21 marca obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową ustanowiony przez ONZ w rocznicę masakry dokonanej przez policję w Sharpeville w 1960 r w RPA.
W czasie pokojowej manifestacji przeciwko polityce apartheidu policja otworzyła ogień do protestujących. W wyniku tego aktu przemocy zginęło 69 osób, w tym 8 kobiet i 10 dzieci.
Czym jest dyskryminacja i rasizm?
Dyskryminacja to nieuzasadnione, nierówne traktowanie osób znajdujących się w takiej samej lub porównywalnej sytuacji. Z kolei rasizm to zespół poglądów, uprzedzeń charakteryzujących się przekonaniem o gorszej naturze osób przynależnych do innej grupy etnicznej i o innym kolorze skóry. Przekonania te nie znajdują żadnych naukowych potwierdzeń i są głęboko krzywdzące.
Rekomendacje Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej (CERD)*
W 2019 roku Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej (CERD) rozpatrzył okresowe sprawozdanie Polski z działań podjętych w celu uwzględnienia w prawie i w praktyce postanowień Konwencji ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. Takie okresowe sprawozdanie składają wszystkie państwa, które podpisały Konwencję.
Komitet zalecił Polsce przede wszystkim:
- Zwiększenie ochrony prawnej osób doświadczających dyskryminacji ze względu na pochodzenie narodowe i etniczne.
- Szkolenie funkcjonariuszy policji, prokuratorów i sędziów w zakresie rozpoznawania i ścigania przestępstw z nienawiści.
- Zmienić kodeks karny, by skutecznie zwalczać przestępstwa motywowane uprzedzeniami – tak by w każdym przypadku nienawistna motywacja sprawcy mogła wpływać na wysokość orzekanej karny.
- Efektywne egzekwowanie prawa zakazującego istnienia grup lub organizacji, które podżegają do dyskryminacji i nawołują do nienawiści oraz wprowadzenie do Kodeksu karnego regulacji penalizującej członkostwo w takich organizacjach.
- Prowadzenie kampanii społecznych i podejmowanie przez organy państwowe zobowiązań mających na celu zwalczanie problemu niezgłaszania organom ścigania przestępstw motywowanych uprzedzeniami (tzw. zjawisko underreportingu). Wprowadzenie mechanizmu monitorowania underreportingu.
- Podniesienie standardów etycznych w mediach. Prowadzenie uważnej analizy treści zamieszczanych przez nadawców medialnych.
- Dążenie do całkowitej eliminacji mowy nienawiści w debacie publicznej i politycznej.. Szczególna odpowiedzialność za poziom języka debaty leży po stronie osób występujących publicznie, głównie polityków wpływających na postawy obywateli.
W dniu Walki z Dyskryminacją Rasową Rzecznik Praw obywatelskich pragnie przypomnieć, że wskazane rekomendacje ONZ dotyczą fundamentów funkcjonowania państwa i demokracji, dlatego są również rekomendacjami dla społeczeństwa. To od nas w dużej mierze zależy bowiem, czy problem dyskryminacji i przestępstw motywowanych nienawiścią będzie traktowany przez państwo poważnie.
*Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej (CERD) – ekspercki organ monitorujący wdrażanie postanowień Międzynarodowej Konwencji z 1966 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. Polska ratyfikowała ją w 1968 r.
Komitet powstał na mocy art. 8 Konwencji i składa się z osiemnastu niezawisłych i niezależnych ekspertów, wybieranych przez Państwa-Strony spośród swych obywateli, którzy wykonują powierzone im zadanie we własnym imieniu. Obecnie w skład Komitetu wchodzą przedstawiciele m.in. Brazylii, Algierii, Federacji Rosyjskiej, Belgi, Gwatemali, Japonii, Stanów Zjednoczonych, Węgier.