Rozpoczyna się jedna z najważniejszych europejskich misji kosmicznych od lat.
Europejska Agencja Kosmiczna wysyła sondę, która na trzech lodowych księżycach Jowisza będzie poszukiwać życia.
Jowisz to największa planeta Układu Słonecznego.
Start misji zaplanowano na 13 kwietnia z Gujany Francuskiej (kosmodrom ESA).
Juice – Jupiter Icy Moon Explorer – to kolejna śmiała misja ludzkości do zewnętrznych części Układu Słonecznego. Ta ambitna misja będzie charakteryzować Ganimedesa, Kallisto i Europę za pomocą potężnego zestawu teledetekcji, instrumentów geofizycznych, aby dowiedzieć się więcej o tych atrakcyjnych miejscach jako potencjalnych siedliskach życia w przeszłości lub obecnie. Juice będzie dogłębnie monitorować złożone środowisko magnetyczne, promieniowanie i plazmę Jowisza oraz jego wzajemne oddziaływanie z księżycami, badając układ Jowisza jako archetyp gazowych olbrzymów w całym wszechświecie.
Po wystrzeleniu Juice wyruszy w ośmioletnią podróż do Jowisza, gdzie dotrze w lipcu 2031 r. dzięki rozpędowi i kierunkowości uzyskanej podczas czterech przelotów układu Ziemia-Księżyc, Wenus i dwukrotnie Ziemi z asystą grawitacyjną.
Lot VA 260 będzie ostatnim lotem Ariane 5 podczas misji ESA w kosmos.
Ciekawostki
Kluczowe pytania: nadrzędnym tematem Juice jest pojawianie się nadających się do zamieszkania światów wokół gazowych gigantów. W Układzie Słonecznym znamy tylko jedno ciało, które doświadczyło pojawienia się życia: Ziemię. Czy pochodzenie życia jest unikalne dla naszej planety, czy też może wystąpić gdzie indziej w naszym Układzie Słonecznym – lub poza nim?
Misja rozważy dwa kluczowe tematy Kosmicznej Wizji ESA 2015-2025: Jakie są warunki powstawania planet i pojawienia się życia? i Jak działa Układ Słoneczny?
W ramach tych tematów Juice będzie badać: a) strefę nadającą się do zamieszkania – a mianowicie charakteryzować oceany, lodowe skorupy, skład, powierzchnie, środowiska i aktywność Ganimedesa, Europy i Kallisto – oraz b) szerszy system Jowisza, charakteryzujący atmosferę Jowisza, środowisko magnetyczne, system pierścieni i inne satelity (w tym Io)
Podróż i orbita: Juice spędzi około ośmiu lat na przelotach do Jowisza, podczas których wykona przeloty obok Wenus, Ziemi i układu Ziemia-Księżyc. Dotrze do Jowisza w lipcu 2031 roku; sześć miesięcy przed wejściem na orbitę wokół Jowisza, Juice rozpocznie swoją nominalną fazę naukową. Statek kosmiczny spędzi wiele miesięcy na orbicie Jowisza, wykonując przeloty obok Europy, Ganimedesa i Kallisto, a na koniec przeprowadzając orbitalną wycieczkę po Ganimedesie
Statek kosmiczny: Trójosiowy stabilizowany z 10 panelami słonecznymi i 2,5-metrową anteną o dużym wzmocnieniu, o suchej masie około 2400 kg i mokrej masie (wraz z paliwem) około 6000 kg. Każdy panel słoneczny ma wymiary około 2,5 m x 3,5 m; z pięcioma po każdej stronie statku kosmicznego rozmieszczonymi jako dwa charakterystyczne układy w kształcie krzyża, o łącznej powierzchni około 85 metrów kwadratowych.
Historia: Juice opiera się na wcześniej proponowanej misji Europa Jupiter System Mission (EJSM-Laplace), planowanej wspólnej misji ESA i NASA, która miała przeprowadzić dogłębne badanie systemu Jowisza i jego lodowych księżyców. Obecnie przewiduje się, że sonda Juice i NASA Europa Clipper będą jednocześnie badać układ Jowisza.
Fakty z misji
Juice odkryje tajemnice Jowisza i zmierzy się z pięcioma kluczowymi zagadkami:
- Jakie są oceaniczne światy Jowisza…?
- …i dlaczego Ganimedes jest tak wyjątkowy?
- Czy w systemie Jowisza mogło istnieć – lub kiedykolwiek istniało – życie?
- Jak złożone środowisko Jowisza ukształtowało jego księżyce i odwrotnie?
- Jak wygląda typowy gazowy olbrzym – jak powstał i czy działa?
Ganimedes, największy i najbardziej masywny księżyc w Układzie Słonecznym, zostanie zbadany ze szczególnymi i niespotykanymi dotąd szczegółami ze względu na rolę, jaką odgrywa w systemie dużych lodowych księżyców Jowisza oraz jego unikalne interakcje ze środowiskiem Jowisza.
Juice będzie pierwszym statkiem kosmicznym, który kiedykolwiek okrąży księżyc w zewnętrznym Układzie Słonecznym (Ganimedes).
Cztery największe księżyce Jowisza są znane jako „księżyce Galileusza”. Uważa się, że trzy z nich mają pod lodową skorupą oceany ciekłej wody (Ganimedes, Europa i Kallisto).
Przelot sondy Juice obok układu Ziemia-Księżyc, znany jako asysta grawitacyjna Księżyc-Ziemia (LEGA), jest pierwszym na świecie: wykonując ten manewr — przelot z asystą grawitacyjną obok Księżyca, a zaledwie 1,5 dnia później przez Ziemię — Juice będzie być w stanie zaoszczędzić znaczną ilość paliwa.
