Wiceminister spraw zagranicznych Arkadiusz Mularczyk, Pełnomocnik Rządu do spraw Odszkodowań za Szkody Wyrządzone Agresją i Okupacją Niemiecką w latach 1939-1945, zwrócił się 10 stycznia 2023 r. do wpływowych Komisji Kongresu USA o wsparcie starań.
Wciąż chodzi o sprawę uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską odszkodowań za straty wyrządzone niemiecką agresją i okupacją w latach 1939-1945.
Sekretarz Stanu Arkadiusz Mularczyk zwrócił się do Senatora Benjamina Louis Cardin – Przewodniczącego Komisji Helsińskiej Kongresu USA, do Posła Gregory Weldon Meeks – Przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantów USA, Senatora Roberta Menendeza – Przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Senatu USA oraz do Pani Marcii Carolyn Kaptur – Współprzewodniczącej Polsko-Amerykańskiej Grupy Parlamentarnej Kongresu USA z prośbą o wsparcie naszych działań w sprawie uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską odszkodowań za straty wyrządzone niemiecką agresją i okupacją w latach 1939-1945 oraz o podjęcie badań przez komisje Kongresu USA, służących zbadaniu asymetrii w traktowaniu przez Niemcy państw pokrzywdzonych w czasie II w. św. i zmierzających do dogłębnej analizy problemu nie wypłacenia przez Niemcy Polsce reparacji i wsparcia naszych roszczeń odszkodowawczych, przedstawionych w nocie dyplomatycznej z 3 października 2022 r.
„Ewidentny brak sprawiedliwości w tej kwestii, która niezałatwiona ciągnie się od Konferencji Poczdamskiej, poprzez Konferencje 2+4 do czasów współczesnych jest zachętą dla państw totalitarnych, które tak jak Niemcy w latach 1939-1945 w Polsce, niszczą mienie i mordują ludność cywilną, licząc na bezkarność. Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945 w języku angielskim zostanie w dniu dzisiejszym wysłany do amerykańskich parlamentarzystów.
Polska przeprowadzi jednocześnie akcję informacyjną wśród amerykańskich posłów i senatorów, czemu m.in. służyć będzie planowana na przełom stycznia i lutego br. wizyta Ministra Mularczyka w Waszyngtonie i Nowym Jorku.
Jest to już kolejna inicjatywa dyplomatyczna podjęta przez Polskę, wystosowania listów do UNESCO, Rady Europy i ONZ. Umiędzynarodowienie wobec Niemiec kwestii niezałatwionych odszkodowań, służy wzmocnieniu naszych żądań. Skierowanie prośby Polski do wpływowych Komisji Parlamentu USA jest krokiem zmierzającym do uwrażliwienia amerykańskich prawodawców i społeczeństwa USA na fakt, że Polska nigdy nie otrzymała należnych jej roszczeń i odszkodowań od Niemiec.
W świetle kluczowego znaczenia Stanów Zjednoczonych dla powojennego ładu w międzynarodowych stosunkach politycznych i gospodarczo-finansowych oraz głównej roli Ameryki we współczesnym świecie w obszarze przestrzegania prawa międzynarodowego i gwarantowania globalnego ładu opartego na wartościach sprawiedliwości, poszanowania prawa, suwerenności, układów międzynarodowych i zasadzie bezwzględnej odpowiedzialności za pogwałcenie prawa międzynarodowego, traktujemy inicjatywę dyplomatyczną skierowaną do Waszyngtonu, jako bardzo ważny krok w kierunku efektywnej egzekucji odszkodowań od Niemiec.
Uświadomienie amerykańskiemu społeczeństwu, że kwestia odszkodowań ma wymiar ponadpartyjny, a żądanie przez Polskę należnej jej sumy odszkodowań jest popierane przez większość polskiego społeczeństwa, z pewnością wzmocni naszą argumentację.
Państwo niemieckie systemowo nie zrekompensowało strat, a Niemcy nigdy nie poniosły pełnej odpowiedzialności za działania swojego prawnego poprzednika w tym okresie na terytorium Polski. Niestety, nawet dziś nie widzimy chęci ze strony Niemiec do podjęcia dialogu, negocjacji w tym obszarze o czym świadczy lakoniczna nota MSZ RFN, która wpłynęła do naszego MSZ w dniu 3 stycznia br. – 3 miesiące po naszej nocie w sprawie odszkodowań.
Państwo niemieckie jednostronnie zamyka całą kwestię, która nigdy nie była otwarta do czasu naszej noty z 3 października 2022 r. Berlin powołuje się przy tym na doktrynę prawną immunitetu jurysdykcyjnego państwa, która pozbawia ofiary niemieckiej agresji zbrojnej i wieloletniej okupacji praw do poszukiwania na drodze prawnej należnego im zadośćuczynienia.
Inne kraje europejskie również kwestionują taką wykładnię prawną Niemiec. Włączenie się Kongresu USA w problematykę odszkodowań otwiera nowe możliwości i zwiększa szanse na powodzenie naszych starań.
W pismach do Kongresu USA przypominamy, że po II wojnie światowej Polska znalazła się pod sowiecką dominacją, tymczasem Niemcy Zachodnie otrzymały wsparcie Planu Marshalla, czego my zostaliśmy pozbawieni. Niektórzy z aktywnych uczestników i współpracowników nazistowskiej machiny okupacji i zbrodni dokonywanych w Polsce, włączyli się w życie polityczne i gospodarcze Zachodnich Niemiec, a zrabowane w Polsce mienie znalazło się po bezpiecznej stronie Europy. Tzw. żelazna kurtyna przez długi czas uniemożliwiała uregulowanie tej sprawy.
Mamy nadzieję, że odpowiednia analiza prawodawców amerykańskich przyczyni się do stworzenia formuły dialogu dla Polski i Niemiec oraz do zrewidowania stanowiska przez Berlin w kwestii odszkodowań dla Polski.”