Sukcesem zakończyły się polsko-czeskie negocjacje dot. KWB Turów.
3 lutego 2022 r. premier Mateusz Morawiecki, któremu towarzyszyła minister klimatu i środowiska Anna Moskwa, oraz premier Czech Petr Fiala podpisali umowę definitywnie kończącą spór z naszymi południowymi sąsiadami. Zgodnie z postanowieniami umowy, czeska skarga zostanie wycofana z TSUE.
Polska będzie musiała zapłacić 35 mln euro rekompensaty. Fundacja PGE przekaże jeszcze 10 mln euro województwu libereckiemu. Łącznie to ok. 200 mln złotych.
– Za nami miesiące negocjacji, które zakończyły się sukcesem. Podpisanie tej umowy jest dla nas ważne ze strategicznego punktu widzenia – kończy ono okres zahamowania bardzo dobrych relacji polsko-czeskich. Dziś rozpoczynamy nowy rozdział sąsiedzkich relacji – powiedział Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.
– Mam nadzieję, że dziś lub jutro Republika Czeska wycofa swoją skargę ws. Turowa z Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu – dodał.
Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa zwróciła uwagę, zawarte w umowie ustalenia dadzą szansę na długofalowe zażegnanie sporu ws. turoszowskiej kopalni.
– Polska oferta zawiera konkretne kwoty, które zostaną przeznaczone na realizację projektów w Kraju Libereckim. Przedstawiliśmy w niej również propozycję naszych zobowiązań do wzmocnienia monitorowania środowiskowego funkcjonowania KWB Turów. Zaoferowaliśmy też zacieśnienie współpracy właściwych służb obydwu państw w tym zakresie oraz ustalenie ścieżki działania w przypadku stwierdzenia przekroczeń obowiązujących norm – podkreśliła.
Jednocześnie polska strona zadbała o interes mieszkańców Dolnego Śląska – na rzecz których wzmocnione zostaną działania realizowane w ramach programów „Czyste Powietrze” i „Stop Smog”, co przyczyni się do minimalizacji niskiej emisji po stronie Polski.
Zawarcie porozumienia oznacza także bezpieczeństwo zatrudnienia dla pracowników turowskiego kompleksu i tym samym gwarancję dostaw do 7% energii do polskiego systemu energetycznego. Zapewnione też będą dostawy ciepła dla mieszkańców Miasta i Gminy Bogatynia.
– Dzięki osiągniętemu porozumieniu utrzymamy stabilność energetyczną zarówno Polski, jak i całej wspólnoty europejskiej – dodała szefowa resortu klimatu i środowiska.
Dzięki negocjacjom przeprowadzonym przez premiera Mateusza Morawieckiego, w czeskiej stolicy podpisana została umowa, która zakończy spór wokół działalności Kopalni Węgla Brunatnego Turów. Jednocześnie Czechy zobowiązały się do wycofania swojej skargi w tej sprawie, którą złożyły do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Dzięki porozumieniu kopalnia i elektrownia Turów będą mogły działać dalej. Rząd na trwale ochronił w ten sposób kluczowy element bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Kopalnia i elektrownia Turów będą mogły działać dalej
Umowa tworzy stabilny mechanizm, który wiąże stronę polską i czeską. Dzięki temu mamy gwarancję, że kopalnia i elektrownia Turów będą mogły nadal funkcjonować. W ten sposób na trwale uratowaliśmy bardzo ważny element bezpieczeństwa energetycznego Polski. Bez dzisiejszego porozumienia funkcjonowanie kopalni nie uzyskałoby bowiem dodatkowej ochrony prawnej.
Dzięki umowie pomagamy ponadto mieszkańcom regionu, chroniąc ich przed utratą miejsc pracy. Jednocześnie wprowadzamy dodatkowe mechanizmy, które zapewnią czyste powietrze i dostęp do wody oraz lepiej będą chronić środowisko po obu stronach granicy.
– Dziękuję premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, ponieważ bez jego aktywnego udziału nie udałoby nam się osiągnąć finalnego brzmienia tej umowy i pomyślnego efektu – zaznaczył szef czeskiego rządu Petr Fiala.
Umowa w sprawie elektrowni Turów
Polska i Czechy podpisały porozumienie, w którym zobowiązały się do współpracy dotyczącej wdrażania i finansowania na terytorium Czech działań wykrywających, minimalizujących i zapobiegających skutkom (w tym ich monitoring), które wynikają z eksploatacji i późniejszych prac rekultywacyjnych w kopalni Turów.
Jednocześnie oba kraje zdecydowały się polubownie rozstrzygnąć spór wniesiony do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na podstawie skargi Czech, dotyczącej rozszerzenia eksploatacji kopalni Turów. W wyniku podpisanej umowy Czechy zobowiązały się do wycofania swojej skargi z TSUE.
Zawarta umowa przewiduje również m.in. powołanie polsko-czeskiej komisji sprawiedliwej transformacji, w której skład wejdą także przedstawiciele lokalnych samorządów. Komisja będzie sporządzała strategię sprawiedliwej transformacji dla regionu.
Co ważne, porozumienie wynegocjowane przez premiera Mateusza Morawieckiego jest dla Polski dużo korzystniejsze niż pierwotna wersja umowy zaproponowana przez Czechy.
Negocjacje polsko-czeskie
Umowa w spawie kopalni Turów stanowiła przedmiot intensywnych rozmów między Polską a Czechami. Od 16 czerwca 2021 r. odbyło się 19 spotkań negocjacyjnych, w których ze strony polskiej uczestniczył specjalnie powołany zespół, złożony z przedstawicieli Ministra Aktywów Państwowych, Ministra Spraw Zagranicznych, Ministra ds. UE oraz Ministra Klimatu i Środowiska.
Ostatnie spotkanie negocjacyjne odbyło się 18 stycznia w Warszawie. Było to jednocześnie pierwsze spotkanie z przedstawicielami nowego rządu czeskiego.