Czym zajmują się botanicy po godzinach?
Jeden z pracowników Instytutu Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Łukasz Wilk, sporą część wolnego czasu poświęca tropieniu leśnych olbrzymów – drzew wyróżniających się rekordowymi rozmiarami lub interesującym pokrojem.
Pasjonatów takiego tropienia potocznie określa się „łowcami drzew” (z angielskiego „tree hunters”), a spotkać ich można w wielu miejscach na świecie, także w naszym kraju. Łowcy namierzają swoją „zwierzynę”, przeczesując rozmaite zakątki ziemskiego globu, od pierwotnych lasów, poprzez wiejskie bezdroża, po tereny zurbanizowane. Działają metodą „na chybił-trafił”, polegając na własnym instynkcie, albo bardziej planowo, wykorzystując dostępne źródła informacji, w tym bazy danych, szczególnie mapy drzewostanów dostępne na leśnym portalu Bank Danych o Lasach, czy też stworzony niedawno serwis Mapa Drzew™, który zawiera obrazy ukształtowania powierzchni koron drzew utworzone przy pomocy lotniczego skaningu laserowego LIDAR.
„Uzbrojony” w taką wiedzę łowca drzew rusza w teren i przy pomocy taśmy mierniczej oraz dalmierza laserowego wyszukuje potencjalnych rekordzistów w kategoriach wysokość i obwód pnia. Wyprawy takie odbywają się często poza sezonem wegetacyjnym, kiedy pozbawione liści drzewa stwarzają lepsze warunki do poszukiwań i pomiarów. Zebrane w terenie dane są weryfikowane i wprowadzane do specjalnie stworzonych w tym celu internetowych rejestrów międzynarodowych (np. Monumental Trees) i krajowych (np. Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych).
Ostatniego dnia 2022 roku Łukasz Wilk wraz z bratem Przemysławem, z którym dzieli swoją pasję, „upolowali” prawdziwego leśnego olbrzyma. Penetrując wąwozy leśne Pogórza Rożnowskiego, dotarli w okolice miejscowości Dąbrówka Szczepanowska (koło Tarnowa), gdzie natknęli się na potężnego buka (okaz rośnie na terenie leśnictwa Pleśna w Nadleśnictwie Gromnik).
Przy nasilającym się wietrze i szybko zapadającym zimą zmierzchu udało im się dokonać pierwszych pomiarów. Według ostrożnych szacunków buk mierzył 48 m. Dwa tygodnie później odkrywcy powrócili do lasu w towarzystwie innego łowcy drzew, samego inicjatora wspomnianej polskiej bazy RPDP, Piotra Gacha, i w korzystniejszych warunkach świetlnych, przy spokojniejszej pogodzie powtórzyli pomiary obwodu pnia oraz wysokości – ta została ostatecznie ustalona na 48,6 m. Tym samym buk z Dąbrówki Szczepanowskiej okazał się najwyższym znanym drzewem liściastym w Polsce, ustępującym w obrębie gatunku wysokością jedynie trzem z pomierzonych okazów na świecie!
Łukasz Wilk ma już na swoim koncie sporo innych, cennych „trofeów”.
Poniżej prezentujemy listę najważniejszych:
- Drugie najwyższe drzewo i druga najwyższa w Polsce daglezja zielona w odmianie oceanicznej/nizinnej Pseudotsuga menziesii menzesii – Odrzykoń, lasy w paśmie Królewskiej Góry, obwód w pierśnicy 2,72 m, wysokość 58,3 m.
- Sześć z dziesięciu najwyższych drzew w Polsce (daglezje).
- Drugie najwyższe drzewo rodzime, najwyższa w Polsce, piąta na świecie jodła pospolita Abies alba nazwana Jodłą Stadnickiego – Rytro, Pasmo Radziejowej, obwód w pierśnicy 4,1 m, wysokość 54,6 m.
- Dziewiętnaście spośród dwudziestu siedmiu najwyższych znanych w Polsce jodeł o wysokości powyżej 50 m.
- Najwyższy w Polsce, jeden z ośmiu najwyższych na świecie modrzew europejski Larix decidua – Pstrągowa, lasy rezerwatu „Wielki Las”, obwód w pierśnicy 2 m, wysokość 50,6 m.
- Wszystkie sześć najwyższych, zmierzonych buków (Fagus silvatica) w Polsce.
- Najwyższy w Polsce, siódmy pod względem wysokości na świecie jesion wyniosły Fraxinus excelsior – Tarnów, Park miejski na zboczach Góry Św. Marcina, obwód w pierśnicy 1,59 m, wysokość 45,5 m.
- Najwyższa w Polsce i Europie sosna wejmutka Pinus strobus – Rytro, Pasmo Radziejowej, obwód w pierśnicy 2,18 m, wysokość 45,5 m.
- Najwyższy znany w Polsce i na świecie dąb szypułkowy Quercus robur – Tarnów, Park miejski na zboczach Góry Św. Marcina, obwód w pierśnicy 4,03 m, wysokość 43,8 m.
- Trzecia najwyższa w Polsce sosna zwyczajna Pinus sylvestris – Szczepanowice, kompleks leśny od strony Lubinki, obwód w pierśnicy 2,65 m, wysokość 40,5 m.
- Drugi najwyższy w Polsce i na świecie okaz bluszczu pospolitego Hedera helix – Poręba Radlna, las na Plebańskim (Księży Las), obwód w pierśnicy 0,19 m, wysokość 25,2 m.
- Druga najwyższa w Polsce, piąta na świecie czeremcha zwyczajna Padus avium – Konary, Grudza, obwód w pierśnicy 1,19 m, wysokość 19 m.
- Drugi najwyższy w Polsce głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna – Konary, Zieliński Las, wysokość 10,8 m.
- Trzeci najwyższy w Polsce grab pospolity Carpinus betulus – Poręba Radlna, las na Plebańskim (Księży Las), obwód w pierśnicy 1,37 m, wysokość 30,1 m.
- Druga najwyższa w Polsce, trzecia na świecie olsza szara Alnus incana – Konary, Grudza, obwód w pierśnicy 1,4 m, wysokość 26,7 m.
- Druga najwyższa w Polsce wiśnia ptasia (czereśnia) Prunus/Cerasus avium – Poręba Radlna, las na Plebańskim (Księży Las), obwód w pierśnicy 1,65 m, wysokość 28 m
- Pięć spośród dziesięciu najwyższych wiśni ptasich.
- Drugi najwyższy w Polsce żywotnik olbrzymi Thuja plicata – Rytro, Pasmo Radziejowej, obwód w pierśnicy 2,61 m, wysokość 31,5 m.
(PAN)