Tegoroczną Barbórkę wielicka załoga obchodziła 2 grudnia.
Świętowanie rozpoczęła msza pod przewodnictwem kardynała Stanisława Dziwisza. Potem, w komorze Warszawa, odbyła się uroczysta akademia z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy. Prezydent osobiście odznaczył zasłużonych pracowników Kopalni Soli „Wieliczka”.
Msza i poświęcenie solnego konfesjonału
Zgodnie z tradycją świętowanie Barbórki rozpoczęło się od modlitwy w kaplicy św. Kingi. Uroczystą liturgię odprawił kardynał Stanisław Dziwisz. W homilii nawiązał do słów Chrystusa: „Wy jesteście solą ziemi”. – Co to znaczy być solą ziemi? Sól to jest smak w pożywieniu. Sól nadaje smak wiary, smak nadziei, smak miłości. Sól zachowuje pokarmy od zepsucia, a więc ma moc przeciwstawiania się siłom zniszczenia i rozkładu. Taki powinien być chrześcijanin, powinien być człowiekiem prawym. „Lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi” – mówił kardynał Dziwisz.
Modlitewne spotkanie zakończyło poświęcenie solnego konfesjonału, który już od najbliższej niedzieli będzie służył wiernym gromadzącym się na Mszy w kaplicy św. Kingi. Konfesjonał zaprojektował Paweł Kurowski. Głównym materiałem jest oczywiście wielicka sól, artysta dodał też kilka drewnianych elementów: drzwiczki, daszek, ławę. W soli rzeźbił zespół utalentowanych górników: Paweł Kurowski, Jan Banaś, Michał Anioł, Wojciech Dańda, Karol Kobyłko. Prace stolarskie i murarskie wykonali Marcin Piątek, Mirosław Sikora oraz Bogdan Stachura. Konfesjonał zestawiono z dopasowanych solnych bloków. Kształtem i ornamentyką nawiązuje do bocznych kapliczek, lecz ich nie kopiuje. Konfesjonał stanowi uzupełnienie wystroju kaplicy św. Kingi, wpisuje się w jubileusz 200-lecia konsekracji kościoła pw. św. Klemensa w Wieliczce i jednocześnie upamiętnia 25. rocznicę kanonizacji św. Kingi. Wiosną przyszłego roku, dokładnie dwa wieki od dnia poświęcenia odbudowanego kościoła parafialnego, przy konfesjonale zostanie ustawiona rzeźba Chrystusa Frasobliwego.
Niezwykle miłym i doniosłym akcentem były Medale Jana Pawła II za Zasługi dla Archidiecezji Krakowskiej. Otrzymali je z rąk kardynała Stanisława Dziwisza Prezes Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Marian Leśny, Członek Zarządu ds. Ekonomicznych Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Łukasz Sadkiewicz oraz Agnieszka Wolańska, Pełnomocnik Zarządu kopalni ds. historii i kultury.
Akademia z udziałem prezydenta RP
Po Mszy górnicy i goście udali się do komory Warszawa na akademię. Poczty sztandarowe, Reprezentacyjna Orkiestra Dęta – spotkanie miało tradycyjny i piękny przebieg. Tegoroczny Dzień św. Barbary był w Kopalni Soli „Wieliczka” szczególnie doniosły. Dekoracji zasłużonych pracowników kopalni odznaczeniami państwowymi: Krzyżami Zasługi złotymi, srebrnymi i brązowymi, dokonał osobiście prezydent Andrzej Duda, zaś wyróżnieniami Zasłużony dla Górnictwa oraz stopniami górniczymi honorował wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.
Prezydent w swoim wystąpieniu podkreślał znaczenie górnictwa jako ważnego elementu tradycji, elementu kształtującego świadomość regionów, a także polską świadomość. – Dziękuję za spotkanie w tym miejscu, bo to jest prawdziwa kopalnia, zresztą niezwykła – mówił Andrzej Duda. – Tutaj wydobywano sól w czasach książąt i królów takich jak Kazimierz Wielki, kiedy, trudno to sobie dzisiaj wyobrazić, wielickie żupy solne przynosiły jedną trzecią całego budżetu, jakim dysponował król. To była potęga na owe czasy, a sól wielicka i bocheńska szła na całą Europę, i dzięki niej także Królestwo Polskie, Rzeczpospolita była w tamtych czasach rozpoznawalna. To był wielki, wielki skarb. Ci, którzy trudnili się wtedy wydobywaniem soli tym niezwykłym kunsztem, byli powszechnie szanowani i uznawani jako jedni z najcenniejszych dla Rzeczpospolitej. I tak jest do dziś.
– Przez stulecia ten zawód, a w istocie ta służba dla polskiego państwa – ale także i dla narodu, i dla bliźnich – wiąże się z wielkim szacunkiem i bardzo często także i podziwem, dlatego że związana jest z wyjątkowym ryzykiem. Wiąże się też z wyjątkową odwagą i wyjątkowymi umiejętnościami – mówił Andrzej Duda, podkreślając, że górnictwo to nasza wielka, wspaniała tradycja, która zbudowała wiele ważnych elementów naszej kultury, to także element kształtujący polską świadomość.
