Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2024, przedłożony przez ministra finansów.
W 2024 r. polityka gospodarcza rządu będzie nakierowana na dalsze wzmacnianie potencjału polskiej gospodarki, po kryzysie energetycznym wywołanym przez atak Rosji na Ukrainę oraz covid i jego konsekwencje. To dwa największe wstrząsy gospodarcze po 1989 r. Realizacja budżetu będzie się odbywać przy zachowaniu dbałości o stabilność zadłużenia publicznego oraz z uwzględnieniem wytycznych instytucji UE. W przyszłym roku wzrost PKB ma osiągnąć poziom 3 proc.
- Budżet na 2024 r. to budżet oparty na trzech filarach: bezpieczeństwie militarnym, ambitnych programach społecznych i ochronie zdrowia Polaków.
- Rząd przeznaczy środki na obronność i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa, wsparcie rodzin, wsparcie emerytów i rencistów, wzrost płac w budżetówce.
- Dochody budżetu państwa wyniosą 683,6 mld zł, a wydatki 848,3 mld zł mld zł.
– Budżet na 2024 r. to budżet bezpiecznej Polski. Wiedząc, że rok 2024 będzie rokiem silnego odbicia wzrostu gospodarczego przewidzieliśmy w nim środki na trzy najważniejsze priorytety jakimi są: zapewnienie bezpieczeństwa militarnego, realizacja programów społecznych oraz ochrona zdrowia Polek i Polaków. Wydatki będą historycznie wysokie w wielu kategoriach, w tym np. na obronność i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa, na wsparcie rodzin i seniorów, na programy społeczne. Nie sposób wyobrazić sobie stałego i efektywnego rozwoju państwa bez wsparcia samorządów, którym przekażemy znaczące kwoty. Udziały w PIT, CIT oraz subwencje dla JST wzrosną o 43,3 mld zł do 202,6 mld zł– powiedziała minister finansów Magdalena Rzeczkowska.
Najważniejsze rozwiązania
W przyszłym roku rząd przeznaczy środki na m.in.
- obronność (wraz z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych) – 158,9 mld zł, czyli ok. 4,2 PKB. To o ok. 122 mld zł więcej niż w 2015 r. (ok. 37 mld zł, ok. 2,2 proc. PKB); wsparcie rodzin – 93,2 mld zł, w tym np. na realizację Programu „Rodzina 800+” – 63,7 mld zł, rodzinnego kapitału opiekuńczego – 2,4 mld zł, świadczenia wspierającego – 2,2 mld zł, świadczenia Dobry Start – 1,35 mld zł, opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne, w tym za osoby przebywające na urlopach wychowawczych, za osoby pobierające zasiłek macierzyński oraz za osoby zatrudnione jako nianie – 4,4 mld zł;
- wsparcie emerytów i rencistów w postaci 13. i 14. emerytury – prawie 30 mld zł;
- finansowanie służby zdrowia (łącznie z NFZ) – ponad 190 mld zł;
- podwyżki wynagrodzeń dla osób zatrudnionych w służbach publicznych (m.in. policjanci, strażacy, nauczyciele, pracownicy uczelni wyższych). Ich wynagrodzenia zostaną zwiększone o 12,3 proc.
- Dzięki uszczelnieniu podatków, dochody budżetu państwa wyniosą w 2024 r. 683,6 mld zł. Oznacza to wzrost o blisko 136,4 proc. w stosunku do dochodów w 2015 r., które wyniosły wówczas 289,1 mld zł. Wydatki budżetu państwa w 2024 r., z uwzględnieniem kwot na obronność (158,9 mld zł), wsparcie dla rodzin (92,3 mld zł) czy finansowanie służby zdrowia (ponad 190 mld zł), wyniosą 848 mld zł.
- Deficyt sektora general government zmniejszy się do -4,5 proc. PKB w 2024 r. Dla porównania – w 2009 r. deficyt sektora general government wynosił -7,3 proc. PKB, a w 2010 r. -7,5 proc. PKB.
W projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. przyjęto:
- prognozę dochodów budżetu państwa w kwocie 683,6 mld zł,
- limit wydatków budżetu państwa na poziomie 848,3 mld zł,
- deficyt budżetu państwa w wysokości nie większej niż 164,8 mld zł,
- deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii UE) na poziomie ok. 4,5 % PKB,
- dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 54,0 % PKB.
Podstawowe uwarunkowania makroekonomiczne:
- wzrost PKB w ujęciu realnym o 3,0%,
- wzrost inflacji w ujęciu średniorocznym o 6,6% przy założeniu braku nowych szoków podażowych na rynku żywnościowym i energetycznym,
- wzrost przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń o 11,1%,
- wzrost spożycia prywatnego, w ujęciu nominalnym, o 10,2%.
Rynek pracy
- W 2024 r. stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec roku wyniesie 5,2%.
W budżecie środków europejskich projekt ustawy budżetowej na 2024 rok zakłada:
- dochody budżetu środków europejskich: 86 889 mld zł,
- wydatki budżetu środków europejskich: 119 398 mld zł,
- deficyt budżetu środków europejskich: – 32 509 mld zł.
Dochody
Na prognozowany w 2024 r. wzrost dochodów budżetu państwa w wysokości blisko 89 mld zł składa się:
- wzrost dochodów z VAT o ok. 53 mld zł,
- wzrost dochodów z podatku akcyzowego o 4,3 mld zł,
- wzrost dochodów z podatku CIT o 5,3 mld zł,
- wzrost dochodów z podatku PIT o 19,2 mld zł,
- wzrost dochodów niepodatkowych o ok. 6,5 mld zł – głównie za sprawą planowanej w 2024 r. wpłaty z zysku NBP w wysokości 6,0 mld zł.
