Dzisiaj mija 76. rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau.
27 stycznia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Święto to zostało ustanowione uchwałą Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2005, w rocznicę wyzwolenia zorganizowanego przez nazistowskie Niemcy byłego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz.
Kiedy Polska w 1918 roku odzyskała po 123 latach niepodległość, nikt nie przypuszczał, że na jej terenach niemieccy naziści zbudują najstraszliwszą machinę śmierci w historii świata – KL Auschwitz-Birkenau. Pamięć o ofiarach stanowi ważną część naszej tożsamości.
Historycy Muzeum Auschwitz szacują, że do obozu deportowano co najmniej 232 tys. dzieci. 27 stycznia 1945 roku oswobodzono nieco ponad 700 dzieci.
W związku z pandemią koronawirusa obchody wyjątkowo nie odbędą się na terenie Miejsca Pamięci, a w przestrzeni internetowej.
Transmisja wydarzenia rozpocznie się 27 stycznia 2021 r. o godzinie 16.00 i będzie dostępna na stronach www.auschwitz.org oraz 76.auschwitz.org, a także na kanale YouTube Miejsca Pamięci, na Facebooku oraz Twitterze.
Informacje o programie
Głównym motywem 76. rocznicy wyzwolenia będzie los dzieci w Auschwitz.
– W Auschwitz zamordowano ponad 200 tysięcy dzieci. Zupełnie niewinnych, dobrych, ciekawych życia, kochających swoich najbliższych, ufnych dzieci. Nigdy świat dorosłych – przecież tak często niesprawiedliwy i okrutny – nie objawił tak bardzo swojej bezduszności, swojego zła. Tego się nie da usprawiedliwić żadną ideologią, żadnymi rozliczeniami, żadną polityką. W tym roku rocznicę wyzwolenia chcemy poświęcić wszystkim najmłodszym ofiarom obozu – powiedział dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński.
Szacuje się, że do Auschwitz deportowanych zostało co najmniej 232 tys. dzieci, z których ok. 216 tys. stanowili Żydzi, 11 tys. Romowie, ok. 3 tys. Polacy, ponad 1 tys. Białorusini oraz kilkuset Rosjan, Ukraińców i innych. Ogółem w obozie zarejestrowano ok. 23 tys. dzieci i młodocianych, z których w styczniu 1945 r. na terenie Auschwitz oswobodzono nieco ponad 700.
Stał się on symbolem zła i cierpienia ludzi, symbolem haniebnej historii, miejscem znieważenia ludzkiej godności i podstawowych praw człowieka.
To także Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dla uczczenia ofiar Holokaustu właśnie w rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz. W rezolucji wezwano społeczność międzynarodową do podjęcia wszelkich środków mobilizujących narody, aby podtrzymać pamięć i wiedzę na temat Holokaustu, by ten czas był dla wszystkich ludzi przestrogą przed nienawiścią, rasizmem i uprzedzeniami.
W kontekście globalnego rosnącego poziomu dezinformacji oraz mowy nienawiści, edukacja i pamięć o Holokauście jest jeszcze pilniejsza. Wraz z rozwojem wiedzy historycznej jest szansą na lepsze przeciwdziałanie nawracającym w różnych kontekstach próbom zaprzeczania i zniekształcania historii. To trudne doświadczenie dobitnie wskazuje, do czego może doprowadzić język nienawiści i wykluczenia. Jest jednocześnie lekcją, jak rozpoznawać rodzące się zagrożenia dla wolności i praw człowieka.
Przewodniczący Sassoli z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu: Jeśli zrozumienie jest niemożliwe, konieczna jest wiedza
Fragmenty przemówienia Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego w Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu:
„Dzisiaj wspominamy, jak 76 lat temu otwarte zostały bramy Auschwitz-Birkenau, obnażając horror nazistowskiego ludobójstwa.”
„To, co wydarzyło się w tamtym obozie koncentracyjnym i wszystkich innych fabrykach śmieci rozsianych po całej Europie, wzywa nas do odpowiedzialności strzeżenia pamięci i ochrony jej od zapomnienia. Jak pisał Primo Levi: ‘Jeśli zrozumienie jest niemożliwe, konieczna jest wiedza.’”
„Pamięć jest obowiązkiem, żeby to, co miało miejsce, nie wydarzyło się nigdy więcej, bo za każdym razem obnaża ciemną stronę ludzkości i pokazuje kompletną utratę najbardziej podstawowego z uczuć, jakim jest współczucie.”
„Teraz nasze zadanie musimy wypełniać niemal bez głosu tych, którzy ocaleli. Upływ czasu sprawia, że musimy patrzeć na te wydarzenia siłą rozumu i bez cennej pomocy tych, którzy doświadczyli pustoszącej, okrutnej i rujnującej siły nacjonalistycznego potwora.”
