Już od dawna pies uważany jest za najlepszego przyjaciela człowieka, który z pełnym poświęceniem wykonuje powierzone mu zadania. Wśród tych zwierząt na szczególną uwagę zasługuje grupa specjalna – psy służbowe.
W Straży Granicznej w zeszłym roku wiele psów osiągnęło sukcesy i z pewnością zasłużyło na medal. Jednym z zasłużonych czworonożnych funkcjonariuszy jest Chiro, wyszkolony do wykrywania narkotyków. Chiro służy w Bieszczadzkim Oddziale Straży Granicznej. W 2017 roku jego największym sukcesem było wykrycie w dwóch samochodach marki BMW narkotyków wartych 9 mln zł (w lutym). Chiro oznaczył miejsca, gdzie dwóch obywateli Ukrainy ukryło w pojazdach łącznie 250 kg haszyszu.
Profesjonalizmem popisał się też Cenzus – pies służbowy z Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej. 18 czerwca ubiegłego roku w skrytkach konstrukcyjnych Citroena DS. 5 znalazł 117 kg haszyszu. Wartość przewożonego przez obywatela Rosji narkotyku oszacowano na ponad 3,5 mln zł.
Powody do dumy ma także przewodnik Ico – psa służbowego z Warmińsko-Mazurskiego OSG. W marcu 2017 r. Ico pomagał Policji w ujęciu przestępcy, który dopuścił się rozboju w Rożyńsku Małym. Ico tropił sprawcę przez 3 km i doprowadził swojego przewodnika do miejsca ukrycia przestępcy.
Badi – pies służbowy z Warmińsko-Mazurskiego OSG przyczynił się do sukcesu akcji poszukiwawczej 28-letniego niepełnosprawnego mieszkańca powiatu bartoszyckiego. Mężczyzna zaginął 19 kwietnia 2017 r. w lesie. Dzięki tropicielowi Badiemu 28-latek cały i zdrowy wrócił do domu. 27 września ubiegłego roku Badi odnalazł zaginionego 55-letniego mężczyznę, który po południu wyszedł z domu na spacer i nie wrócił. Działania rozpoczęto od miejsca zamieszkania zaginionego. Akcje prowadzono na terenie Bartoszyc i w okolicy. Dzięki Badiemu również te poszukiwania zakończyły się szczęśliwie.
W tym samym oddziale (Warmińsko-Mazurskim OSG) służy Hardo. On również pomógł odnaleźć zaginionego człowieka. 27 września doprowadził patrol do zaginionego dzień wcześniej 29-letniego mężczyzny.
W Śląskim Oddziale Straży Granicznej zasłużoną sławą cieszy się Bona, która m.in. w grudniu zeszłego roku wykryła 3 kg amfetaminy i 300 g marihuany. Narkotyki były ukryte w jednym z mieszkań w miejscowości Psary w powiecie będzińskim.
Na uznanie zasłużył też Cair – pies służbowy ze Śląskiego OSG, który zajął III miejsce i zdobył puchar w październiku zeszłego roku w konkurencji „Zespoły do wykrywania zapachów materiałów wybuchowych”. Organizatorem zawodów był Polski Związek Instruktorów i Przewodników Psów Służbowych.
W Nadodrzańskim Oddziale Straży Granicznej największą czujnością wykazał się pies służbowy Goki. Wielokrotnie wywęszył substancje narkotyczne.
W zeszłym miesiącu (14 czerwca br.) sukces odniósł Ceron z Nadbużańskiego Oddziału SG. Dzięki jego czujności funkcjonariusze SG zatrzymali dwoje obywateli Rosji, którzy próbowali przemycić 70 kg haszyszu oraz 658 g kokainy o szacunkowej wartości prawie 4 mln zł.
W tym samym oddziale służy Idea, która ma na swoim koncie wiele sukcesów związanych z ujawnieniem narkotyków. Jej największym „trafieniem” było wykrycie w 2013 roku transportu 175 kg haszyszu o wartości ponad 7 mln zł.
W Straży Granicznej psy pojawiły się w 1928 roku. Wówczas w Zakładzie Tresury Psów Policyjnych w Poznaniu po raz pierwszy 8 funkcjonariuszy Straży Granicznej przeszło specjalistyczne kursy. Pierwszy samodzielny Zakład Tresury Psów Granicznych (ZTPG) powstał w Górze Kalwarii, gdzie wówczas znajdowała się Centralna Szkoła Straży Granicznej. Od tamtej pory psy nieprzerwanie służą chroniąc granic Polski.
