Ile jest parków narodowych w Polsce i jakie obszary podlegają ochronie?
Z artykułu dowiesz się, jaki jest największy park narodowy w Polsce, a jaki najmniejszy. Poznasz cechy szczególne różnych parków w naszym kraju i przeczytasz ciekawostki na ich temat.
Najstarszy park narodowy Polski i… świata
Yellowstone National Park, pierwszy park narodowy w Stanach Zjednoczonych powstał ponad 150 lat temu i do dziś pomysł jego stworzenia określany jest jako najlepsza idea Ameryki. Idea ta dotarła do Polski 60 lat po utworzeniu Yellowstone National Park. W 1932 roku powstał najstarszy w Polsce Pieniński Park Narodowy, a tylko dwa miesiące później kolejny – Białowieski Park Narodowy. Dziś istnienie parków narodowych jest umocowane prawnie w Ustawie o ochronie przyrody z 2004 r., która traktuje je jako jedną z podstawowych form ochrony przyrody, obok rezerwatów, parków krajobrazowych, pomników przyrody oraz ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i grzybów.
Co to jest park narodowy?
Prawo definiuje park narodowy jako obszar: wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na której ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.
Głównym zadaniem parku narodowego w Polsce jest zachowanie różnorodności biologicznej, zasobów przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych oraz odtworzenie zniekształconych siedlisk przyrodniczych. Oczywiście działalność parków narodowych obejmuje też edukację ekologiczną, dlatego są one udostępnione do zwiedzania. Trzeba jednak pamiętać, że ruch turystyczny odbywa się tam wyłącznie na wyznaczonych obszarach i szlakach oraz na określonych regulaminem warunkach.
W parkach przewidziane są też atrakcje turystyczne w postaci ścieżek edukacyjnych, centrów edukacji ekologicznej i muzeów przyrodniczych. Poza rolą edukacyjną, turystyczną i rekreacyjną parki narodowe pełnią funkcję naukową, dlatego na ich terenie przeprowadza się liczne programy badawcze.
Parki narodowe Polski
Zastanawiasz się, ile jest parków narodowych w Polsce? W naszym kraju są dwadzieścia trzy parki narodowe. Najwięcej znajdziemy ich w województwie małopolskim – aż sześć (Babiogórski PN, Gorczański PN, Ojcowski PN, Pieniński PN, Tatrzański PN i część Magurskiego PN) i w województwie podlaskim – aż cztery (Białowieski PN, Biebrzański PN, Narwiański PN i Wigierski PN). Poniżej prezentujemy pełną listę polskich parków narodowych.
Parki narodowe w Polsce – lista
- Babiogórski Park Narodowy
- Białowieski Park Narodowy
- Biebrzański Park Narodowy
- Bieszczadzki Park Narodowy
- Drawieński Park Narodowy
- Gorczański Park Narodowy
- Kampinoski Park Narodowy
- Karkonoski Park Narodowy
- Magurski Park Narodowy
- Narwiański Park Narodowy
- Ojcowski Park Narodowy
- Park Narodowy Bory Tucholskie
- Park Narodowy Gór Stołowych
- Park Narodowy Ujście Warty
- Pieniński Park Narodowy
- Poleski Park Narodowy
- Roztoczański Park Narodowy
- Słowiński Park Narodowy
- Świętokrzyski Park Narodowy
- Tatrzański Park Narodowy
- Wielkopolski Park Narodowy
- Wigierski Park Narodowy
- Woliński Park Narodowy
Polskie parki narodowe i ich walory
Każdy z parków narodowych Polski leży na innym obszarze, naturalnie więc ochrania inne zasoby przyrodnicze. Gdy je odwiedzasz, masz możliwość obserwować nie tylko najróżniejsze zwierzęta, ale też krajobrazy – od lasów, przez jeziora, rzeki, jaskinie, aż po wysokie góry. Każdy z parków ma swój własny symbol, który przyświeca jego zadaniom. Poznajmy niektóre z nich!
