W porcie w Gdańsku odbyła się uroczystość chrztu czterech nowych lodołamaczy – Pumy, Narwala, Nerpy i Manata.
To nowoczesne statki IV generacji, doskonale przystosowane do warunków panujących na Dolnej Wiśle. Jednostki wyróżniają się wielofunkcyjnością i innowacyjną konstrukcją. Zmodernizowana flota już w najbliższym sezonie zimowym zapewni większe bezpieczeństwo mieszkańców oraz poprawi komfort pracy załóg.
Modernizacja floty lodołamaczy to jedno z kluczowych działań mających na celu zapewnienie zimowej ochrony przeciwpowodziowej. Wymiana jednostek wysłużonych na nowoczesne pozwoli skuteczniej przeprowadzać akcje lodołamania i zapewni większe bezpieczeństwo mieszkańcom doliny Dolnej Wisły. Pierwsze doświadczenia z eksploatacji nowych jednostek wskazują na dobrą zwrotność statków i lepsze osiągi od dotychczas używanych jednostek. Dwa z nowych lodołamaczy, Puma i Narwal zostały przetestowane w warunkach zimowych podczas akcji na Wiśle w lutym tego roku. Dzięki realizacji projektu gdańska flota lodołamaczy zwiększyła się z pięciu do dziewięciu jednostek, co pozwala na pełne zabezpieczenie Regionu Dolnej Wisły. Puma, Narwal, Nerpa i Manat są przygotowane do najbliższego sezonu zimowego.
Statki są przystosowane do specyficznych warunków hydrologicznych panujących na Dolnej Wiśle oraz wyposażone w nowoczesne urządzenia do sondowania dna koryta rzecznego, które mogą być stosowane podczas kontrolowania szlaku żeglownego i prac badawczych. Mają nowoczesne silniki i urządzenia sterujące oraz nawigacyjne pozwalające sprawniej prowadzić akcję lodołamania. Zamontowane wyposażenie umożliwia dostosowanie lodołamaczy do dodatkowych funkcji i zadań. Statki będą mogły pełnić funkcję holowników oraz prowadzić czynności ratownicze. Dla pełnienia roli holowniczej lodołamacze są wyposażone w hak oraz dodatkowy osprzęt wymagany dla bezpiecznego holowania. Dla funkcji gaszenia pożarów zainstalowano przyłącza na pokładzie dla zasilania instalacji gaśniczej. Jednostki będą mogły zwalczać rozlewy ropopochodne dzięki możliwości zainstalowania na pokładzie bębna z zaporą.
Niezależnie od warunków atmosferycznych, w każdym sezonie zimowym obowiązuje tzw. zimowe pogotowie, podczas którego lodołamacze i ich załogi pozostają w gotowości na wypadek konieczności przeprowadzenia akcji lodołamania dla ochrony przeciwpowodziowej. Pogotowie trwa od połowy grudnia do marca. Czas jego trwania w danym regionie może być przedłużony, w zależności od istniejącego bądź prognozowanego zagrożenia powodziami zatorowymi. W sezonie zimowym 2020/2021 na Dolnej Odrze i Środkowej Wiśle pracowały 23 lodołamacze.
Lodołamacze zostały zbudowane dla Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w szczecińskiej stoczni MSR Gryfia SA w trybie „zaprojektuj i zbuduj”. Zbudowanie Manata zakończyło najważniejsze zadanie projektu „Budowa lodołamaczy dla RZGW Gdańsk”, tj. budowę czterech statków. Pozostaje jeszcze do zrealizowania infrastruktura techniczna wspierająca akcje lodołamania.
Budowa została dofinansowana przez Unię Europejską. Projekt „Budowa lodołamaczy dla RZGW Gdańsk” dofinansowany jest, w wysokości 85 proc., z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIŚ), Priorytet II „Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu”, Działanie 2.1 „Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska”. Budżet projektu wynosi 78,6 mln zł, zaś jego zakończenie przewidziane jest na jesień 2022 r.
Modernizacja floty lodołamaczy Wód Polskich
Podstawowym zadaniem lodołamaczy jest wyłamanie odpowiednio szerokiej rynny w lodzie, umożliwiającej swobodny odpływ kry. W zależności od gabarytów oraz funkcji, lodołamacze dzielą się na trzy rodzaje:
- lodołamacz czołowy: najcięższa jednostka, służy do wyłamywania rynny w lodzie. Używa się go również do rozbijania zatorów lodowych i uwalniania z oblodzenia filarów mostów i budowli wodnych;
- lodołamacz liniowy: podąża za lodołamaczem czołowym poszerzając uprzednio wyłamaną rynnę. Kruszy krę lodową powstałą w wyniku lodołamania, aby zapobiec jej zlepianiu się i tworzeniu okładów lodowych. Rozbija też duże tafle lodu w rynnie i zapewnia spływanie lodu;
- lodołamacz pomocniczy: patroluje rzekę po przejściu lodołamaczy czołowych i liniowych.
Aby zapewnić bezpieczeństwo przeciwpowodziowe w sezonie zimowym, Wody Polskie powiększyły flotę lodołamaczy i tworzą dla nich odpowiednie zaplecze. Nowoczesne jednostki zastępują wysłużone statki:
- 4 nowe lodołamacze dla RZGW w Gdańsku: Puma (czołowy), Manat, Nerpa, Narwal (liniowe),
- 2 nowe lodołamacze dla RZGW w Warszawie: Orkan (czołowy), Sokół (liniowy),
- 2 nowe lodołamacze dla RZGW w Szczecinie: Ocelot, Tarpan (liniowe).