Akcja „Darmowy Listopad” ma na celu zwiększenie dostępności polskich zbiorów muzealnych oraz promocję rezydencji polskich monarchów.
W ramach akcji wszyscy chętni – dzieci, młodzież i dorośli – mogą skorzystać z bezpłatnego zwiedzania wystaw stałych i czasowych, a także wziąć udział w specjalnych wydarzeniach – spotkaniach, wykładach, konferencjach i warsztatach. Ponadto dzieci i młodzież oraz grupy szkolne będą mogły skorzystać z darmowych lekcji muzealnych oraz prezentacji online.
W tym roku w akcji bierze udział aż osiem rezydencji królewskich – Zamek Królewski w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Zamkowe w Malborku, Muzeum Narodowe w Poznaniu (oddział Muzeum Sztuk Użytkowych), Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w Wieliczce i Muzeum Okręgowe w Sandomierzu. Wszystkie rezydencje przygotowały bogatą i niezwykle ciekawą ofertę dla zwiedzających.
Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej
W listopadzie Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej zaprasza na bezpłatne zwiedzanie Trasy Królewskiej wraz ze znajdującymi się na niej wystawami czasowymi oraz ekspozycji stałej w pałacu Pod Blachą.
W ramach Trasy Królewskiej będzie można zobaczyć odrestaurowane wnętrza apartamentów króla Stanisława Augusta, w tym sale reprezentacyjne, składające się na Apartament Wielki, oraz Apartamenty Królewskie, czyli pomieszczenia mieszkalne ostatniego króla Polski. Trasa zwiedzania obejmuje również Salę Senatorską w której uchwalona została Konstytucja 3 maja oraz Pokoje Królewiczowskie z najsłynniejszymi obrazami wielkoformatowymi Jana Matejki: „Konstytucja 3 maja 1791 roku”, „Rejtan – upadek Polski”, „Kazanie Skargi” i „Stefan Batory pod Pskowem” oraz dwunastoma szkicami z serii „Dzieje cywilizacji w Polsce”.
W trasę zwiedzania włączone zostały wystawy czasowe:
- „Chopin. Salon romantyczny”,
- „Albumy prof. Stanisława Lorentza. Dokumentacja historii odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie”,
- „Traktat ryski – odzyskane dziedzictwo. 100-lecie traktatu ryskiego na Zamku”,
- „Skarby Stanisława Augusta. Złote monety kolekcjonerskie Narodowego Banku Polskiego”.
Jak co roku w ramach akcji „Darmowy listopad” Zamek Królewski w Warszawie przygotował specjalną ofertę edukacyjną dla dzieci, młodzieży, szkół oraz dorosłych. Składają się na nią:
- bezpłatne lekcje muzealne „Twoja najpiękniejsza lekcja historii”,
- niedzielne spotkania dla dzieci na wystawie „Caravaggio i inni mistrzowie…”,
- bezpłatne wykłady stacjonarne „Jubileusz – śladami odbudowy”,
- bezpłatne prelekcje „Roberto Longhi – uczony i kolekcjoner” i „Caravaggia „Wieczerza z Emaus” z 1606 r: pomiędzy realizmem a sacrum”,
- konferencja naukowa pt. „Zamek Królewski w Warszawie w okresie międzywojennym – przestrzeń państwowa, dyplomatyczna i rezydencjonalna”.
W formie online dostępne będą bezpłatne wykłady dla uczniów klas maturalnych „Zamek dla maturzystów” oraz film edukacyjny „Historia prosto z Zamku – Jaki znak Twój…?”.
Zamek Królewski w Warszawie jest otwarty dla zwiedzających od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-17.00 (ostatnie wejście o godz. 16.00). Wstęp na podstawie bezpłatnych wejściówek do odebrania w kasie Zamku. Pałac Pod Blachą jest otwarty w środy, soboty i niedziele w g. 10-17 (ostatnie wejście o g. 16).
