Sejm podczas 4. posiedzenia (25 i 26 stycznia) m.in. znowelizował ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także rozpoczął prace legislacyjne nad kolejnymi projektami obywatelskimi.
Izba zapoznała się ponadto z informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2022 r. i wybrała skład osobowy komisji śledczej ds. wykorzystywania oprogramowania Pegasus.
Uchwalona ustawa
Ustawa o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce przywraca sprawowanie nadzoru nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) ministrowi właściwemu ds. szkolnictwa wyższego i nauki. Od 1 sierpnia 2022 r. uprawnienia nadzorcze nad NCBiR przysługiwały ministrowi właściwemu ds. rozwoju regionalnego. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, mimo tej zmiany Centrum funkcjonuje jako podmiot będący częścią systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Nowelizacja doprecyzowuje także zasady powoływania przez NCBiR spółek prawa handlowego i uczestniczenia przez Centrum w takich spółkach przez uzależnienie tego typu czynności od uprzedniej zgody ministra.
Pierwsze czytania
Izba rozpoczęła prace legislacyjne nad kolejnymi dwoma obywatelskimi projektami ustaw, które zostały wniesione do laski marszałkowskiej podczas IX kadencji Sejmu.
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej przewiduje zwiększenie kwoty renty socjalnej z 1217,98 zł netto do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, obecna kwota renty socjalnej nie pokrywa koniecznych wydatków związanych z niepełnosprawnością. Jej zwiększenie oraz coroczna waloryzacja pozwolą, zdaniem wnioskodawców, zwiększyć szanse osób z niepełnosprawnością na samodzielne życie. Projekt zakłada także, że w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej, limit łącznej kwoty obu świadczeń zostanie podniesiony do równowartości 300 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Sejm skierował projekt do prac w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela zakłada zmianę sposobu kształtowania wynagrodzeń nauczycielskich. Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu, obecny system, opierający się na kwotach średniego wynagrodzenia ustalanych na podstawie kwoty bazowej określanej w ustawie budżetowej oraz na stawkach wynagrodzenia zasadniczego określanych przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, ma charakter nietransparentny i niezobiektywizowany. Sejm skierował projekt do dalszych prac w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży.
Sejm przeprowadził także I czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy – Kodeks wyborczy. Projekt ma na celu zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania samorządu gminnego w przypadku wyboru organu wykonawczego – wójta, burmistrza, prezydenta miasta na posła na Sejm lub senatora. Jak podkreślili wnioskodawcy w uzasadnieniu, w dotychczasowym stanie prawnym wójt (burmistrz, prezydent miasta) wybrany na posła albo senatora de facto traci kompetencje już następnego dnia po wyborach. Projekt zakłada, że organ wykonawczy gminy wybrany do Sejmu albo do Senatu będzie mógł wykonywać swoje kompetencje do dnia złożenia ślubowania poselskiego albo senatorskiego. Ponadto od dnia wydania postanowienia komisarza wyborczego o wygaszeniu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do dnia powołania przez Prezesa Rady Ministrów osoby pełniącej tę funkcję, jego kompetencje przejmuje zastępca, pierwszy zastępca, a w gminach, gdzie nie został powołany zastępca – sekretarz gminy. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
Uchwały Sejmu
Izba podjęła uchwałę w sprawie wyboru składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od 16 listopada 2015 r. do 20 listopada 2023 r.
Sejm w drodze uchwały upamiętnił 100. rocznicę wydania pierwszego numeru „Wiadomości Literackich”. Sejm dokonał także zmian w składach osobowych komisji.
Ślubowania
W pierwszym dniu 4. posiedzenia ślubowanie poselskie złożyła Magdalena Łośko, która objęła mandat w miejsce posła Krzysztofa Brejzy.
Ślubowanie przed Sejmem złożył prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski.
Informacje dla Sejmu
Sejm zapoznał się z Informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2022 r. Ponadto Izba przyjęła Informację Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r.
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Informacja bieżąca przestawiona na 4. posiedzeniu Sejmu dotyczyła nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z Funduszu Sprawiedliwości. O jej przedstawienie wniosek złożył Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska. Informację przedstawiła podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.
