Do Marszałka Województwa Mazowieckiego 18 listopada trafiło pismo Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej, z którego jasno wynika, że rządzący zamierzają pozbawić niektóre samorządy funduszy europejskich.
To krzywdząca decyzja, szczególnie dla zwykłych mieszkańców.
– Dzisiaj rząd chce Warszawę i całą metropolię, czyli ponad 3 mln mieszkańców, odciąć od funduszy europejskich ze względów czysto politycznych. W naszej ocenie jest to kolejny krok do podziału Mazowsza, któremu sprzeciwia się większość samorządów z obszaru metropolii warszawskiej. Tradycyjnie już, niestety, nie skonsultowano tej decyzji z władzami samorządowymi – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy.
Zaproponowane przez Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej rozwiązanie, nieprzewidujące środków dla tego regionu jest radykalną zmianą w stosunku do dotychczas sprawdzonych od wielu lat rozwiązań, które stanowią dziś o sukcesie wykorzystywania funduszy europejskich na Mazowszu oraz stwarza zagrożenie zaprzepaszczenia wypracowanego przez ten czas potencjału instytucjonalnego.
Propozycja Ministra oznacza zmarnotrawienie wielu miesięcy prac, poświęconych na przygotowanie projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2021-2027 przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie w czynnej współpracy m.in. ze stolicą.
– Brak funduszy z Unii na lata 2021-2027 pozbawia jednocześnie samorządy możliwości realizacji w ramach programu regionalnego kluczowych projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – chociażby takich jak rozwój tras rowerowych, budowa parkingów P+R, modernizacja placówek ochrony zdrowia, renowacja obiektów zabytkowych, muzeów czy też rewitalizacja zdegradowanej tkanki miejskiej. Nie będzie też możliwe finansowanie działań tak ważnych jak inwestycje poprawiające jakość powietrza – podkreślił prezydent Trzaskowski.
Ponadto uniemożliwione zostanie korzystanie z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus m.in. w zakresie poprawy dostępności usług zdrowotnych, wsparcia dla przedszkoli, szkół i uczniów, osób dorosłych, które chcą podnieść swoje kwalifikacje i kompetencje lub przekwalifikować się, osób starszych, z niepełnosprawnością, bezrobotnych, biernych zawodowo, w tym należących do grup zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a także pracodawców i ich pracowników oraz całego sektora ekonomii społecznej.
Już w marcu 2019 roku przedstawiono wspólne, oficjalne stanowisko w sprawie jednego programu operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego, z dwoma komponentami finansowymi – dla RWS oraz pozostałej części Mazowsza (NUTS 2 Mazowieckiego regionalnego), z dodatkowym udziałem części alokacji w programach krajowych, zaś w lutym br. skierowano pismo na ręce Pani Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak, ówczesnej Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, powtarzające te postulaty.
Tymczasem prace grup roboczych, dotyczące programów krajowych, odbywają się bez udziału najbardziej zainteresowanych, czyli samorządów lokalnych. Ta radykalna zmiana podejścia do programowania środków dla województwa mazowieckiego spowoduje także bardzo istotne opóźnienia w rozpoczęciu wykorzystywania środków w perspektywie finansowej 2021-2027.
Tymczasem dzięki dotychczasowej współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego oraz m.st. Warszawy i gmin porozumienia metropolitalnego (tzw. Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego), od 2014 roku udało się zdobyć finansowanie dla m.in. 470 kilometrów tras rowerowych, 65 parkingów przesiadkowych z ponad 6200 miejscami postojowymi oraz prawie 2000 nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3. Łącznie udało się dofinansować 151 projektów o wartości dofinansowania 682,5 mln zł. Łączna wartość tych projektów to blisko 1,1 mld zł. Wszystkie te osiągnięcia dowodzą, że współpraca w metropolii warszawskiej działa skutecznie już od wielu lat. Warto podkreślić, iż w najbliższej perspektywie finansowej liczba gmin w ramach obszaru funkcjonalnego wzrosłaby (cały region NUTS 2), a więc i ww. środki ulegną zwiększeniu.
W kontekście powyższych argumentów Wraszawa postuluje o:
- zaprogramowanie środków dla RWS – zarówno na poziomie regionalnym, jak i poziomie centralnym, w ramach programów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, celem objęcia wsparciem UE możliwie szerokiego zakresu tematycznego;
- umożliwienie realizacji inwestycji na obszarze RWS ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ), w tym kluczowych projektów z zakresu transportu, w tym w szczególności mobilności miejskiej (metro, kolej regionalna i metropolitalna, trasy tramwajowe, autobusy niskoemisyjne, i in.) oraz poprawy jakości środowiska;
- wynegocjowanie na poziomie instytucji UE dodatkowego, dedykowanego indywidualnie wsparcia dla metropolii warszawskiej, tj. przydzielenie dodatkowych środków dla Regionu Warszawskiego Stołecznego (na zasadach analogicznych jak w pozycji Dodatkowe przepisy w Załączniku VII do Rozporządzenia 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.) z uwagi na istotnie niekorzystną zmianę wysokości i warunków wsparcia dla tego regionu w stosunku do okresu programowania 2014-2020;
- odpowiednie wykorzystanie tzw. mechanizmu elastyczności, tj. przesunięcie środków w wysokości 2,5 mld zł do Regionu Warszawskiego Stołecznego;
- wprowadzenie szerokiego zastosowania dodatkowego współfinansowania z budżetu państwa w modelach finansowania projektów jednostek samorządu terytorialnego, kompensującego spadek intensywności wsparcia UE.
(UMW)