Prezydent wskazał, że wszyscy, którzy kiedykolwiek mieli sposobność pracować w kopalni znakomicie znają ryzyko. – To ryzyko, które jest wrośnięte w tę służbę, w ten zawód może oznaczać oddanie dla Rzeczypospolitej i dla tej pracy wszystkiego, także i życia – mówił, wspominając 15 górników, którzy w tym roku zginęli w czasie pracy w zakładach górniczych w całej Polsce. – Pochylam czoło wobec ich pamięci, wobec trudu ich pracy, wobec żałoby, w jakiej pogrążone są ich rodziny – powiedział.
Podziękował także wszystkim służbom, które czuwały przez cały rok nad bezpieczeństwem górników i które czuwają nad nim cały czas. Przekazał też podziękowania dla rodzin górników, władz kopalń i spółek górniczych.
Prezydent odniósł się do zmian następujących w przestrzeni energetycznej świata, Europy i naszego kraju. – Mówi się o tym, że trzeba odejść od węgla, jak i od innych paliw kopalnych, ja na to mówię zawsze bardzo spokojnie: wszystko musi być zrealizowane zgodnie z zasadami zdrowego rozsądku, interesami Rzeczypospolitej, ale przede wszystkim i nade wszystko interesami polskiego społeczeństwa i zasadą, którą przedstawiliśmy i została przyjęta w czasie konferencji COP24 w Katowicach w 2018 roku – Just Transition – zasadą sprawiedliwej transformacji – mówił.
– Jak zaznaczył, ona oznacza, że transformację, także tę energetyczną musimy prowadzić w taki sposób, aby była ona z pożytkiem, a nie ze szkodą dla ludzi, także ludzi pracy. – Ona musi być tak prowadzona, aby nie pogrążyły się w biedzie rodziny górników, rodziny ludzi związanych z przemysłem wydobywczym – przekonywał Andrzej Duda.
Prezydent zwrócił uwagę, że poprzedni rząd podpisał w tym zakresie umowę z górnikami przewidując, że wygaszenie wydobycia węgla w Polsce nastąpi do 2049 roku, zgodnie z rytmem podpisanych przez nas porozumień i zobowiązań klimatycznych europejskich i światowych.
– Niepokoją zatem takie stwierdzenia, że te procesy miałyby w naszym kraju nastąpić szybciej – do 2035, czy nawet do 2030 roku. Trudno mi sobie wyobrazić sprawiedliwą transformację od dzisiaj w ciągu 6 lat, w tak ogromnym zakresie, w jakim jest ona potrzebna; zważywszy, że dzisiaj przemysł wydobywczy to 70 tys. ludzi – akcentował.
Wiele ciepłych słów miał dla zarządu i załogi wielickiej kopalni Wojewoda Małopolski Krzysztof Jan Klęczar: – Tak jak wody naszej pięknej rzeki Wisły wciąż płyną, ale się nie wyczerpują, tak historia i rola tej kopalni przez wieki trwa i się nie kończy. Choć na przestrzeni wieków ulega transformacji, choć z zakładu typowo wydobywczego przyjęła dziś rolę atrakcji turystycznej, wciąż jest kołem zamachowym dla tego regionu, dla Małopolski, dla Polski – stwierdził wojewoda.
– Historia Kopalni Soli „Wieliczka” rozpoczęła się blisko 800 lat temu. W Wieliczce od dekad nie wydobywa się już soli, lecz – choć solne skały wydają się niewzruszone, wciąż potrzebna jest ciężka praca górników. Nie wydobywamy, lecz zabezpieczamy – chronimy zabytek z Listy UNESCO, udostępniamy go ponad milionowi turystów rocznie, dbamy o powierzchnię i rozrastające się na niej miasto, inwestujemy w rozwiązania przyjazne środowisku – podkreślił Marian Leśny, prezes zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
Barbórka to tradycyjnie podsumowanie kończącego się roku, ale też sposobność, by przedstawić plany na przyszłość. W najbliższym czasie ruszy modernizacja szybu Kościuszko. Ten najbardziej na zachód wysunięty szyb wielickiej kopalni pełni m.in. funkcje wentylacyjne, transportuje do podziemi podsadzkę oraz mieszaniny uszczelniające. Wyrobisko wymaga pilnych robót zabezpieczających. O przedsięwzięciu wspomniał w swoim wystąpieniu wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz: – Chciałbym podziękować za to, co się dziś wydarzyło, za wielką inwestycję, którą Zarząd kopalni wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzi – modernizację szybu, który stanowi o bezpieczeństwie kopalni. Na ręce pana prezesa Leśnego, pana prezesa Sadkiewicza składam wyrazy uznania i wielkie gratulacje za to, że ten projekt zafunkcjonował, że został tak wysoko oceniony.
Barbórkowe zwyczaje
Tydzień wcześniej w komorze Warszawa świętowali jubilaci. Barbórka Jubilatów to szczególny wieczór, którego bohaterami są osoby od wielu lat zawodowo z kopalnią związane. Z kolei 30 listopada w komorze Jana Haluszki spotkali się przedstawiciele gmin i całego powiatu wielickiego. Karczma Samorządowa zgromadziła włodarzy Wieliczki, Niepołomic, Gdowa, Biskupic i Kłaja, podkreślając przywiązanie Ziemi Wielickiej do górniczych tradycji i zwyczajów.