Pytania posłów do przedstawicieli rządu w sprawach bieżących dotyczyły m.in. działań ministra klimatu i środowiska uderzających w PGL Lasy Państwowe, przemysł drzewny oraz społeczności lokalne, ograniczeń dostępu do terapii i konsultacji dla osób w spektrum autyzmu, statusu realizowanego przez Lasy Państwowe programu „Las Energii” w zakresie budowy infrastruktury umożliwiającej rozwój elektromobilności w Polsce, protestu polskich przewoźników drogowych na drogach dojazdowych do polsko-ukraińskich przejść granicznych, gospodarki obiegu zamkniętego i odejścia od wspierania przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej budowy spalarni odpadów na terenie Polski, polsko-ukraińskich rozmów na szczeblu resortów rolnictwa w związku z dwustronną umową o handlu rolnym oraz trudnej sytuacji w rolnictwie.
Wizyta Marszałka Sejmu w Republice Litewskiej
Centrum Informacyjne Sejmu zawiadamia, że w dniach 5-6 lutego br., marszałek Sejmu Szymon Hołownia będzie przebywał z wizytą w Wilnie.
W programie wizyty znalazły się rozmowy z przewodniczącą litewskiego Sejmu Viktoriją Čmilytė-Nielsen, a także z prezydentem Republiki Litewskiej Gitanasem Nausėdą oraz premier Ingridą Šimonytė. W Wilnie Marszalek Sejmu spotka się też z Polakami mieszkającymi na Litwie, ze studentami Uniwersytetu Wileńskiego i odwiedzi cmentarze na Antokolu i Rossie.
– Bardzo potrzebujemy dzisiaj w Polsce, poza oczywistym kierunkiem politycznym, na którym się poruszamy, czyli Wschód-Zachód, budowania czegoś, co nazywam polską polityką północną – powiedział Marszałek Sejmu w wypowiedzi zapowiadającej zbliżającą się wizytę. – Potrzebujemy relacji z państwami skandynawskimi, z państwami bałtyckimi. Morze Bałtyckie staje się wewnętrznym morzem NATO, wiemy, jakie jest zagrożenie ze strony Rosji, a więc każda płaszczyzna kontaktu, która mogłaby pomóc zbudować realną współpracę pomiędzy Polską a tą częścią Europy jest dla mnie rzeczą ważną – podkreślił Szymon Hołownia.
W ocenie Marszałka Sejmu w polskim Parlamencie konieczny jest dalszy wzrost znaczenia dyplomacji parlamentarnej. – Rządy decydują o wielu rzeczach, które się dzieją w świecie, ale ostateczne decyzje w postaci ustaw podejmują parlamenty. To parlamenty uchwalają środki na zbrojenia, to parlamenty są miejscami, w których przedstawiciele rządu, również ci odpowiadający za politykę zagraniczną, opowiadają się ze swoich działań – zaznaczył. Jak dodał, parlamenty, będące głosem społeczeństw, powinny być w wielu aspektach traktowane na równi z innymi ośrodkami władzy.
– Z przewodniczącą Čmilytë-Nielsen będziemy rozmawiali o tym, jak zbudować ten północy szlak naszych stosunków, jak sprawić, że relacje miedzy naszymi krajami wejdą w nową fazę. Mamy z Litwą mnóstwo dobrych więzi, mamy też różne zaszłości, o których też powinniśmy w sposób odważny rozmawiać, bo jesteśmy nowym pokoleniem polityków, nową generacją, która weszła na sceną polityczną – wskazał Szymon Hołownia. Jak zaznaczył, w rozmowach z litewskimi politykami poruszy kwestię praw polskiej mniejszości na Litwie. Podczas spotkań w Wilnie obecny będzie też temat bezpieczeństwa w kontekście zagrożenia ze strony Rosji oraz miejsca Polski i Litwy w Unii Europejskiej, w tym wspólnych pomysłów na reformę UE, w której istotną rolę odegrać powinny państwa naszego regionu.