Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o dodatku węglowym, przedłożony przez ministra klimatu i środowiska.
Rząd chce chronić gospodarstwa domowe przed narastającym wzrostem cen węgla, dlatego wprowadzony zostanie jednorazowy dodatek węglowy, który wyniesie 3 tys. zł. Wsparcie finansowe wspomoże budżety domowe, dla których głównym źródłem ciepła jest węgiel lub paliwa węglopochodne. Na wypłatę dodatku węglowego rząd przeznaczy ok. 11,5 mld zł.
W 2022 r. na rynku unijnym i krajowym obserwuje się znaczący wzrost cen nośników energii, w tym węgla. Wynika to głównie z ataku Rosji na Ukrainę. Jest to także rezultat zwiększonego zapotrzebowania na węgiel, począwszy od 2021 r., m.in. ze względu na ograniczoną dostępność i wysokie ceny gazu ziemnego, na skutek działań rosyjskiego Gazpromu.
Najważniejsze rozwiązania dla gospodarstw domowych
- Wprowadzony zostanie jednorazowy dodatek węglowy, który wyniesie 3 tys. zł.
- Dodatek będzie przysługiwał gospodarstwom domowym, dla których głównym źródłem ogrzewania jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe – zasilane węglem kamiennym, brykietem lub peletem, zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego.
- Warunkiem otrzymania dodatku węglowego będzie wpis lub zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.
- Dodatek węglowy będzie powiązany z gospodarstwem domowym. W przypadku złożenia wniosku przez więcej niż jednego członka gospodarstwa, przyznawany będzie pierwszemu z wnioskodawców.
- Wniosek o dodatek węglowy składany będzie do gminy. Będzie to można zrobić do 30 listopada 2022 r.
- Gmina będzie mieć maksymalnie miesiąc na wypłatę przyznanego dodatku.
- Dodatek przyznawany będzie za pomocą informacji, bez konieczności wydawania decyzji administracyjnej.
- Informacje przedstawione we wniosku trzeba będzie składać pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
- Narzędziem weryfikacji spełnienia warunków uzyskania dodatku węglowego, będzie uzyskanie przez dostępu do danych zawartych w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.
- Dodatek węglowy będzie wyłączony spod egzekucji i zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie trzeba go będzie także uwzględniać przy obliczaniu wysokości osiągniętego dochodu.
Najważniejsze rozwiązania dla przedsiębiorstw ciepłowniczych
- Przedsiębiorstwa ciepłownicze dostarczają ciepło systemowe do ok. 6,4 mln gospodarstw domowych. Pełnią niezwykle ważną rolę w zagwarantowaniu bezpieczeństwa energetycznego obywateli, jak również energii elektrycznej wytwarzanej w kogeneracji, która stanowi ok. 17% całej energii elektrycznej wyprodukowanej w Polsce.
- Część przedsiębiorstw ma problem z uzyskaniem kredytów pozwalających na terminowe regulowanie zobowiązań związanych z zapewnianiem ciągłości dostaw ciepła. Dlatego rząd wprowadzi rozwiązania umożliwiające utworzenie linii kredytowej przez BGK, przeznaczonej na zagwarantowanie ciągłości dostaw ciepła do odbiorców na cele mieszkaniowe lub użyteczności publicznej. Są to przede wszystkim koszty związane z zakupem paliwa, w tym w ramach kontraktów importowych.
Dotychczasowe działania osłonowe
- Rząd podjął działania osłonowe w ramach Tarczy Antyinflacyjnej. Pakiet ochronny przewiduje czasowe zmniejszenie obciążeń podatkowych w obrębie energii elektrycznej, gazu ziemnego, ciepła czy też paliw od początku 2022 r. Chodzi o obniżkę m.in. podatku VAT na energię elektryczną i ciepło do 5%, podatku VAT na gaz ziemny do 0%, a także zwolnienie z podatku akcyzowego energii elektrycznej zużywanej w gospodarstwach domowych (a dla pozostałych odbiorców, w związku z ograniczeniami wynikającymi z prawa europejskiego, ograniczono jej wysokość do minimalnego dozwolonego poziomu – 4,6 zł/MWh).
- Wprowadzony został dodatek osłonowy, który zapewnia wsparcie dla ok. 6,84 mln gospodarstw domowych w Polsce, w pokryciu części kosztów energii oraz w pokryciu powiązanych z nimi rosnących cen żywności i usług. Dodatek osłonowy przysługuje osobie w jednoosobowym gospodarstwie domowym, której wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu nie przekracza 2100 zł oraz osobie w gospodarstwie wieloosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu nie przekracza 1500 zł na osobę.
- Dla najbardziej wrażliwych odbiorców gazu ziemnego opracowano również kompleksowy mechanizm wprowadzany ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, która weszła w życie w dniu 29 stycznia 2022 r. Ustawa zamraża na rok ceny gazu ziemnego na poziomie cen zatwierdzonych przez Prezesa URE pod koniec ubiegłego roku. Oznacza to, że pomimo znacznie wyższych wzrostów cen paliwa gazowego, wzrosty tych cen dla odbiorców objętych ochroną taryfową będą ograniczone.
- Ustawa poszerza także katalog podmiotów korzystających z ochrony taryfowej cen. Prócz gospodarstw domowych, w tym w budynkach wielolokalowych, uprawnione do niej będą również kluczowe instytucje, w tym szpitale, jednostki edukacyjne, kościoły czy ośrodki pomocy społecznej. Ustawa zapewnia również wszystkim spółdzielniom i wspólnotom, które dotychczas z różnych przyczyn nie korzystały z ochrony taryfowej, transparentny i prosty mechanizm pozwalający, z mocą wsteczną, na obniżenie wysokości rachunków za gaz ziemny.
- W celu ochrony odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego przedłużono ochronę taryfową Prezesa URE do 31 grudnia 2027 r. Tym samym zostanie zagwarantowane, że taryfy dla tych odbiorców będą odzwierciedlać koszty uzasadnione działalności – w tym uzasadnione koszty pozyskania paliw gazowych. W dalszym ciągu ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych są również zatwierdzane przez Prezesa URE.
Nowe przepisy maja wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.