Największy park narodowy w Polsce
Biebrzański PN to największy park narodowy w Polsce, który zajmuje aż 592,23 km2 i oferuje niemal 500 km szlaków turystycznych. Jest to największa ostoja dla łosi, choć najbardziej charakterystyczne dla tego parku narodowego są nie łosie, lecz ptaki gniazdujące na środowiskach bagiennych. To dlatego symbolem parku jest batalion – ptak wędrowny objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Najmniejszy park narodowy w Polsce
W porównaniu z Biebrzańskim PN, najmniejszy park narodowy w Polsce, czyli Ojcowski PN zajmujący 21,46 km² wydaje się dość niepozorny, ale naprawdę ma czym zachwycić. Wśród jego walorów jest bogata fauna i flora, wspaniałe zabytki takie jak ruiny średniowiecznego Zamku w Ojcowie, Zamek w Pieskowej Skale czy Kaplica „Na Wodzie” oraz liczne jaskinie. Zamieszkujące te jaskinie nietoperze stały się symbolem parku.
Najstarszy park narodowy w Polsce
Najstarszy park narodowy w Polsce, czyli Pieniński PN również nie jest duży, ale zajmuje najcenniejsze pod względem krajobrazowym i przyrodniczym obszary Pienin Właściwych, dzięki czemu zachwyca pięknymi, ostrymi sylwetkami górskich szczytów oraz dolinami w postaci wąwozów skalnych. Na turystów czekają też liczne atrakcje w parku i okolicach, takie jak Zamek w Czorsztynie, Czerwony Klasztor oraz Cerkiew w Jaworkach.
Najmłodszy park narodowy w Polsce
Najmłodszy park narodowy w Polsce, czyli Ujście Warty, którego symbolem jest gęś tundrowa, jest ostoją ptaków wodnych i błotnych. Odwiedzający park mogą podziwiać krajobraz z licznych wież widokowych.
Jakie cenne zasoby ochraniają inne parki narodowe Polski?
Najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej jest częścią Białowieskiego PN, którego niewątpliwym walorem jest ostatni w Europie las naturalny o charakterze pierwotnym. Poza tym to właśnie tu ocalono od zagłady żubry i dlatego właśnie to zwierzę jest symbolem parku.
Tatrzański PN to z kolei jedyny w naszym kraju obszar o charakterze wysokogórskim typu alpejskiego. To tu znajdują się najwyższe szczyty i najgłębsze jaskinie w Polsce. Ukształtowanie terenu oraz piętrowość klimatu sprawiają, że park odznacza się niezwykłym składem gatunkowym fauny i flory.
Bieszczadzki PN także ochrania tereny górskie, a jego symbolem jest ryś. Obfituje on w rzadkie gatunki roślin, w tym gatunki wschodniokarpackie. To właśnie tu rozciąga się unikatowe i niespotykane nigdzie indziej w Polsce piętro hal nazywanych połoninami. Co ciekawe, część powierzchni parku jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, podobnie jak Puszcza Białowieska, która jest częścią Białowieskiego PN.
Z kolei uroki najstarszych gór w kraju możesz podziwiać, odwiedzając Świętokrzyski PN. Uwagę przyciągają gołoborza, czyli charakterystyczne rumowiska skalne, nadające nietypowy charakter krajobrazowi. Wizytówką Świętokrzyskiego PN jest gołoborze na Łysej Górze z galerią widokową.
Roztoczański PN to najbardziej zalesiony park narodowy w Polsce. Park zlokalizowany na Roztoczu znany jest też z koników polskich, potomków dawnych tarpanów, które żyją tam bez ingerencji człowieka. To właśnie one są symbolem parku. Na turystów czeka też mnóstwo atrakcji, w tym liczne ścieżki poznawcze, Izba Leśna we Floriance i Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego PN.
Jeśli pojedziesz na wybrzeże, odwiedź Słowiński PN, którego szczególnym walorem jest wydmowy pas mierzei z unikatowymi na skalę Europy wydmami ruchomymi. To właśnie przyroda nieożywiona, a nie fauna i flora, są największą wartością parku. Do dyspozycji turystów są liczne pomosty, platformy i wieże widokowe, z których można podziwiać „krainę wody, wiatru i piasku”.
(źr. Lepiej Tauron)