. Rozmówcy zgodzili się, że kluczowe jest postępowanie w sposób profesjonalny, szybki, przy zapewnieniu współpracy stron, która powinna mieć elastyczną formułę. Omówiono również zagadnienia związane z gromadzeniem i zabezpieczeniem dowodów zbrodni i zeznań świadków, a także priorytetowe potrzeby w tym zakresie i sposoby współpracy. Poruszono też inne tematy związane ze ściganiem zbrodni międzynarodowych na Ukrainie, m.in. równoległe postępowanie przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości czy rozwój sytuacji w ramach Rady Europy.
Spotkanie było zwieńczeniem trzydniowego pobytu delegacji Biura Prokuratora MTK w Polsce, w trakcie której w dniach 15-16 marca przebywała na granicy polsko-ukraińskiej, zaznajamiając się z sytuacją w terenie, gdzie gros działań prokuratorskich będzie się koncentrować.