Zamek Królewski na Wawelu- Państwowe Zbiory Sztuki
W listopadzie Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki zaprasza do bezpłatnego zwiedzania ekspozycji stałych z oprowadzaniem przewodnika:
- „Zbrojownia”, gdzie na szczególną uwagę zasługuje znakomita pod względem konstrukcyjnym i estetycznym zbroja turniejowa z Dworu Artusa w Gdańsku – dzieło norymberskiego płatnerza Konrada Polera z około 1490 roku;
- „Sztuka Wschodu. Namioty Tureckie”, której najistotniejszą część stanowią trofea i pamiątki związane z odsieczą wiedeńską – walnym zwycięstwem wojsk koalicji europejskiej pod wodzą Jana III Sobieskiego nad armią turecką dowodzoną przez Kara Mustafę w 1683 r.;
- „Reprezentacyjne Komnaty Królewskie”, gdzie najcenniejszym elementem ekspozycji renesansowych komnat, jedynym zachowanym z ich pierwotnego wystroju, są utkane na zamówienie Zygmunta Augusta arrasy o tematyce biblijnej, bądź z ornamentem groteskowym oraz z herbami Polski i Litwy (zwiedzanie wyłącznie 30 listopada);
- „Wawel Odzyskany” i „Wawel Zaginiony” – wystawy poświęcone historii wzgórza wawelskiego.
Bezpłatnie dostępna będzie również ekspozycja czasowa z oprowadzaniem przewodnika pn. „Wazy, serwisy, misy… Osiemnastowieczne srebra, porcelana i szkła ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu”.
Zamek przygotował też bezpłatne lekcje muzealne stacjonarne i online, m.in. „Wszystkie arrasy króla Zygmunta Augusta”, „Życie codzienne na zamku”, „Wawel – rezydencja władców Polski”, „Rycerz i kultura rycerska”, „Sztuka międzywojenna na Wawelu”.
W dniu Święta Niepodległości, 11 listopada, dostępna będzie tylko wystawa „Wawel Odzyskany”.
Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
W listopadzie Muzeum Łazienki Królewskie bezpłatnie udostępnia dla zwiedzających:
- Pałac na Wyspie – jeden z najcenniejszych polskich zabytków w stylu klasycystycznym, z Królewską Galerią Obrazów;
- Starą Oranżerię, w której znajdują się Królewska Galeria Rzeźby z gipsowymi kopiami najsłynniejszych rzeźb starożytnego świata, Galeria Rzeźby Polskiej z pracami niemal wszystkich najwybitniejszych polskich artystów, tworzących od początku XIX w. do połowy XX w., a także Teatr Królewski, jeden z nielicznych w Europie oryginalnych XVIII-wiecznych teatrów dworskich;
- Pałac Myślewicki, w którym zachowały się oryginalne polichromie Jana Bogumiła Plerscha, m.in. widoki Rzymu i Wenecji;
- Koszary Kantonistów, w których eksponowane są wystawy stałe „Las” i „Oko w oko” oraz wystawa czasowa „Co wiemy o grzybach?”;
- Stajnie Kubickiego, w których mieszczą się dwie wystawy stałe: „Powozownia im. Zbigniewa Prus-Niewiadomskiego” i „Królewska Manufaktura Tkacka”.
Przez cały listopad dostępna jest wystawa „Chocim 1621” prezentująca cenne, niezwykle zdobione uzbrojenie używane niegdyś w armiach Orientu oraz w Polsce i na Litwie. Ekspozycja, która mieści się w nowo wyremontowanych Stajniach Kubickiego, powstała z okazji 400-lecie wojny chocimskiej, czyli jednego z największych sukcesów militarnych szlacheckiej Polski. Otwarta jest od wtorku do czwartku w godz. 10.00-16.00 oraz od piątku do niedzieli w godz. 10.00-18.00.
Do 14 listopada w Stajniach Kubickiego prezentowany będzie również obraz „Przysięga Witolda” autorstwa Jana Styki – jednego z najsłynniejszych polskich malarzy batalistów.
Z okazji rocznicy wybuchu powstania listopadowego 27 listopada o g. 12 Muzeum Łazienki Królewskie organizuje spacer szlakiem słynnego dramatu Stanisława Wyspiańskiego „Noc listopadowa”.
