Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny 2021 została przyznana wspólnie Davidowi Juliusowi i Ardemowi Patapoutianowi „za odkrycie receptorów temperatury i dotyku”.
Nasza zdolność wyczuwania ciepła, zimna i dotyku jest niezbędna do przetrwania i stanowi podstawę naszej interakcji z otaczającym nas światem. W naszym codziennym życiu przyjmujemy te odczucia za pewnik, ale w jaki sposób inicjowane są impulsy nerwowe, aby można było dostrzec temperaturę i ciśnienie? To pytanie rozwiązali tegoroczni laureaci Nagrody Nobla.
David Julius wykorzystał kapsaicynę, ostry związek z papryczek chili, który wywołuje uczucie pieczenia, aby zidentyfikować czujnik reagujący na ciepło w zakończeniach nerwowych skóry.
Ardem Patapoutian wykorzystał komórki wrażliwe na nacisk, aby odkryć nową klasę czujników, które reagują na bodźce mechaniczne w skórze i narządach wewnętrznych. Te przełomowe odkrycia zapoczątkowały intensywne działania badawcze, które doprowadziły do szybkiego wzrostu zrozumienia, w jaki sposób nasz układ nerwowy wyczuwa ciepło, zimno i bodźce mechaniczne. Laureaci zidentyfikowali krytyczne brakujące ogniwa w naszym zrozumieniu złożonej interakcji między naszymi zmysłami a środowiskiem.
David Julius urodził się w 1955 roku w Nowym Jorku w USA. Uzyskał stopień doktora nauk technicznych. w 1984 r. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i odbył staż podoktorski na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. David Julius został zatrudniony na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco w 1989 roku, gdzie obecnie jest profesorem.
Ardem Patapoutian urodził się w 1967 roku w Bejrucie w Libanie. W młodości przeniósł się z rozdartego wojną Bejrutu do Los Angeles w USA i uzyskał doktorat w 1996 w California Institute of Technology, Pasadena, USA. Odbył też staż podoktorski na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. Od 2000 roku jest naukowcem w Scripps Research w La Jolla w Kalifornii, gdzie obecnie jest profesorem. Od 2014 roku jest badaczem Instytutu Medycznego Howarda Hughesa.
Czy wiedziałeś?
- 112 Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny przyznano w latach 1901-2021.
- Do tej pory nagrodę z medycyny otrzymało 12 kobiet.
- 32 lata to wiek najmłodszego w historii laureata medycyny, Fredericka G. Bantinga, który w 1923 roku otrzymał nagrodę medyczną za odkrycie insuliny.
- 87 lat to wiek najstarszego laureata medycyny, Peytona Rousa, kiedy w 1966 roku otrzymał nagrodę medyczną za odkrycie wirusów wywołujących nowotwory.
Nagrody Nobla 2021:
Fizyka – wtorek 5 października o godz. 11:45 CEST
Chemia – środa 6 października o godz. 11:45 CEST
Literatura – czwartek 7 października, godz. 13:00 CEST
Pokojowa Nagroda Nobla – piątek 8 października, godz. 11:00 CEST
Nauki ekonomiczne – poniedziałek 11 października o godz. 11:45 CEST
O Nagrodzie Nobla
Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku. Alfred Nobel ufundował to prestiżowe wyróżnienie.
Instytut Karolinska w Solnie pod Sztokholmem złożony z wybitnych profesorów wybiera laureatów w każdym roku.
Nagrody Nobla przyznawane są z dziedzin: fizjologii lub medycyny, fizyki, chemii, literatury, ekonomii oraz za zasługi dla społeczeństw i ludzkości, czyli Pokojowa Nagroda Nobla.
Laureaci otrzymają po 10 milionów koron (950 tys. euro).
Ceremonia wręczenia Nagrody Nobla
Podczas ceremonii wręczenia Nagrody Nobla 10 grudnia laureaci otrzymują: dyplom Nobla, Medal Nobla i dokument potwierdzający kwotę Nagrody Nobla. Każdy dyplom Nobla jest unikalnym dziełem sztuki, stworzonym przez czołowych szwedzkich i norweskich artystów i kaligrafów. Medale Nobla są wykonane ręcznie z niezwykłą precyzją i wykonane z 18-karatowego złota pochodzącego z recyklingu.
Od 1926 r. ceremonia odbywa się w sali koncertowej w Sztokholmie. Król Szwecji przekazuje nagrodę laureatowi.