Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar odwołał z delegacji do MS, KRS i KSSiP 16 sędziów.
Minister Sprawiedliwości odwołał z delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości 10 sędziów, do biura Krajowej Rady Sądownictwa – 3, do Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości – 1 oraz do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury – 2.
Stało się to 12 stycznia 2024 roku. Decyzja była wynikiem wstępnego przeglądu kadr, ze szczególnym uwzględnieniem delegacji sędziowskich nie tylko do Resortu, ale także do podległych Ministrowi Bodnarowi placówek. Okazało się, że wiele stanowisk – obecnie zajmowanych przez sędziów delegowanych – może zostać obsadzonych przez urzędników. Dzięki temu sędziowie będą mogli wrócić do swoich macierzystych sądów i tam orzekać.
Lista sędziów odwołanych z delegacji:
1. SSO Paweł Zwolak – delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości,
2. SSR Katarzyna Ceglarska-Piłat – delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości,
3. SSO Katarzyna Naszczyńska – delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości,
4. SSR Maciej Klonowski – delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości,
5. SSR Rafał Reiwer – delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości,
6. SSO Antoni Batko – delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości,
7. SSO Aleksandra Rusin-Batko – delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości,
8. SSR Iwona Rutkowska – delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości,
9. SSO Andrzej Vertun – delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości,
10. SSR Katarzyna Dil – delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości,
11. SSO Edyta Dzielińska – delegowana do biura Krajowej Rady Sądownictwa,
12. SSO Przemysław Wypych – delegowany do biura Krajowej Rady Sądownictwa,
13. SSO Aleksandra Ziółkowska-Majkowska – delegowana do biura Krajowej Rady Sądownictwa,
14. SSR Łukasz Piebiak – delegowany do Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości,
15. SSA Dariusz Drajewicz – delegowany do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury,
16. SSA Jakub Iwaniec – delegowany do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury,
Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar odwołał także 3 sędziów z delegacji orzeczniczych w sądach apelacyjnych. Sędziowie wcześniej orzekali w sądach okręgowych w Warszawie i Krakowie. Sąd Najwyższy przeprowadził ich weryfikację w trakcie prowadzonych testów niezależności. Wynik był negatywny. Stąd decyzja ministra Bodnara. Kluczowe jest, by strony miały zapewnione prawo do rzetelnego procesu przed niezależnym i bezstronnym sądem.
Lista sędziów odwołanych z delegacji orzeczniczych:
17. SSO Anna Grodzicka – delegowana do Sądu Apelacyjnego w Warszawie,
18. SSO Jędrzej Dessoulavy-Śliwiński – delegowany do Sądu Apelacyjnego w Krakowie,
19. SSO Piotr Kowalski – delegowany do Sądu Apelacyjnego w Krakowie.
W świetle ugruntowanego orzecznictwa ETPC (m.in. wyrok w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce z dnia 23 listopada 2023 r. – skarga nr 50849/21), wyroków TSUE (m.in. wyrok z dnia 19 listopada 2019 r. – sprawa AK z połączonych skarg C 585/18, C 624/18, C 625/18), oraz orzeczeń SN (m.in. uchwała połączonych izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. BSA I-4110-1/2.), skład Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowany ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 3) jest sprzeczny z art. 187 Konstytucji, przez co zachodzą wątpliwości co do niezależności i bezstronności sędziów powołanych z udziałem tego organu. W wykonaniu powołanej uchwały z dnia 23 stycznia 2020 r. (będącej implementacją powołanego wyroku TSUE z 19 listopada 2019) Sąd Najwyższy przeprowadził szereg tzw. testów niezależności, których wynik był negatywny dla kilku sędziów delegowanych na podstawie art. 77 par. 1 pkt. 1) do orzekania w sądach wyższych przez poprzedniego Ministra Sprawiedliwości. Oznacza to, że wyroki wydawane przez nich w sądzie wyższym byłyby obarczone wadliwością, której skutki byłyby niekorzystne dla stron.
Projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa
Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Adam Bodnar zaprezentował projekt Ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Sędziowie-członkowie KRS nie będą wybierani przez Sejm, ale przez sędziów w wyborach organizowanych przed Państwową Komisję Wyborczą. To kolejny ważny krok przywracający w Polsce praworządność. Jednocześnie jest to pierwszy akt ustawowy przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości regulujący jedną z ustrojowych sfer polskiego sądownictwa.
Przeprowadzona w 2018 roku (z inicjatywy Prawa i Sprawiedliwości) nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa doprowadziła do tego, że członków-sędziów Rady wybierali politycy. Należy pamiętać, że Rada jest konstytucyjnym organem, stojącym na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, którego głównym zadaniem jest opiniowanie oraz przedstawianie Prezydentowi kandydatów do powołania na stanowiska sędziów.
Zmiany te negatywnie ocenił Europejski Trybunał Praw Człowieka. Upolitycznienie nowej Krajowej Rady Sądownictwa, jak i skrócenie kadencji jej wcześniejszych członków zostało uznane także przez Komisję Wenecką i przez Brukselę za uderzenie w niezależność polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Zaprezentowany przez ministra Adama Bodnara projekt ustawy przywraca KRS wiarygodność i uwalnia ją od politycznych nacisków. Zapisane w ustawie zasady wyboru składu Rady są zgodne z zapisami Konstytucji RP oraz uregulowaniami traktatowymi.
Oto najważniejsze zmiany:
- Członkowie-sędziowie KRS nie będą wybierani przez Sejm. 15 sędziów (z 25 członków Rady) wybiorą w wyborach bezpośrednich i tajnych sędziowie w kraju;
- W Radzie reprezentowani będą sędziowie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych oraz wojskowych;
- Prawo do zgłaszania kandydatów poza określoną grupą sędziów (zależnie od sądu, z którego będzie pochodził kandydat) będzie przysługiwało także Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Krajowej Radzie Prokuratorów, organom uprawnionym do nadawania stopni naukowych w dziedzinie nauk prawnych, a także grupie co najmniej 2 tysięcy obywateli;
- Prawo do zgłaszania kandydatów nie będzie przysługiwać osobom powołanym na stanowisko sędziowskie z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
- Zgłoszeni na kandydatów mogą być wyłącznie czynni zawodowo sędziowie, którzy jednocześnie wyrazili zgodę na kandydowanie;
- Z prawa do kandydowania do KRS wykluczeni zostaną sędziowie, którzy są lub w okresie trzech lat przed dniem ogłoszenia terminu wyborów, byli delegowani do Ministerstwa Sprawiedliwości lub do innego urzędu podlegającego władzy wykonawczej lub powołani z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
- W myśl nowych przepisów nie będzie można łączyć funkcji członka Rady ze stanowiskiem prezesa sądu, prezesa izby, wiceprezesa sądu, zastępcy prezesa, rzecznika dyscyplinarnego oraz jego zastępcy;
- Organem zarządzającym wybory do KRS będzie Państwowa Komisja Wyborcza;
- Przy KRS powołana zostanie Rada Społeczna, której zadaniem będzie opiniowanie kandydatów na stanowiska sędziowskie i asesorskie. Działanie Rady zminimalizuje ryzyko nacisków politycznych na sądy.
- Mandaty sędziów-członków KRS wybranych na podstawie przepisów z 2017 r., wygasną z dniem ogłoszenia wyników wyborów na nowych członków Rady. Wybory zostaną przeprowadzone zgodnie z nową ustawą.Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa przywróci zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny.
Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa przywróci zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny.
Akt ten będzie także ważnym krokiem w „odblokowaniu” należnych Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy.
Teraz projekt trafi do rządowych prac legislacyjnych, z uwzględnieniem konsultacji społecznych. Następnie projekt zostanie skierowany do Sejmu, gdzie odbędą się trzy czytania, dyskusje i ewentualne poprawki. Później ustawą zajmie się Senat. Po ostatecznym przyjęciu przez Sejm akt prawny trafi do podpisu Prezydenta. Uchwalone oraz podpisane przez Prezydenta przepisy (ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP) zaczną obowiązywać po 14 dniach.