Misja
Należąca do ESA sonda Jowisz Icy Moons Explorer, Juice, przeprowadzi szczegółowe obserwacje gigantycznej gazowej planety i jej trzech dużych księżyców niosących oceany – Ganimedesa, Kallisto i Europy – za pomocą zestawu teledetekcji, instrumentów geofizycznych i in situ. Misja scharakteryzuje te księżyce zarówno jako obiekty planetarne, jak i możliwe siedliska, dogłębnie zbada złożone środowisko Jowisza i zbada szerszy system Jowisza jako archetyp gazowych olbrzymów we wszechświecie.
Fakty o Jowiszu
Szybkie spojrzenie na fakty o Jowiszu największym gazowym olbrzymie w Układzie Słonecznym.
Średnica: 142 984 km (11 razy większa od Ziemi)
Masa i objętość: Jowisz jest ponad dwa razy masywniejszy niż wszystkie inne planety Układu Słonecznego razem wzięte i 318 razy masywniejszy od Ziemi. 1321 Ziemie zmieściłyby się w kuli wielkości Jowisza.
Powierzchnia: nieco poniżej 61,5 miliarda kilometrów kwadratowych (312 razy więcej niż Ziemia)
Grawitacja: 24,79 m/s2 (2,5 razy większa niż na Ziemi)
Gęstość: 1,326 kg/m3 (0,24 razy większa niż Ziemia)
Średnia odległość od Słońca: 5,2 razy większa od odległości Ziemia-Słońce
Długość dnia: 9,93 godz
Długość roku: 11,86 lat ziemskich
Średnia temperatura: około -110°C przy ciśnieniu atmosferycznym 1 bar (arbitralnie zdefiniowana „powierzchnia” Jowisza, gdzie ciśnienie powierzchniowe odpowiada poziomowi morza na Ziemi – jest to o 125 stopni zimniej niż średnia temperatura na poziomie morza na Ziemi).
Atmosfera: Jowisz ma największą atmosferę planetarną w Układzie Słonecznym, złożoną głównie z wodoru (około 90%) i helu (10%), z niewielkimi ilościami metanu, amoniaku i innych gazów śladowych i aerozoli.
Księżyce: 92; cztery największe znane są jako księżyce Galileusza (Io, Europa, Ganimedes i Kallisto). 12 z tych 92 księżyców zostało odkrytych dopiero w lutym 2023 r. Największym księżycem Jowisza jest Ganimedes – naprawdę wyjątkowy świat, który będzie głównym celem misji ESA Juice.
Pierścienie: Jowisz nie jest tak widoczny jak te wokół jego sąsiada Saturna, ale ma słaby, czteroczęściowy system pyłowych pierścieni („główny”, „aureola” i dwa „pajęczynowe” pierścienie). Uważa się, że ten system pierścieni jest uzupełniany przez materiał dostarczany przez małe księżyce Amalthea, Thebe, Metis i Adrastea (coś, co misja ESA Juice zbada bardziej szczegółowo).
Imponujące cechy: Jowisz doświadcza gigantycznych burz, potężnych wiatrów, zórz polarnych oraz ekstremalnych temperatur i ciśnień. Wielka Czerwona Plama to burza wysokiego ciśnienia, która szaleje od kilku stuleci: jej wiatry wirują szybko, osiągając prędkość do 680 km na godzinę (ponad trzy razy szybciej niż najpotężniejsze huragany, jakie kiedykolwiek zarejestrowano na Ziemi). Miejsce to znajduje się na południowej półkuli Jowisza i wydaje się przesuwać i kurczyć, chociaż wciąż jest większe od Ziemi.
Eksploracja Jowisza: Jowisz był badany od lat 70. XX wieku przez przeloty i orbity przez programy NASA Pioneer i Voyager, sondę ESA/NASA Ulysses, misję NASA/ESA/ASI Cassini-Huygens, sondę NASA New Horizons oraz orbiter NASA Galileo (Galileo jest jedynym oddanym odkrywcą Jowisza i jedynym, który okrążył planetę przed sondą NASA Juno). Juno to jedyna misja obecnie działająca na Jowiszu, która została wystrzelona w 2011 roku i weszła na orbitę wokół planety w 2016 roku. Jupiter Icy Moons Explorer (Juice) ESA dotrze do Jowisza w 2031 roku, tuż po przybyciu NASA Europa Clipper w 2030 roku, którego celem jest zbadanie Księżyc Jowisza Europa.
…i tylko niektóre z „nieznanych” Juice, które odkryje:
- Trzy lodowe księżyce Jowisza mają pod skorupą przypuszczalne oceany. Jakie są te oceaniczne światy – jak głębokie są ich oceany i jaki jest ich skład?
- Ganimedes jest największym księżycem w Układzie Słonecznym, większym zarówno od Plutona, jak i Merkurego, i jedynym, który ma wewnętrzne pole magnetyczne. Dlaczego ten księżyc jest tak wyjątkowy?
- Czy życie kiedykolwiek pojawiło się w systemie Jowisza? Jeśli tak, to gdzie i kiedy, i czy może być tam dzisiaj?
- W jaki sposób złożone środowisko kosmiczne Jowisza kształtuje jego otoczenie?
- Jak Jowisz i jego księżyce oddziałują na siebie – i jak księżyce oddziałują na siebie?
- Jakie są gazowe olbrzymy? Na przykład, jakie procesy wpływają na pogodę, chemię i klimat Jowisza i jak zmienia się to w czasie na typowej gigantycznej planecie?
- Czy możemy badać Jowisza jako model gazowych gigantycznych systemów w całym kosmosie?