29 stycznia 2020 r. Parlament Europejski wyraził zgodę na zawarcie umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE.
30 stycznia br. państwa członkowskie Unii zgromadzone w Radzie mają przyjąć stosowną decyzję o zawarciu umowy. Następnie UE poinformuje Zjednoczone Królestwo o zakończeniu swoich wewnętrznych procedur. Otworzy to drogę do wejścia w życie umowy i opuszczenia UE przez Wielką Brytanię w dniu 31 stycznia br.
Głosowanie kwalifikowaną większością głosów w Radzie w celu zakończenia procesu Brexitu ma się odbyć 31 stycznia 2020 roku
1 lutego br. w relacjach UE-Wielka Brytania rozpocznie się tzw. okres przejściowy.
Umowa o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE została zatwierdzona przez Parlament Europejski 621 głosami do 49, przy 13 wstrzymujących się od głosu.
Podczas debaty z Przewodniczącą Komisji Ursulą von der Leyen, wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej Marošem Šefčovičem, chorwacką sekretarz stanu ds. europejskich Nikoliną Brnjac reprezentującą Radę oraz głównym negocjatorem UE Michelem Barnier Parlament podsumował dotychczasowy proces oraz przyszłe wyzwania.
Komentując historyczne znaczenie głosowania, większość mówców reprezentujących grupy polityczne podkreślała, że wystąpienie Wielkiej Brytanii nie oznacza końca stosunków z UE oraz, że więzi które wiążą narody Europy są silne i pozostaną na miejscu. Wspominali oni również lekcje płynące z Brexitu, który będzie miał wpływ na przyszłość UE oraz dziękowali brytyjskim posłom za ich wkład.
Wielu mówców ostrzegało, że negocjacje w sprawie przyszłych stosunków między UE a Wielką Brytanią będą trudne, zwłaszcza biorąc pod uwagę ramy czasowe określone w Umowie o Wystąpieniu.
Po historycznym głosowaniu, Przewodniczący David Sassoli powiedział: „Głęboko zasmuca mnie, że doszliśmy do tego momentu, nie tak łatwo jest rozwiązać 50 lat integracji. Będziemy ciężko pracować nad nowymi relacjami, zawsze mając na uwadze interesy i prawa obywateli. Nic nie będzie proste, trudne sytuacje będą próbą naszych relacji. Jestem jednak pewien, że je przezwyciężymy i znajdziemy punkt wspólny.”
Danuta Hübner (EPP, PL) koordynatorka Grupy EPP w Komisji Spraw Konstytucyjnych powiedziała: „Żałuję, że nasi brytyjscy przyjaciele opuszczają UE. Jednocześnie jesteśmy gotowi do otwarcia nowego rozdziału w relacjach z Wielką Brytanią. Naszym priorytetem będzie wynegocjowanie umowy, która sprawi jak najmniej problemów naszym obywatelom i przedsiębiorcom. Chcielibyśmy, aby w przyszłości nasze rynki były nadal ściśle związane, ale to będzie również zależało od priorytetów Wielkiej Brytanii”.
Kolejne kroki
Aby Umowa o wystąpieniu weszła w życie, zostanie teraz poddana pod ostateczne głosowanie w Radzie większością kwalifikowaną.
Okres przejściowy rozpoczynający się 1 lutego ma wygasnąć z końcem grudnia 2020 roku. Każde porozumienie w sprawie przyszłych stosunków między UE a Zjednoczonym Królestwem powinno zostać w pełni zawarte przed tą datą, jeżeli ma ono wejść w życie 1 stycznia 2021 roku.
Okres przejściowy może zostać jednokrotnie przedłużony o rok lub dwa lata, ale decyzja w tej sprawie musi zostać podjęta wspólnie przez UE i Wielką Brytanię przed 1 lipca.
Parlament Europejski będzie musiał zatwierdzić każdą umowę w przyszłych sprawie stosunków UE-Wielka Brytania. Jeżeli takie porozumienie odnosi się do kompetencji, które UE dzieli z państwami członkowskimi, wówczas parlamenty krajowe również będą musiały je ratyfikować.
Informacje dodatkowe
Głosowanie na sesji plenarnej Parlamentu o 18.00 odbywa się po zakończeniu procesu ratyfikacji w Wielkiej Brytanii i pozytywnej rekomendacji przyjętej przez Komisję ds. Konstytucyjnych. Część druga Umowy o wystąpieniu chroni obywateli UE w Wielkiej Brytanii oraz obywateli Wielkiej Brytanii i ich rodziny w innych krajach UE. Zgodnie z jej postanowieniami utrzymane zostaną wszystkie prawa do zabezpieczeń społecznych na mocy prawa UE, a prawa obywateli będą gwarantowane przez cały okres ich życia. Wszystkie odpowiednie procedury administracyjne muszą być przejrzyste, sprawne i uproszczone. Wdrażanie i stosowanie tych warunków będzie nadzorowane przez niezależny organ.
BREXIT
W październiku 2019 r. Unia Europejska i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej osiągnęły porozumienie co do warunków opuszczenia Unii na podstawie Umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE. Uzgodniono także deklarację polityczną, zawierającą ogólne ramy przyszłych relacji UE-Zjednoczone Królestwo. Ramy te, trzeba będzie przełożyć na tekst prawny w trakcie negocjacji dot. przyszłych relacji.
Procedury ratyfikacyjne Umowy o wystąpieniu toczą się bez przeszkód zarówno w UE jak i w Wielkiej Brytanii. Należy założyć, że Wielka Brytania opuści UE z końcem dnia 31 stycznia br.
