Mijają niemal 4 lata od długiej batalii o wprowadzenie zakazu handlu kością słoniową w Chinach.
W styczniu 2018 r. zakaz stał się faktem. Co mówią najnowsze badania? Czy prawo pomaga w ratowaniu zagrożonych wyginięciem słoni? WWF we współpracy z organizacją badawczą GlobeScan, przez pięć kolejnych lat monitorował sytuację. W tym czasie popyt na towary z kości słoniowej w Państwie Środka spadł o ponad 50%.
Chiny to według szacunków największy rynek zbytu towarów z kości słoniowej na świecie. Od czasu wprowadzenia zakazu handlu, popyt na towary z tego materiału spadł tam o ponad 50% (odsetek osób, które zadeklarowały zakup kości słoniowej w ciągu ostatniego roku zmniejszył się z 31% do 15%)! Tak wynika z najnowszych badań prowadzonych m.in. przez WWF. Jakie jeszcze wnioski wynikają z raportu? [pełna treść raportu]
Informacje z Chin sugerują, że połączone wysiłki różnych instytucji, ale przede wszystkim ważne zmiany w prawie mogą być skutecznym narzędziem w walce o uratowanie zagrożonych gatunków, nie tylko słoni. Pamiętajmy, że kłusownictwo, nielegalny handel i międzynarodowy popyt na towary wykonane z dzikich zwierząt i roślin to jedna z najważniejszych przyczyn wymierania gatunków na świecie – tłumaczy Anna Sosnowska, starsza specjalistka ds. projektów zagranicznych WWF Polska. Ekspertka dodaje – Tylko wspólnymi siłami i stosując zasadę zero tolerancji dla handlu dziką florą i fauną, jesteśmy w stanie uratować przyrodę, która przecież tworzy warunki do życia dla nas wszystkich.
Handel istotnie zmalał, ale nie zniknął
WWF, we współpracy z organizacją badawczą GlobeScan, przez pięć kolejnych lat przeprowadził największe badanie konsumenckie „Zakazany popyt – badanie handlu kością słoniową w Chinach”, (2000 osób w 15 miastach). To coroczne badanie jest największą oceną zmian nastawienia do kupowania kości słoniowej, wielkości i powodów zakupu, a także zmian świadomości chińskiego społeczeństwa nt. zakazu handlu kością słoniową przez cały okres trwania badań. Wnioski wskazują, że popyt na kość słoniową utrzymuje się na niskim poziomie od czasu wprowadzenia zakazu, choć z niewielkim wzrostem w 2021 r.
“Prezent dla żony albo przyjaciela”. Kim są klienci?
- Wśród tych, którzy kupili kość słoniową w przeszłości, prawie połowa to nabywcy okazjonalni lub „jednorazowi”, ale podobnie jak w 2020 r. prawie 30% ankietowanych twierdzi, że kupuje kość słoniową raz na rok do dwóch lat lub nawet częściej.
- Ponad połowa respondentów, którzy kupili kość słoniową w ciągu ostatnich 12 miesięcy, kupiła ją jako prezent dla przyjaciela, członka rodziny lub kontakt biznesowy, ale też więcej osób kupiło ją na własny użytek niż w 2020 roku (33% w 2020 vs 43% w 2021).
Zmiany nawyków. Czy trwałe?
- Zakup kości słoniowej pozostaje na niskim poziomie. Odsetek osób, które zadeklarowały zakup kości słoniowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrósł (z 12% w 2020 r. do 15%. W 2021 r.), ale pozostaje poniżej poziomu z 2019 r. (17%) i dalej jest to mniej niż połowa poziomu sprzed wprowadzenia zakazu (31%). Podobną tendencję zaobserwowano w zamiarze zakupu kości słoniowej w przyszłości, która nieznacznie wzrosła w 2021 r., ale pozostaje niższa niż w jakimkolwiek innym roku z wyjątkiem 2020.
- Zagorzali nabywcy kupują mniej. Wśród zidentyfikowanych segmentów nabywców odsetek „nabywców zagorzałych” wzrósł nieznacznie z 8% w 2020 r. do 11% w 2021 r. Ich zakupy w ciągu ostatnich 12 miesięcy spadły do najniższego poziomu od 2017 r. – tylko 45% z nich zadeklarowało, że kupili kość słoniową w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a odsetek deklarujących chęć zakupu w przyszłości (zanim wspomniano o zakazie) nadal spada – do 73% w 2021 r.
- Ludzie wiedzą o zakazie, ale kupują. Świadomość społeczna dotycząca zakazu handlu kością słoniową pozostaje niezmienna. Podobnie jak w zeszłym roku, 88% uczestników badania w 2021 r. wie o tym, że handel kością słoniową w Chinach jest nielegalny, mimo że spontaniczna wzmianka (kiedy osoba bez żadnych wskazówek sama o nim wspomina) o tym zakazie utrzymuje się na niskim poziomie – 3%. Wspomagane skojarzenie zakazu handlu kością słoniową wzrosło z 40% w 2020 roku do 44% w 2021 roku.
- Podróżnicy chcą mieć pamiątki. Osoby regularnie podróżujące za granicę – jedna z najbardziej zdeterminowanych grup kupujących kości słoniowej, osiągnęły najniższy deklarowany zamiar zakupu kości słoniowej od 2017 r., zarówno przed, jak i po wspomnieniu o zakazie. Chociaż podróże międzynarodowe były trudne w ubiegłym roku, 27% wszystkich badanych planuje podróż, gdy znów będzie to możliwe.
Efekty pandemii
Zaobserwowano odbicie (niewielki wzrost) w zakupie kości słoniowej, a także w zamiarze zakupu kości słoniowej w przyszłości, ale wskaźniki te pozostają niższe niż w 2019 r., pomimo złagodzenia wielu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 w Chinach w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Spodziewano się, że złagodzenie tych ograniczeń spowoduje wzrost zakupów kości słoniowej, a zmiany w handlu kością słoniową będą musiały być uważnie monitorowane, ponieważ świat ponownie otwiera się po pandemii.
Edukacja przede wszystkim
Wielkość segmentu tzw. zagorzałych nabywców (ang. Diehard Buyers) w 2021 r. pozostaje niska po kolejnych kampaniach komunikacyjno-edukacyjnych WWF dotyczących zmiany zachowań w ostatnich latach. W ankiecie oceniono również długofalowe skutki ukierunkowanej kampanii w mediach społecznościowych, z udziałem chińskiej gwiazdy kultury Ma Weidu (kolekcjoner antyków), rozpoczętej w 2020 roku. 66% respondentów, którzy planowali kupić kość słoniową, powiedziało, że zmienili zdanie po zapoznaniu się z przepisami i obejrzeniu kampanii z udziałem gwiazdy. A zwykli podróżnicy zagraniczni osiągnęli najniższy kiedykolwiek deklarowany zamiar zakupu kości słoniowej po tym, jak wspomniano o zakazie. Mamy zatem wyraźną informację, że należy utrzymać konsekwentną poprawę świadomości społecznej na temat zakazu handlu kością słoniową.
O badaniu:
Badanie to, przeprowadzone przez GlobeScan – międzynarodową firmę konsultingową, jest największym i najdłużej prowadzonym badaniem dotyczącym konsumpcji kości słoniowej w Chinach, obejmującym łącznie ponad 10 000 konsumentów w 15 chińskich miastach w ciągu 5 lat. To już piąta coroczna tego typu ankieta prowadzona nieprzerwanie od 2017 roku. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki dofinansowaniu niemieckiego Federalnego Ministerstwa Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (BMZ).
(WWF)