Raport końcowy Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego dot. katastrofy smoleńskiej dostępny jest na stronie internetowej MON.
MON przypomina, że zgodnie z obecnym stanem prawnym, jedynym wiążącym dokumentem określającym przebieg oraz faktyczne przyczyny katastrofy jest pochodzący z lipca 2011 r. raport końcowy z badania zdarzenia lotniczego nr 192/20210/2011 samolotu Tu-154M nr 101 zaistniałego 10 kwietnia 2010 r. w rejonie lotniska SMOLEŃSK PÓŁNOCNY sporządzony przez Komisję Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego.
W raporcie wskazano ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku samolotu TU – 154M oraz wydano stosowne zalecenia, które mają zapobiec podobnym wypadkom. Raport KBWLLP jest dokumentem kompletnym, opracowanym w Polsce przez narodowych ekspertów z zakresu prawa lotniczego, bezpieczeństwa lotów, konstruktorów, inżynierów oraz aktywnych pilotów i podstawę do oceny przebiegu i okoliczności katastrofy z 10 kwietnia 2010 r.
19 stycznia br. w Ministerstwie Obrony Narodowej powołano zespół do spraw oceny funkcjonowania podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego. Zespół składa się z grupy ekspertów, którzy mają ocenić rzetelność, zasadność oraz gospodarność działań podejmowanych przez byłą Podkomisję MON ds. ponownego zbadania wypadku lotniczego samolotu Tu-154 pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.
Wśród dokumentów nie został opublikowany załącznik nr 7, który zawiera informacje o obrażeniach, jakie odniosły ofiary katastrofy Tu-154M.
Powołany w MON zespół do spraw oceny funkcjonowania podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego rozpoczął pracę
„Sprawą wypadku i katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem zajmowała się komisja Millera, ale musimy wyjaśnić prawie 8 lat funkcjonowania podkomisji, którą kierował pan poseł Macierewicz. Musimy wyjaśnić zasadność, celowość, wiarygodność tych działań, bo efektów tych działań do tej pory nie zauważyliśmy. (…) W dniu dzisiejszym powołujemy Zespół do spraw oceny funkcjonowania podkomisji ds. ponownego zbadania wypadku lotniczego. Będziemy oceniać działania podkomisji, ale nie będziemy oceniać i badać przyczyn katastrofy. To zostało dokonane we wcześniejszych latach przez komisję pana ministra Millera” – powiedział wicepremier W. Kosiniak–Kamysz.
19 stycznia br. szef MON poinformował, że w Ministerstwie Obrony Narodowej pracę rozpoczyna zespół ekspertów, którzy mają ocenić rzetelność, zasadność oraz gospodarność działań podejmowanych przez byłą Podkomisję MON ds. ponownego zbadania wypadku lotniczego samolotu Tu-154 pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r. Rozpoczynający pracę zespół ekspertów będzie działał do 30 czerwca 2024 roku.
Jak zaznaczył wicepremier, zespół składa się z ekspertów z dziedziny lotnictwa, inżynierów, prawników, związanych i pracujących w Ministerstwie Obrony Narodowej lub w jednostkach podległych.
„W skład tego zespołu nie wchodzi nikt związany z polityką. Są to urzędnicy, oficerowie, pracownicy ministerstwa i jednostek podległych, uczelni wyższych, którzy zgodzili się – za co chciałbym bardzo serdecznie podziękować – brać udział i prowadzić te prace. Jest to wielka misja w imieniu Rzeczypospolitej, za którą dziękuję” – powiedział w trakcie konferencji szef MON.
Przedstawiając skład zespołu wiceminister Cezary Tomczyk zaznaczył, że wśród zadań jakie otrzymali eksperci jest „badanie uczciwości, rzetelności, gospodarności i celowości prac podkomisji smoleńskiej, a także sprawdzenie jak reagowało kierownictwo państwa, jak reagował minister obrony narodowej, który rok do roku przedłużał istnienie Podkomisji Smoleńskiej. Czy był informowany o tym, co działo się w samej podkomisji? Te i inne rzeczy będą musiały być wyjaśnione przez powołany dzisiaj zespół”.
Skład zespołu do spraw oceny funkcjonowania podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego
- płk pil. Leszek Błach – Przewodniczący Zespołu
Ponad 36 lat służby. Obecnie szef Zespołu Zapewnienia Jakości w Lotnictwie. Nieocenione doświadczenie nie tylko jako pilot (w tym dowódca kontyngentu Orlik-4 w 2012 r.) czy dowódca Bazy i wykwalifikowany audytor, ale też inspektor bezpieczeństwa lotów oraz instruktor szkolenia lotniczego. Brał udział w badaniach zdarzeń i wypadków lotniczych, jak również nadzorował i realizował audyty w Lotnictwie Sił Zbrojnych.
- płk pil. Adam Kalinowski – Zastępca Przewodniczącego
Blisko 30 lat służby. Obecnie szef Pionu Bezpieczeństwa Lotów we Władzy Lotnictwa Wojskowego (Szef Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego). Zajmował się profilaktyką i organizacją szkolenia, badaniami zdarzeń lotniczych oraz bezpieczeństwem lotów. Wykwalifikowany audytor.
- płk (rez.) pil. Paweł Kowalczyk – Sekretarz Zespołu
Obecnie główny specjalista we Władzy Lotnictwa Wojskowego. Wielokrotnie kierował pracami komisji badających zdarzenia lotnicze – w tym katastrofy.
