1 czerwca Polska dołączyła do systemu Unijnych Certyfikatów Covid (UCC), które mają ułatwić podróżowanie po UE w czasie epidemii.
Pełne uruchomienie systemu dla krajów Wspólnoty zaplanowane jest od 1 lipca. Najważniejsze informacje o tym rozwiązaniu będzie można znaleźć w języku polskim i angielskim na stronie www.gov.pl/certyfikat
Unijny Certyfikat Covid jest wzajemnie uznawanym w UE dokumentem zawierającym kod QR i unikatowy identyfikator, ułatwiającym weryfikację podróżnego pod względem ryzyka epidemicznego.
Obecnie można otrzymać tylko po zaszczepieniu się szczepionkami dopuszczonymi do obrotu przez Europejską Agencję Leków:
- Comirnaty (Pfizer)
- COVID-19 Vaccine Moderna
- Vaxzevria (Astra Zeneca)
- COVID-19 Vaccine Janssen
Certyfikat ułatwia bezpieczna podróż zagraniczną. W kraju może być przydatny np. w sytuacji udziału w imprezach, gdzie obowiązują limity osób (osoba o odpowiednim statusie osoby uodpornionej nie będzie wliczana do limitu osób).
Unijny certyfikat stanowi dowód na to, że:
- przeszedłeś COVID-19,
- posiadasz negatywny wynik testu PCR na COVID-19,
- zostałeś zaszczepiony przeciw COVID-19.
Warunkiem otrzymania takiego dokumentu jest: przyjęcie szczepionki na COVID-19 (w przypadku certyfikatu z tyt. zaszczepienia), negatywny wynik testu PCR albo RAT, czyli tzw. szybkie testy antygenowe (w przypadku certyfikatu z tyt. testu), bądź pozytywny wynik testu PCR starszy niż 11 dni (w przypadku certyfikatu z tyt. przebytej infekcji).
Parlament daje zielone światło dla unijnych certyfikatów COVID
- Wszystkie państwa członkowskie UE będą honorować certyfikaty z informacją o szczepieniu, negatywnym wyniku testu lub przejściu COVID-19.
- Certyfikaty ułatwią swobodne podróżowanie i przyczynią się do stopniowego i skoordynowanego znoszenia restrykcji.
- Certyfikaty mają obowiązywać od 1 lipca 2021 roku przez 12 miesięcy.
- Unia chce zapewnić dostęp do niedrogich testów – przeznaczyła na ich zakup 100 mln euro z funduszy unijnych.
Posłowie zakończyli pracę nad przepisami dotyczącymi unijnych certyfikatów COVID, aby ułatwić podróże po Unii i przyspieszyć odbudowę gospodarczą.
Na posiedzeniu plenarnym Parlament przegłosował dwa nowe rozporządzenia dotyczące unijnych certyfikatów COVID-19 (obywatele Unii – wyniki głosowania: 546 za, 93 przeciw, 51 wstrzymało się; obywatele państw trzecich – 553 za, 91 przeciw i 46 wstrzymało się).
Certyfikaty będą nieodpłatnie wystawiać władze krajowe. Można je będzie otrzymać w formacie cyfrowym lub papierowym, w obu przypadkach z kodem QR. Certyfikaty będą zaświadczać, że ich posiadacze są zaszczepieni przeciwko COVID-19, mają negatywny wynik testu lub przeszli chorobę. W praktyce będą to więc trzy odrębne dokumenty. Dzięki wspólnym unijnym przepisom ramowym certyfikaty te będzie można zweryfikować, będą uznawane we wszystkich państwach członkowskich w całej Unii i będą zabezpieczone przed fałszowaniem.
System certyfikatów wejdzie w życie od 1 lipca 2021 roku na 12 miesięcy. Certyfikaty nie będą warunkiem swobodnego przemieszczania się i nie będą traktowane jako dokumenty podróży.
Dodatkowe ograniczenia podróży tylko w uzasadnionych przypadkach
Podczas rozmów międzyinstytucjonalnych europosłowie wynegocjowali porozumienie, w myśl którego państwa członkowskie nie będą nakładały na posiadaczy certyfikatów dodatkowych ograniczeń podróży, takich jak kwarantanna, samoizolacja czy wynik testu. Będą mogły wprowadzić dodatkowe ograniczenia jedynie wówczas, gdy będą one konieczne i proporcjonalne do celu ochrony zdrowia publicznego. Trzeba będzie wówczas uwzględnić dowody naukowe, w tym dane epidemiologiczne publikowane przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Państwo członkowskie powinno poinformować pozostałe państwa i Komisję Europejską o wprowadzeniu dodatkowych ograniczeń z 48-godzinnym wyprzedzeniem. Ogół ludności powinien otrzymać informacje o nich 24 godziny wcześniej.
Powszechnie dostępne i niedrogie testy
Zachęca się państwa członkowskie Unii, by zapewniły powszechnie dostępne i niedrogie testy. Na wniosek Parlamentu Komisja zobowiązała się przeznaczyć na ten cel 100 mln euro z instrumentu na rzecz wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych. W ten sposób państwa członkowskie będą mogły zaopatrywać się w testy, by wystawiać unijne certyfikaty COVID.