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
W ramach „Darmowego listopada w rezydencjach królewskich” Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało specjalne spacery i warsztaty:
- „Zobacz pałac” – weekendowe oprowadzanie dla młodzieży i dorosłych skupiające się na historii oraz wystroju pałacowych wnętrz. Edukatorzy opowiedzą o etapach budowy rezydencji, architektach, malarzach, rzeźbiarzach oraz jego słynnym właścicielu – królu Janie III. Zwiedzający będą rozszyfrowywać symbolikę ukrytą w obrazach i rzeźbach, a także poznają funkcje pomieszczeń i przedmiotów, które spotkają na trasie zwiedzania (soboty i niedziele, godz. 11.00 i 13.00);
- „Jeden dzień z życia Jego Królewskiej Mości” – warsztaty skierowane do dzieci w wieku od 6 lat i ich opiekunów o życie dworu polskiego;
- „Zwykłe – niezwykłe komnaty” – trzy spacery tematyczne, które zabiorą dorosłych w podróż w świat porcelany, roślin i zwierząt: „Kobaltem malowane”, „Królowa Róża i jej dwór”, „Na łowy”. Punktem wyjścia będą nieoczywiste pomieszczenia wilanowskiego pałacu, których wyposażenie i zdobienia staną się inspiracją do działań twórczych (12, 19, 26 listopada godz.13.00).
Liczba miejsc na spacerach i warsztatach jest ograniczona – bezpłatne wejściówki można pobierać w kasie Muzeum w dniu spotkania lub w tygodniu poprzedzającym wydarzenie.
Dla grup szkolnych Muzeum przygotowało bezpłatne zajęcia edukacyjne – więcej informacji na stronie internetowej muzeum. Na zajęcia dla grup wymagana jest uprzednia rezerwacja. Jedna grupa zorganizowana może liczyć nie więcej niż 15 osób.
Muzeum Zamkowe w Malborku
W listopadzie Muzeum Zamkowe w Malborku zaprasza na bezpłatne:
- zwiedzanie zamku w Malborku oraz wystawy czasowej „Regnum defendo ense et alis tego stricto. Malbork w Prusach Królewskich” poświęconej dziejom zamku i Malborka w okresie panowania królów polskich od XV do XVIII w. (na podstawie bezpłatnych biletów, obowiązuje opłata za przewodnika lub audioprzewodnik);
- oprowadzania kuratorskie towarzyszące wystawie czasowej „Regnum defendo ense…” w I, III i IV sobotę listopada o godz. 12.00;
- lekcje muzealne towarzyszące wystawom: „Malbork, jako rezydencja królewska”, „Malbork jako twierdza i arsenał królewski”, „Pisma, kroniki, pamiętniki – piśmiennictwo i drukarstwo”, „Malborskie mennice w okresie nowożytnym”, „Jezuici w Malborku”;
- zajęcia edukacyjne dla rodzin 20 listopada o godz. 12.00 pod hasłem „Jezuici w Malborku”.
Ponadto na stronie internetowej Muzeum opublikowany będzie film online „Rozmowy historyczne” ukazujący roli Malborka jako rezydencji królewskiej oraz wojskowości nowożytnej. Film wyemitowany zostanie w listopadzie w 3 odcinkach.
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w Wieliczce
W listopadzie Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka oferuje bezpłatny wstęp na wystawy stałe:
- „Solniczki – małe arcydzieła sztuki”. Solniczki pochodzą z różnych kontynentów i krajów, prezentując style od gotyku przez barok, klasycyzm, secesję po art deco. Obiekty pochodzą z najlepszych warsztatów złotniczych i wytwórni porcelany, obejmują przykłady sztuki złotniczej, ceramiki, szkła oraz innych materiałów takich jak kości, kamienie, masa perłowa.
- „Wystawa archeologiczna”. Rejon wielicki zaliczany jest do najstarszych w Europie miejsc pozyskiwania soli. Na wystawie można prześledzić rozwój produkcji soli od neolitu, aż po wieki średnie, podziwiając przy tym m.in. jedyny w Polsce puchar warzelniczy kultury łużyckiej z epoki brązu. Ekspozycja zabiera też w podróż w głąb starożytnego świata duchowości pokazując różne formy pochówków, np. bardzo realistyczną rekonstrukcję grobu szkieletowego kultury łużyckiej.
- „Sala Gotycka” – nazywana w przeszłości „Izbą Grodzką” – najbardziej reprezentacyjna komnata Zamku Żupnego o sklepieniu żebrowym wspartym na jednym filarze.