„Musimy także pamiętać, że ci, którzy doświadczyli tego horroru, pozostawili nam pod opieką demokratyczne i europejskie instytucje.”
„Europa narodziła się jako symbol otwartości, współpracy, świadomości wspólnego celu. Narodziła się z wielkiej wizji, z odważnego ideału, który siłę czerpał z tragedii tak wielkiej jak ta, która była skutkiem drugiej wojny światowej i przerażających nazistowskich pomysłów.”
„To właśnie dlatego wszyscy my, Europejczycy, musimy dzielić się odpowiedzialnością za powierzoną nam opiekę: nad demokracją i nad Europą.”
„Jak wiecie, żyjemy w czasach wielkich zmian. W tych trudnych miesiącach nauczyliśmy się skupienia na naszych wartościach i zrozumienia naszej współzależności.”
„Przemiany, jakich obecnie doświadczamy, dają nam także niezwykłe możliwości, które musimy wykorzystać do poprawy jakości naszego życia, przywrócenia rozwoju gospodarki i społeczeństwa na właściwe tory, zapewnienia zrównoważenia środowiskowego, zmniejszenia nierówności.”
„Dzisiaj, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, musimy działać razem i chronić naszej jedności – bazy, dzięki której całe pokolenia doświadczyły życia w pokoju i mogły wypracować modele pozwalające na dobrostan, rozwój gospodarczy, prawa społeczne i obywatelskie.”
„Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu nie jest tylko rocznicą. Jest zaproszeniem do pokazania naszego oddania, czujności i odpowiedzialności.”
„Aby przeciwdziałać negacji i amnezji, musimy zobowiązać się do przejrzystej i czujnej pamięci historycznej, która pozwoli nie tylko na niesienie świadectwa, ale także sprawi, że będziemy rozumieć, zapobiegać i podejmować działanie, kiedykolwiek rozsiewane będą nasiona absolutnego zła.”
„Pamiętanie to także oddanie czci tym, którzy stracili życie, walcząc o lepszą przyszłość, broniąc wartości wolności i sprawiedliwości.”
Warszawa upamiętni ofiary Holokaustu
Światło Pamięci
Po raz kolejny Fundacja Shalom apeluje o zapalenie świec w oknach o godz. 18.00. Symbol płonącej świecy będzie wyrazem naszej pamięci i solidarności z milionami ofiar Holokaustu oraz apelem o poszanowanie życia ludzkiego. „Światło Pamięci” będzie można także symbolicznie zapalić w Internecie na profilu Facebook Fundacji Shalom https://fb.me/e/ZYx7C5w8
Tramwaj – symbol
Jak co roku, 27 stycznia, w godz. 12.00–18.00, na ulice Warszawy wyjedzie oznaczony gwiazdą Dawida zabytkowy tramwaj. Pusty pojazd będzie symbolizować tramwaj kursujący w getcie warszawskim. Ma on przypomnieć mieszkańcom stolicy o żydowskich sąsiadach, którzy w czasie II wojny światowej zostali wymordowani w obozach zagłady i w gettach. Tramwaj przejedzie trasą: pl. Narutowicza – Marszałkowska – Stawki – Popiełuszki – Metro Marymont – Okopowa – pl. Zawiszy – pl. Narutowicza.
Dyskusja online w Muzeum POLIN
Wydarzenie „XI Przykazanie: Nie bądź obojętny” – które odbędzie się o godz. 18.00 – nawiązuje do ubiegłorocznego wystąpienia Mariana Turskiego w KL Auschwitz, który wówczas apelował przede wszystkim do młodych ludzi, by nie pozostawali obojętni na szeroko pojęte zło, które nas otacza. Podczas dyskusji Adam Bodnar (Rzecznik Praw Obywatelskich), Piotr Forecki (politolog, profesor UAM) i Draginja Nadaždin (dyrektorka Amnesty International Polska) poszukają odpowiedzi na pytanie, co dla dzisiejszego społeczeństwa znaczy nie być obojętnym i jak korzystać z nauk płynących z historii. Link do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/125980892701787
W hołdzie tym, którzy odeszli
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu został uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 1 listopada 2005 roku. Na datę obchodów wybrano 27 stycznia – rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w 1945 roku. Uchwalenie tego dnia pamięci miało na celu nie tylko uczczenie pamięci pomordowanych w czasie II wojny światowej przez nazistowskie Niemcy, ale i wyraźny sprzeciw wobec nieuznawania Holokaustu za wydarzenie historyczne.