Uroczysty pokaz filmu Agnieszki Holland „Obywatel Jones”, zakwalifikowanego do Konkursu Głównego, otworzy 16 września 2019 roku 44. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych.
Uczestnicy ceremonii w Teatrze Muzycznym w Gdyni premierowo zobaczą również „Powrót birbanta”, czyli rekonstrukcję obrazu uznawanego za pierwszy polski film fabularny.
„Obywatel Jones”
Najnowszy film Agnieszki Holland przywołuje historyczną postać Garetha Jonesa, walijskiego dziennikarza, który informował o wielkim głodzie na Ukrainie. Jako jeden z nielicznych obcokrajowców osobiście obserwował klęskę, która według różnych szacunków pochłonęła od trzech do sześciu milionów ofiar. Publikacje bohatera filmu są jednak wyciszane, a ich wiarygodność podważana przez zachodnich dziennikarzy, pozostających pod presją Kremla. Nie zważając na kierowane pod jego adresem pogróżki, Jones nie ustaje w walce o prawdę. Swoimi odkryciami postanawia podzielić się z młodym, aspirującym pisarzem, George’em Orwellem. Film, do którego scenariusz napisała Andrea Chalupa, jest polsko-angielsko-ukraińską koprodukcją. Tytułową rolę zagrał James Norton, brytyjski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny.
„Powrót birbanta”
Dzień, fragment ulicy (…) Z prawej strony nadjeżdża dorożka konna, zatrzymuje się przed bramą. W dorożce rozwalony na siedzeniu młody człowiek w cylindrze i fraku widocznym spod czarnej narzutki lub peleryny (…), wyraźnie wstawiony… Znany tylko z przekazów pisemnych, zrealizowany w 1902 roku przez Polaka, pioniera światowej kinematografii Kazimierza Prószyńskiego kilkunastosekundowy obraz jest uznawany za pierwszy polski film fabularny. Niestety, taśma zaginęła podczas wojny; biopleograf, którym film został zarejestrowany, uległ zniszczeniu w Powstaniu Warszawskim, a Kazimierz Prószyński zmarł w obozie Mauthausen-Gusen. Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi podjęło się rekonstrukcji biopleografu i odtworzenia „Powrotu Birbanta” z jego użyciem. W roli tytułowej, oryginalnie odtworzonej przez początkującego wówczas aktora teatralnego Kazimierza Junoszę-Stępowskiego wystąpił Jakub Gierszał. Film wyreżyserował Piotr Szczepański.
44. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych odbędzie się w dniach 16-21 września 2019 roku w Gdyni.