Tym samym, 1 lutego 2020 roku będzie:
- datą wejścia w życie Umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE,
- pierwszym dniem, w którym UE będzie liczyć już 27 a nie 28 państw członkowskich,
- pierwszym dniem rozpoczęcia okresu przejściowego określonego w Umowie o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE, który będzie trwać do końca 2020 roku oraz
- datą wejścia w życie w Polsce specjalnej ustawy o okresie przejściowym potwierdzającym jego obowiązywanie w polskim porządku prawnym (z wyjątkiem jej art. 3, który wszedł w życie z dniem następującym po ogłoszeniu Ustawy, to jest 13 sierpnia 2019 r.).
Negocjacje przyszłych relacji UE z Wielką Brytanią będą bardzo złożone. Konieczne będzie uzgodnienie wielu kwestii (m.in. ceł w handlu towarami, warunków świadczenia usług, wymiany danych celem np. ścigania przestępstw), które obecnie uregulowane były na poziomie UE i obowiązywały Wielką Brytanię jako państwo członkowskie.
Aby zapewnić czas na wynegocjowanie przyszłych relacji oraz dostosowanie się do nowych warunków współpracy Umowa o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE przewiduje okres przejściowy.
Okres przejściowy przewiduje utrzymanie obecnych relacji pomiędzy Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem na dotychczasowych warunkach. Innymi słowy – w tym czasie Wielka Brytania, co do zasady nadal będzie traktowana jak państwo członkowskie. Będzie nadal uczestniczyć w jednolitym rynku i unii celnej. Będzie wpłacać składkę do budżetu UE na dotychczasowych zasadach i korzystać ze wszystkich programów unijnych, które będą funkcjonowały do końca bieżącego roku (transfery finansowe w obie strony będą dokonywane jeszcze przez kilka najbliższych lat).
Nie będzie jednak reprezentowana w instytucjach UE, w szczególności w unijnym procesie decyzyjnym np. nie będzie mieć swoich przedstawicieli w Radzie Europejskiej oraz Radzie ani uczestniczyć w głosowaniach, nie będzie miała własnych posłów do Parlamentu Europejskiego, przestanie być członkiem Europejskiego Banku Inwestycyjnego itp.
Okres przejściowy oznacza dla polskich przedsiębiorców i obywateli brak zasadniczych zmian w relacjach z Wielką Brytanią do końca 2020 r. w tym m.in.:
- Utrzymanie dotychczasowych zasad związanych ze swobodą przepływu osób. Polacy, którzy przyjadą na Wyspy do końca 2020 r. będą mogli mieszkać, pracować i uczyć się na obecnych zasadach. Jeśli będą chcieli pozostać w Zjednoczonym Królestwie dłużej, do końca czerwca 2021 roku będą musieli wystąpić o nadanie nowego statusu pobytowego tzw. settled lub pre-settled status. Informacje na temat tego statusu dostępne są na stronie rządu brytyjskiego https://www.gov.uk/settled-status-eu-citizens-families
- Brak ceł, kontyngentów i innych dodatkowych barier w handlu. Wielka Brytania pozostanie w unii celnej z UE i będzie uczestnikiem wspólnego rynku UE.
- Utrzymanie obecnych zasad przekraczania granicy UE-Wielka Brytania. Nadal będzie można podróżować do i z Wielkiej Brytanii na podstawie dowodu osobistego.
- Możliwość eksportu towarów do Wielkiej Brytanii na obecnych zasadach. Nie będzie potrzeby składania zgłoszeń celnych posiadania dodatkowych dokumentów (np. świadectw pochodzenia), niewymaganych dotychczas certyfikatów dla produktów. Wielka Brytania nadal będzie respektować wszystkie regulacje Unii Europejskiej w tym zakresie. W okresie przejściowym zachowana zostanie również ważność pozwoleń celnych wydanych przez władze Zjednoczonego Królestwa na podstawie przepisów unijnego kodeksu celnego.
- Obowiązywanie dotychczasowych przepisów w zakresie VAT i akcyzy, w tym limitów zwolnień dla podróżnych, funkcjonowania podatkowych systemów informatycznych itp.
- Brak zmian w zakresie ew. obowiązków dot. uzyskania licencji, pozwoleń lub spełniania norm sanitarnych czy fitosanitarnych dla produktów rolno-spożywczych.
- Utrzymanie dotychczasowych zasad wykonywania transportu drogowego i lotniczego pomiędzy UE a Wielką Brytanią.
- Dalsze wzajemne uznawania kwalifikacji zawodowych dla przedstawicieli zawodów regulowanych.
- Utrzymanie jednolitego paszportu dla usług finansowych.
Obywatele brytyjscy mieszkający w Polsce w trakcie okresu przejściowego (i po jego zakończeniu) utrzymają swoje prawa dot. pobytu, wykonywania pracy, dostępu do edukacji, służby zdrowia i usług publicznych. Nie będą musieli rejestrować się, aby je zabezpieczyć.
Będą jednak mogli wymienić swoje dokumenty pobytowe wydane im jako obywatelom UE na dokumenty poświadczające ich prawa na bazie Umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE lub uzyskać takie dokumenty pobytowe jeśli ich wcześniej nie posiadali. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wkrótce skieruje do konsultacji projekt zmian ustawowych gwarantujących możliwość wymiany oraz uzyskania takich dokumentów.
(MSZ,PE)