Królewska Szwedzka Akademia Nauk postanowiła przyznać nagrodę Sveriges Riksbank 2022 w dziedzinie nauk ekonomicznych ku pamięci Alfreda Nobla Benowi S. Bernanke, Douglasowi W. Diamondowi i Philipowi H. Dybvigowi „za badania nad bankami i kryzysami finansowymi”.
- Ben S. Bernanke
The Brookings Institution, Washington DC, USA - Douglas W. Diamond
University of Chicago, IL, USA - Philip H. Dybvig
Washington University in St. Louis, MO, USA
Ich odkrycia poprawiły sposób, w jaki społeczeństwo radzi sobie z kryzysami finansowymi
Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla 2022 z ekonomii Ben Bernanke, Douglas Diamond i Philip Dybvig, znacznie poprawili nasze zrozumienie roli banków w gospodarce, szczególnie podczas kryzysów finansowych. Ważnym odkryciem w ich badaniach jest to, dlaczego unikanie upadku banków ma kluczowe znaczenie.
Współczesne badania bankowe wyjaśniają, dlaczego mamy banki, jak uczynić je mniej podatnymi na kryzysy i jak upadki banków pogłębiają kryzysy finansowe. Podstawy tych badań położyli na początku lat 80. Ben Bernanke, Douglas Diamond i Philip Dybvig. Ich analizy mają ogromne znaczenie praktyczne w regulowaniu rynków finansowych i radzeniu sobie z kryzysami finansowymi.
Aby gospodarka mogła funkcjonować, oszczędności muszą być skierowane na inwestycje. Tu jednak pojawia się konflikt: oszczędzający chcą natychmiastowego dostępu do swoich pieniędzy w przypadku nieoczekiwanych nakładów, podczas gdy firmy i właściciele domów muszą wiedzieć, że nie będą zmuszeni do przedwczesnej spłaty kredytu. W swojej teorii Diamond i Dybvig pokazują, w jaki sposób banki oferują optymalne rozwiązanie tego problemu. Działając jako pośrednicy, którzy przyjmują depozyty od wielu oszczędzających, banki mogą umożliwić deponentom dostęp do ich pieniędzy, kiedy tylko zechcą, oferując jednocześnie kredytobiorcom pożyczki długoterminowe.
Jednak ich analiza wykazała również, w jaki sposób połączenie tych dwóch działań sprawia, że banki są podatne na pogłoski o ich nieuchronnym upadku. Jeśli duża liczba oszczędzających jednocześnie biegnie do banku, aby wypłacić swoje pieniądze, plotka może stać się samospełniającą się przepowiednią – dochodzi do paniki i bank upada. Tej niebezpiecznej dynamice można zapobiec poprzez zapewnienie przez rząd ubezpieczenia depozytów i działanie jako pożyczkodawca ostatniej instancji dla banków.
Diamond pokazał, jak banki pełnią inną ważną społecznie funkcję. Jako pośrednicy między wieloma oszczędzającymi a pożyczkobiorcami, banki są lepiej przystosowane do oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorców i zapewnienia, że pożyczki są wykorzystywane do dobrych inwestycji.
Ben Bernanke przeanalizował Wielki Kryzys lat 30., najgorszy kryzys gospodarczy we współczesnej historii. Pokazał między innymi, w jaki sposób paniki bankowe były decydującym czynnikiem w pogłębianiu się i przedłużaniu kryzysu. Gdy banki upadły, cenne informacje o kredytobiorcach zostały utracone i nie dało się ich szybko odtworzyć. Zdolność społeczeństwa do kierowania oszczędności na inwestycje produkcyjne została w ten sposób poważnie zmniejszona.
– Spostrzeżenia laureatów poprawiły naszą zdolność do unikania zarówno poważnych kryzysów, jak i kosztownych akcji ratunkowych – mówi Tore Ellingsen, przewodniczący Komitetu Nagrody Nauk Ekonomicznych.
Kwota nagrody: 10 milionów koron szwedzkich, do podziału pomiędzy laureatów.
Liczba laureatów Nobla z ekonomii
89 osób zostało nagrodzonych w latach 1969-2021.
Najmłodszy laureat nauk ekonomicznych
Do tej pory najmłodszą laureatką nauk ekonomicznych jest Esther Duflo, która w 2019 roku miała 46 lat.
Najstarszy laureat nauk ekonomicznych
Najstarszym dotychczasowym laureatem nauk ekonomicznych jest Leonid Hurwicz, który w 2007 roku miał 90 lat.
Laureatki nauk ekonomicznych
Elinor Ostrom była pierwszą kobietą laureatką nauk ekonomicznych. Elinor Ostrom otrzymała nagrodę w 2009 roku. Esther Duflo została drugą kobietą laureatką, gdy otrzymała nagrodę w 2019 roku.
Laureaci nauk ekonomicznych w rodzinie
Bracia:
Jan Tinbergen (nagroda w dziedzinie nauk ekonomicznych 1969) i Nikolaas Tinbergen (nagroda w dziedzinie medycyny 1973)
Małżonkowie:
Gunnar Myrdal (nagroda w dziedzinie nauk ekonomicznych 1974) i Alva Myrdal (nagroda pokojowa 1982)