Dla zwiedzających dostępna będzie również bezpłatnie wystawa czasowa „Środkowoeuropejska kultura stołu i królewskie srebra stołowe z kolekcji Helga Matzke”. Prezentowane obiekty pochodzą z zastaw stołowych dworów panujących m.in. Jerzego III króla Wielkiej Brytanii i Irlandii i króla Hanoweru, królów: Fryderyka II Wielkiego, Fryderyka Wilhelma III, Fryderyka Augusta III oraz carycy Katarzyny Wielkiej. Niektóre z naczyń w przeszłości wchodziły też w skład wysokiej klasy kolekcji należących do bogatych kolekcji rodowych. Stanowiły także ozdobę dawnych gabinetów sztuki.
Ponadto w każdą sobotę i niedzielę listopada w wyznaczonych godzinach można nieodpłatnie zwiedzać wystawy zamkowe z przewodnikiem. Zapisy i szczegóły akcji na stronie internetowej muzeum.
Muzeum Okręgowe w Sandomierzu
W listopadzie Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zaprasza do zwiedzania za darmo wystaw stałych:
- „Sandomierskie dziedzictwo” – wystawa prezentująca zabytki związane z historią miasta,
- „Dawna wieś sandomierska” – wystawa etnograficzna prezentuje wybrane aspekty kultury ludowej,
- „Ciemne ścieżki” – wystawa poświęcona Jarosławowi Iwaszkiewiczowi,
- „Ziemia Sandomierska w pradziejach i wczesnym średniowieczu”,
- „Krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych” – jedyne miejsce w Polsce i na świecie, w którym gromadzi się krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych,
- „Dawna kuchnia królewska – zbiory artystyczne. Rzemiosło – malarstwo (XVII – XX w.)”,
- „Lapidarium” – fragmenty detali rzeźbiarsko-architektonicznych z XVI w.,
- „Dzieje zamku sandomierskiego” – od wczesnego średniowiecza, aż do czasów współczesnych.
Dla zwiedzających dostępne są również bezpłatnie wystawy czasowe: „Droga do wolności – Sandomierz 80-89”, „Początki muzealnictwa i archeologii w Ziemi Sandomierskiej” oraz „100 lat Muzeum Okręgowego w Sandomierzu 1921-2021”.
Muzeum organizuje też bezpłatne oprowadzania kuratorskie oraz seanse filmu dokumentalnego do wystawy jubileuszowej Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Muzeum Narodowe w Poznaniu (oddział – Muzeum Sztuk Użytkowych)
W ramach akcji „Darmowy listopad w rezydencjach królewskich” Muzeum Sztuk Użytkowych – oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu zaprasza na spotkania z historią Zamku podczas prelekcji „Co trzeba wiedzieć o Zamku” (6 i 20 listopada o godz. 13.00). Zwiedzający zapoznają się z nieznaną historią Wzgórza Przemysła – legendami i faktami z dziejów stojących tu obecnie i w przeszłości budynków i ich gospodarzy oraz odwiedzą zwykle niedostępne zakamarki Zamku. Muzeum zaprasza także do udziału w następujących wydarzeniach:
- „Osobowości: Kenya Hara” – spotkanie poświęcone osobie, która była zarówno praktykiem, jak i teoretykiem sztuki, co nadało wyjątkowe znaczenie projektowanej przez niego sztuce użytkowej – plakatom, identyfikacji wizualnej czy obiektom designu (13 listopada o godz. 13.00),
- „Alessi – design z włoskiej fabryki snów” – oprowadzanie po ikonach designu stworzonych przez włoską firmę Alessi (5 listopada o godz. 18.00 – po polsku, 19 listopada o godz. 18.00 – po włosku),
- spotkanie towarzyszące wystawie dzieł kopenhaskiego malarza Vilhelma Hammershoia poświęcone innemu fenomenowi jakie zrodziło to miasto – z wyjątkowej klasy porcelaną (27 listopada o godz. 11.15),
- wykład „Design północy – projektowanie w duchu hygge, lagom i sisu” na temat współczesnego wzornictwa krajów nordyckich (28 listopada o godz. 11.15).