- płk Arkadiusz Wochnowicz
Obecnie naczelnik Wydziału w Departamencie Kadr. Wykwalifikowany ekspert w obszarze organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej – obrona narodowa
- płk Dariusz Łukawski
Obecnie naczelnik Wydziału w Departamencie Budżetowym. Ekspert z ponad 20-letnim doświadczeniem w pracach Departamentu, w tym systemów finansowania.
- płk (rez.) Zbigniew Błażewicz
Obecnie pracownik Inspektoratu Kontroli Wojskowej, z eksperckim doświadczeniem z zakresu audytu – w tym praca jako kontroler Najwyższej Izby Kontroli.
- Magdalena Tadzik – Kucińska
Obecnie radca prawny w Departamencie Prawnym MON z 15 letnim doświadczeniem oraz złożonym egzaminem sędziowskim.
- płk Cezary Morka
Obecnie naczelnik Wydziału Kontroli i Koordynacji w Departamencie Ochrony Informacji Niejawnych. Ponad 30 letni staż służby.
Karolina Suchanek – Frąckowiak
Obecnie pełnomocnik ds. Ochrony Informacji Niejawnych we Władzy Lotnictwa Wojskowego. Radca prawny oraz prokurator.
- płk Marek Guba
Obecnie główny specjalista w Zespole Zapewnienia Jakości w Lotnictwie.
ppłk Adam Sołopa
Obecnie szef Wydziału Standaryzacji oraz nadzoru zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie z doświadczeniem w obszarze audytu.
- płk (rez.) Krzysztof Kondrat
Obecnie starszy specjalista we Władzy Lotnictwa Wojskowego. Certyfikowany audytor wiodący oraz audytor wewnętrzny.
- ppłk (rez.) Janusz Drąg
Obecnie starszy specjalista we Władzy Lotnictwa Wojskowego. Wieloletni audytor w Zespole Zapewnienia Jakości w Lotnictwie.
- płk (rez.) Jacek Przybysz
Obecnie starszy specjalista we Władzy Lotnictwa Wojskowego. Eksperckie doświadczenie w obszarze badania zdarzeń lotniczych oraz audytu.
- płk (rez.) prof. dr hab. inż. Mirosław Nowakowski
Obecnie kierownik Zakładu w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych. 40-letnie doświadczenie w Instytucie poparte setką publikacji naukowych.
- prof. dr hab. inż. Grzegorz Kowaleczko
Obecnie Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Ponad 40 lat doświadczenia w obszarze techniki lotniczej.
- ppłk (rez.) dr hab. inż. Andrzej Leski
Obecnie Wojskowa Akademia Techniczna. Ekspert w obszarze techniki lotniczej i ekspert Europejskiej Agencji Obrony oraz NATO.
- płk (rez.) dr inż. Ireneusz Smykla
Obecnie wykładowca w Lotniczej Akademii Wojskowej. Doświadczenie z prac jako ekspert w Komisjach Badania Wypadków Lotniczych.
- płk (rez.) prof. dr hab. inż. Marek Grzegorzewski
Obecnie profesor Lotniczej Akademii Wojskowej. Powoływany wielokrotnie przez Państwową Komisję Akredytacyjną jako ekspert zespołu oceniającego.
Oświadczenie MSZ o zakończeniu obowiązywania Listu intencyjnego w sprawie skargi do ETPC przeciwko Rosji w związku z katastrofą lotniczą w Smoleńsku
Minister Spraw Zagranicznych wydał oświadczenie o niekontynuowaniu współpracy i tym samym zakończeniu obowiązywania Listu intencyjnego, podpisanego 10 października 2023 r. przez ówczesnego Ministra Spraw Zagranicznych Zbigniewa Raua, ówczesnego Przewodniczącego Podkomisji do Ponownego Zbadania Wypadku Lotniczego Antoniego Macierewicza oraz Pana Bena Emmersona, adwokata reprezentującego spółkę Emmerson Consulting International Ltd. List podpisano tuż przed wyborami parlamentarnymi mimo poważnych zastrzeżeń co do skuteczności wybranego modelu działania.
W Liście intencyjnym strony zadeklarowały wolę współpracy, która miała dotyczyć przygotowania skargi międzypaństwowej przeciwko Rosji do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka „w związku ze zdarzeniem lotniczym z udziałem samolotu Tu 154 M nad lotniskiem Smoleńsk Siewiernyj na terytorium Federacji Rosyjskiej 10 kwietnia 2010 r.”
W związku z likwidacją Podkomisji do Ponownego Zbadania Wypadku Lotniczego decyzją Ministra Obrony Narodowej z 18 grudnia 2023 r. jedna ze stron Listu intencyjnego przestała istnieć. W tej sytuacji Minister Spraw Zagranicznych, przekazał do Mecenasa Bena Emmersona informację o zakończeniu obowiązywania listu intencyjnego i odstąpieniu od jego realizacji. Jednocześnie szef dyplomacji podziękował Panu Emmersonowi za gotowość współpracy z Polską i za jego inne działania mające na celu ochronę praw człowieka na arenie międzynarodowej.
Warto w tym kontekście odnotować, że 16 marca 2022 r. Rosja została wykluczona z Rady Europy w następstwie agresji przeciw Ukrainie, a 16 września 2022 r. przestała być stroną Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.