Szczepionki
Wszystkie państwa członkowskie zobowiązane są honorować wystawione w innych państwach członkowskich certyfikaty szczepienia szczepionkami zatwierdzonymi przez Europejską Agencję Leków. Każde państwo zadecyduje, czy będzie przyjmować także certyfikaty szczepienia wydawane w oparciu o krajowe procedury zatwierdzania szczepionek. Państwa decydują także o przyjmowaniu certyfikatów zaszczepienia szczepionkami, na które Światowa Organizacja Zdrowia wydała nadzwyczajne zezwolenie.
Gwarancje ochrony danych
Wszystkie dane osobowe są przetwarzane zgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych. Certyfikaty będą weryfikowane online, przy czym dane osobowe nie będą zachowywane.
Od 1 czerwca certyfikat w Polsce można pobrać bezpłatnie z strony Internetowego Konta Pacjenta w postaci PDF nadającej się do prezentacji na urządzeniach mobilnych i do wydruku (logowanie poprzez stronę pacjent.gov.pl).
Po 25 czerwca UCC będzie dostępny także w aplikacjach mojeIKP i mObywatel.
Certyfikat otrzymać można również w postaci wydruku papierowego w punkcie szczepień. Ozdrowieńcy lub osoby z negatywnym wynikiem testu na obecność koronawirusa będą mogły otrzymać UCC w formie wydruku papierowego od każdego pracownika medycznego, który ma dostęp do aplikacji gabinet.gov.pl czyli np. od lekarza lub pielęgniarki z przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
Certyfikaty będą wydawane po każdej z dawek szczepionki z wyraźnym oznaczeniem cyklu (1/2, 2/2, 1/1).
W Polsce certyfikat ważny będzie 14 dni od podania ostatniej dawki szczepionki. Jest to czas potrzebny do uzyskania odporności po pełnym cyklu szczepienia. Nie oznacza to jednak, że każde państwo członkowskie będzie honorowało taki certyfikat już od pierwszej dawki (jest to indywidualna decyzja państwa UE).
Państwa członkowskie mogą uznawać certyfikaty na określonych warunkach (np. ilość otrzymanych dawek, okres ważności wykonanych testów, obowiązek testowania dzieci w zależności od wieku, itp., dlatego należy za każdym razem sprawdzać obowiązujące regulacje w kraju docelowym i w kraju, do którego wracamy z uwagi na to, że mogą się one różnić np. w zakresie wieku dziecka, do którego wymaga się testu.
Pomocnym narzędziem w tym zakresie jest aplikacja RE-open EU https://reopen.europa.eu/pl/, która pozwala na sprawdzenie aktualnie obowiązujących reguł w poszczególnych państwach członkowskich.
Rożne terminy ważności
W zależności od powodu wydania UCC ma różny terminy ważności.
Certyfikat potwierdzający status bycia ozdrowieńcem będzie wydawany po 11 dniach od otrzymania pozytywnego wyniku testu PCR potwierdzającego zakażenie COVID-19 i będzie ważne przez 180 dni.
W przypadku wydanego przez Polskę certyfikatu z tytułu negatywnego wyniku testu na obecność zakażenia COVID-19 może to być 48 godzin w przypadku testu PCR oraz testu antygenowego.
W przypadku zaszczepienia będzie to 12 miesięcy.
Gdzie jest honorowany UCC?
UCC będzie honorowany na terenie Unii Europejskiej oraz Islandii, Norwegii i Liechtensteinu. System Unijnego Certyfikatu Covid będzie stopniowo powiększany o podobne systemy tworzone w innych krajach świata. O poszerzeniu systemu unijnego decydować będzie Komisja Europejska.
Weryfikacja UCC
W czasie kontroli przez odpowiednie służby kod QR będzie skanowany specjalną aplikację “Unijny Certyfikat Covid”. Aplikacja po 10 czerwca będzie dostępna w Google i AppStore.
Podczas procesu weryfikacji sprawdzany będzie status posiadacza certyfikatu oraz tożsamość posiadacza, autentyczność i ważność zaświadczenia.
UCC dla dzieci
Certyfikaty mogą być wydawane w imieniu osób, które nie są do tego uprawnione – również rodzicom w imieniu ich dzieci. Zaświadczenie wydane w ten sposób będzie obejmowało dziecko, o ile będzie ono posiadało ujemny wynik testu na COVID-19.
Podstawa prawna obowiązuje od 1 lipca
Do 1 lipca nie wszystkie kraje UE mogą być podłączone do ujednoliconego systemu unijnego. Rozporządzenie wprowadzające podstawę prawną dla transgranicznego użycia systemu ma wejść w życie od 1 lipca, z sześciotygodniowym okresem przejściowym dla krajów, które wymagają więcej czasu na wprowadzenie tych cyfrowych rozwiązań.