W 2017 roku w Straży Granicznej służbę pełniło 249 psów, a 11 kolejnych psów rozpoczęło szkolenie w ośrodku szkoleniowym SG w Lubaniu.
Co roku Straż Graniczna kupuje do służby ok. 50 psów. Wśród psów służbowych w formacji najliczniejszą rasę stanowią owczarki niemieckie – ok. 65%, owczarki belgijskie – ok. 20%, pozostałe rasy to owczarki holenderskie, foxterriery, jagdteriery, teriery walijskie, cocker spaniele, golden retrievery, flat coated retrievery i sznaucery.
Zwierzęta kierowane do służby w Straży Granicznej kupowane są od prywatnych hodowców i wybierane są przez specjalną komisję badającą ich predyspozycje. W skład komisji wchodzą specjaliści do spraw kynologii służbowej. Zakwalifikowane wstępnie psy są szczegółowo badane i ostatecznie kwalifikowane do zakupu przez komisję. Psy służbowe muszą spełniać określone warunki fizyczne i muszą być podatne na szkolenia. Specjaliści biorą pod uwagę wiek zwierzęcia, budowę, stan zdrowia oraz wyniki specjalistycznych testów predyspozycji psychicznych i fizycznych. Ostatecznie wybrane i zakupione psy są kierowane na odpowiednie szkolenia. Przyjmuje się, że przyjęty na szkolenie pies powinien mieć od 12 do 18 miesięcy. Komisje dopuszczają możliwość pewnych odchyleń od wzorca, jeżeli psy mają dodatkowe predyspozycje do wykonywania określonych typów zadań.
Po selekcji zwierzęta trafiają do Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu, gdzie dobiera się im opiekunów. Każdy funkcjonariusz, który chcę zostać przewodnikiem psa służbowego jest ochotnikiem. Podczas szkolenia adepci zgłębiają wiedzę i umiejętności tresury oraz układania psa, przechodzą ćwiczenia terenowe w parach ze swoimi czworonogami i poznają podstawy weterynarii. Szkolenie psów służbowych w Straży Granicznej trwa od 5 do 6 miesięcy – w zależności od specjalności psa.
Do oddziałów SG po szkoleniu trafia już zgrana dwójka: opiekun i pies. Służba trwa od 8 do 10 lat. Po tym okresie pies jest wycofywany ze służby i przechodzi pod opiekę swojego przewodnika.
W 2017 roku w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu szkolenie przeszło 205 funkcjonariuszy z psami, z czego 11 kontynuuje szkolenie jeszcze w tym roku (wśród 205 przeszkolonych w zeszłym roku psów znalazło się 150 psów, które już były w służbie oraz 55 psów zakupionych przez SG w 2017 roku).
W Straży Granicznej psy są szkolone w trzech specjalnościach: psy tropiące, psy patrolowo-obronne i psy specjalne. Szkolenie przewodników i tresura psów trwa 5-6 miesięcy.
Psy tropiące specjalizują się w identyfikacji zapachów i w poszukiwaniach, a także w pościgach za podejrzanymi. Ich służba polega na tropieniu osób nielegalnie przekraczających granicę państwa, pilnowaniu i eskortowaniu zatrzymanych osób, pilnowaniu podejrzanych przedmiotów, przeszukiwaniu pomieszczeń, ściganiu przestępców i obronie przewodnika, udzielaniu pomocy innym organom (do poszukiwania osób zaginionych i ściganiu przestępców kryminalnych, oraz do identyfikacji woni).
Zadaniem psów patrolowo-obronnych jest przeszukiwanie terenu w celu wykrycia przestępstw i nielegalnych przedmiotów. Psy patrolowo-obronne czasem też pilnują zatrzymanych, tropią i ścigają przestępców, bronią przewodnika, pilnują i eskortują zatrzymanych. Są również doskonałą „bronią” psychologiczną.
Psy specjalne natomiast są przeznaczone do wyszukiwania zapachów, przeszukiwania pociągów towarowych i osobowych, statków morskich i powietrznych, pojazdów, kontenerów, bagaży, pomieszczeń, ludzi. Celem pracy psa specjalnego jest wykrycie i zasygnalizowanie miejsc, gdzie mogą być ukryci ludzie, materiały wybuchowe, broń, narkotyki itp. Psy te są też używane do udzielania pomocy innym organom państwa, zgodnie ze swoim przeznaczeniem.
(SG)