Wydatki
Projekt ustawy budżetowej na rok 2024 został przygotowany z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej (SRW).
W latach 2020-2023 Komisja Europejska wprowadziła ogólną klauzulę wyjścia, umożliwiającą zawieszenie unijnych reguł fiskalnych oraz dającą większą elastyczność państwom członkowskim w reagowaniu na pojawiające się szoki. W efekcie dostosowaniom ulegała także polska stabilizująca reguła wydatkowa (SRW). W 2024 roku ma nastąpić powrót do standardowych reguł fiskalnych w UE.
W celu zapewnienia spójności pomiędzy wymogami reguł UE i polskiej reguły, w SRW został wprowadzony mechanizm korygujący nadmierną nierównowagę finansów publicznych, zastępując dotychczasowy mechanizm korekty zawarty w SRW. Dodatkowo, wprowadzono „klauzulę obronną”, która odzwierciedla rozbieżności między przedpłatami na zakup sprzętu wojskowego (które są rejestrowane jako wydatek w obliczanej metodą kasową SRW), a dostawami sprzętu (wydatek i wpływ na wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodyki UE w momencie dostawy). Klauzula jest neutralna dla wyniku sektora wg metodyki UE.
W ustawie budżetowej na 2024 r. zapewniono m.in.
- 190, 9 mld zł na zdrowie (łącznie z NFZ),
- 158, 9 mld zł na obronność (wraz z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych),
- 76,6 mld zł na subwencję oświatową,
- waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2024 r. wskaźnikiem waloryzacji na poziomie 112,3%,
- sfinansowanie wypłaty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw. 13. emerytury) oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw. 14. emerytury),
- środki na kluczowe programy społeczne takie jak Program „Rodzina 800+” (63,7 mld zł), realizację świadczenia „Dobry Start” (1,4 mld zł) oraz Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego (2,4 mld zł),
- realizację zadań inwestycyjnych m.in. w obszarze zdrowia, transportu lądowego czy kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
- zwiększenie wydatków w obszarze, szkolnictwa wyższego i nauki, rolnictwa.
Dane makroekonomiczne
Produkt Krajowy Brutto
- W 2024 r. nastąpi ożywienie gospodarcze, a wzrost PKB powinien osiągnąć 3,0 proc. Wpływ na to będzie miała spadająca inflacja, powrót do dodatniej dynamiki płac realnych w ujęciu całorocznym oraz polepszenie nastrojów konsumentów.
Prognozuje się, że w 2024 r. wpływy z:
- podatku VAT wyniosą 312,6 mld zł (o ponad 189,6 mld zł większe niż w 2015 r.)
- podatku CIT wyniosą 78,3 mld zł (o 52,5 mld zł większe niż w 2015 r.)
- podatku PIT wyniosą 108,8 mld zł (o ponad 63,8 mld zł większe niż w 2015 r.)
- akcyzy wyniosą 88,8 mld zł (o prawie 26 mld zł większe niż w 2015 r.).
Spożycie prywatne
- W 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej oraz waloryzacją świadczenia „500+” do 800 zł, dynamika spożycia prywatnego osiągnie poziom 3,3 proc.
Inwestycje
- W 2023 r. realny wzrost nakładów brutto na środki trwałe wyniesie 3,8 proc.
- W 2024 r. nakłady brutto na środki trwałe ogółem powinny wzrosnąć o 4,4 proc. Wpływ na rosnącą dynamikę inwestycji będzie miało polepszenie sytuacji gospodarczej, a w dłuższym horyzoncie także oczekiwany przez rynek spadający koszt kapitału.
- W najbliższych latach przewidywany jest także wyraźny wzrost inwestycji publicznych, w tym zwiększenie zdolności obronnych kraju.
Eksport i import
- W 2023 r. realne tempo wzrostu eksportu wyniesie 2,0 proc. W 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej na rynkach eksportowych, wzrost ten wyniesie 3,6 proc.
- Z kolei realny import w 2023 r. zmniejszy się o 1,5 proc., przede wszystkim w efekcie spadku popytu krajowego. W 2024 r. import będzie rósł w tempie zbliżonym do eksportu (3,9 proc.).
- W efekcie, saldo obrotów bieżących w relacji do PKB zmieni się z -3,0 proc. PKB w 2022 r. do 0,1 proc. PKB w 2023 r. oraz 0,0 proc. PKB w 2024 r.
Stopa bezrobocia
- Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2023 r. będzie wyższe niż rok wcześniej o 0,3 proc., a w 2024 r. wzrośnie o 1,2 proc. Na umiarkowaną dynamikę zatrudnienia będzie oddziaływać ograniczona podaż pracy, która jest efektem procesów demograficznych.
- Bezrobocie na koniec 2024 r. wyniesie 5,2 proc.
Przeciętne wynagrodzenie
- Prognozuje się, że wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie w 2023 r. 12,3 proc., a w 2024 r. 9,8 proc.
Inflacja
- Oczekuje się, że inflacja w 2023 r. wyniesie średnio 12,0 proc. (do końca 2023 r. inflacja spadnie do wartości jednocyfrowej), a w następnym roku 6,6 proc.
- Głównymi czynnikami, które będą wpływały na obniżanie się inflacji będą stabilizacja cen surowców energetycznych i żywności na rynkach światowych, relatywnie niska dynamika spożycia prywatnego w bieżącym roku oraz polityka pieniężna.