Literacka Nagroda Nobla 2021 została przyznana Abdulrazakowi Gurnahowi „za bezkompromisową i współczującą penetrację skutków kolonializmu oraz losu uchodźcy w przepaści między kulturami i kontynentami”.
Powieściopisarz Gurnah urodził się w 1948 roku i dorastał na wyspie Zanzibar nad Oceanem Indyjskim, ale pod koniec lat 60. przybył do Anglii jako uchodźca. Opublikował dziesięć powieści i szereg opowiadań. Temat zamieszania uchodźcy przewija się przez całą jego twórczość.
Do czasu przejścia na emeryturę był profesorem literatury angielskiej i postkolonialnej na Uniwersytecie Kent w Canterbury.
Czwarta powieść laureata z literatury z 2021 r., „Raj” (1994), to przełom jako pisarza, wyewoluowała z podróży badawczej do Afryki Wschodniej około 1990 r. Jest to opowieść o dojrzewaniu i smutnej historii miłosnej, w której zderzyły się różne światy i systemy wierzeń.
Abdulrazak Gurnah świadomie zrywa z konwencjami, podważając perspektywę kolonialną, aby podkreślić rdzenną ludność. W ten sposób jego powieść „Desertion” (2005) o romansie staje się dosadną sprzecznością z tym, co nazwał „cesarskim romansem”.
W literackim wszechświecie Gurnaha wszystko się zmienia – wspomnienia, imiona, tożsamości. Niekończąca się eksploracja napędzana intelektualną pasją jest obecna we wszystkich jego książkach i jest równie widoczna teraz w „Afterlives” (2020), jak wtedy, gdy zaczął pisać jako 21-letni uchodźca.
Oddanie Abdulrazaka Gurnaha prawdzie i jego niechęć do uproszczeń są uderzające. Jego powieści odrzucają stereotypowe opisy i otwierają nasze spojrzenie na zróżnicowaną kulturowo Afrykę Wschodnią, nieznaną wielu w innych częściach świata.
Nagrody Nobla z chemii z kilku ostatnich lat:
Literacka Nagroda Nobla 2020
Louise Glück „za swój niepowtarzalny poetycki głos, który z surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną”
Literacka Nagroda Nobla 2019
Peter Handke „za wpływową pracę, która z lingwistyczną pomysłowością badała peryferie i specyfikę ludzkiego doświadczenia”
Literacka Nagroda Nobla 2018
Olga Tokarczuk „za narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”
Literacka Nagroda Nobla 2017
Kazuo Ishiguro „który w powieściach o wielkiej sile emocjonalnej odkrył otchłań pod naszym iluzorycznym poczuciem połączenia ze światem”
Literacka Nagroda Nobla 2016
Bob Dylan „za stworzenie nowych poetyckich wyrażeń w ramach wielkiej amerykańskiej tradycji pieśni”
Literacka Nagroda Nobla 2015
Swietłana Aleksijewicz „za jej polifoniczne pisma, pomnik cierpienia i odwagi w naszych czasach”
Czy wiedziałeś?
- 114 Literackich Nagród Nobla przyznano od 1901 roku 118 laureatom.
- 4 nagrody literackie zostały rozdzielone między dwie osoby.
- Do tej pory 16 kobiet otrzymało nagrodę literacką.
- 41 lat to wiek najmłodszego laureata z literatury, Rudyarda Kiplinga, najbardziej znanego z Księgi dżungli.
- 88 lat to wiek najstarszej laureatki z literatury, Doris Lessing, kiedy otrzymała nagrodę w 2007 roku.
Nagrody Nobla 2021:
Pokojowa Nagroda Nobla – piątek 8 października, godz. 11:00 CEST
Nauki ekonomiczne – poniedziałek 11 października o godz. 11:45 CEST