Prace prezydencji, w które zaangażowane jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, skupią się na trzech sferach.
Chodzi o maksymalizację wsparcia dla Ukrainy, utrzymanie obecnej polityki wobec Rosji i Białorusi oraz wzmacnianie bezpieczeństwa i odporności UE oraz jej partnerów.
MSZ odpowiada za obsługę merytoryczną 945 spotkań, na które składają się posiedzenia 38 grup roboczych i komitetów w Radzie UE w Brukseli oraz spotkania w Polsce.
Bezpieczeństwo, Europo! – motto polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski jest jedynym ministrem, który po raz drugi pokieruje resortem przez cały okres trwania polskiej prezydencji.
Pierwsza polska prezydencja w Radzie UE przypadła w I półroczu 2011 roku i koordynował ją resort dyplomacji. Nadchodząca prezydencja, która rozpocznie się 1 stycznia 2025 roku, odbędzie się w niezwykle skomplikowanej sytuacji międzynarodowej, na którą składają się m.in.: trwająca wojna w Ukrainie, rosnące napięcia geopolityczne, w tym na Bliskim Wschodzie, nasilające się zagrożenia hybrydowe i dezinformacja. Szef polskiego MSZ zapowiedział, że realizując priorytety polskiej prezydencji, będzie blisko współpracował z nowymi władzami UE, zwłaszcza Wysoką Przedstawiciel UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Kają Kallas oraz Komisarzem ds. Obrony i Przestrzeni Kosmicznej Andriusem Kubiliusem.
Działania w ramach drugiej polskiej prezydencji w Radzie UE koordynuje Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Ministerstwo Spraw Zagranicznych odpowiada za obsługę merytoryczną 945 spotkań, na które składają się posiedzenia 38 grup roboczych i komitetów w Radzie UE w Brukseli oraz spotkania w Polsce. Poprzez sieć placówek zagranicznych resort polskiej dyplomacji będzie docierał do odbiorców na całym świecie z przekazem dotyczącym prezydencji. Szef MSZ podkreślił, że kluczową rolę w przygotowaniu i sprawowaniu prezydencji odgrywa Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE w Brukseli. – Dlatego czasowo wzmacniamy tę placówkę blisko 150 osobami delegowanymi z resortów, ale też instytucji unijnych. Dodatkowo do 11 innych placówek zagranicznych oddelegowanych zostało łącznie 14 pracowników. Wzmocniliśmy również obsadę Ambasady RP w Teheranie. Będzie ona pełnić funkcję lokalnej prezydencji, wobec braku Delegatury UE na miejscu. Przywracamy ponadto funkcjonowanie Ambasady RP w Pjongjang, która będzie mogła w przyszłości służyć także reprezentowaniu UE – wskazał szef MSZ.
Jednym z zadań prezydencji jest organizacja w kraju szeregu wydarzeń nieformalnych, począwszy od spotkań formacji Rady Unii Europejskiej, po spotkania wyjazdowe grup roboczych i konferencje. Resort polskiej dyplomacji odpowiada za 42 spotkania organizowane w Polsce, na około 300 przewidzianych do organizacji w naszym kraju, głównie w Warszawie. Są to m.in. dwie nieformalne Rady ds. Zagranicznych: w pierwszej, w formule Gymnich będą uczestniczyć szefowie dyplomacji państw członkowskich UE i Wysoka Przedstawiciel ds. Zagranicznych i Bezpieczeństwa. Druga nieformalna Rada ds. Zagranicznych odbędzie się w formacie ministrów odpowiedzialnych za politykę rozwojową. Minister Sikorski podkreślił, że planowane są posiedzenia w Polsce dwóch innych ważnych gremiów UE: pierwszym z nich jest Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC), skupiający przedstawicieli państw członkowskich w randze ambasadorów; drugim jest Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (CivCom). Warto odnotować także konferencję dot. polityki europejskiej i miejsca Europy w debacie o kształtowaniu porządku światowego, realizowaną we współpracy z European Council on Foreign Relations.
Szef polskiej dyplomacji zapewnił, że Polska chce wykorzystać czas prezydencji do wzmocnienia swojej pozycji jako jednego z najważniejszych i najbardziej aktywnych państw członkowskich UE. – Będziemy dążyć do wzmocnienia pozycji oraz przekazu politycznego Polski w Unii i na świecie – podkreślił minister Sikorski, wskazując na priorytety i najważniejsze inicjatywy Ministerstwa Spraw Zagranicznych podczas nadchodzącej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Wsparcie polityczne, militarne i finansowe dla Ukrainy
Minister Sikorski podkreślił, że Polska prezydencja będzie zabiegać o trwałe i niezachwiane wsparcie polityczne, militarne i finansowe UE dla Ukrainy i jej odbudowy oraz zwiększanie presji na Rosję i jej popleczników, w celu jak najszybszego zakończenia trwającej agresji. Polska będzie dążyć do wzmocnienia misji UE na rzecz Ukrainy zarówno tej wojskowej (EUMAM Ukraine), jak i cywilnej (EUAM Ukraine).
Sankcje UE wobec Rosji i Białorusi
Jako kolejny cel polskiej prezydencji szef polskiej dyplomacji wskazał wzmocnienie sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji i Białorusi oraz walkę z ich obchodzeniem. Minister Sikorski zapowiedział, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Przedstawicielem UE ds. Sankcji Davidem O’Sullivanem zorganizuje konferencję poświęconą Wyzwaniom Polityki Sankcyjnej (25 lutego 2025 r.). Polska prezydencja będzie dążyć do poniesienia przez Rosję odpowiedzialności prawnej i finansowej za agresję wobec Ukrainy. Szef MSZ podkreślił, że Rosja musi zapłacić wysoką cenę, również w dosłownym sensie, za swoją agresję. Polska będzie dążyć do uzyskania poparcia państw członkowskich UE dla pełnego wykorzystania zamrożonych aktywów Banku Centralnego Rosji na rzecz wsparcia Ukrainy.
Szef polskiej dyplomacji wskazał, że Polska będzie wspierać kontynuację polityki „no business as usual” z Rosją i Białorusią oraz przeciwdziałanie wybieraniu obu tych państw do organów organizacji międzynarodowych. Istotnym wydarzeniem organizowanym w czasie polskiej prezydencji będzie Forum Kościuszkowskie, które będzie polską ofertą stworzenia platformy debaty na temat historii i przyszłości wspólnoty europejskich narodów, skierowaną do przedstawicieli białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego.
Rozszerzenie UE na Wschód i Południe
Minister Sikorski dodał, że podczas nadchodzącej prezydencji Polska będzie dbać o tempo i jakość procesu rozszerzenia Unii Europejskiej na Wschód i na Południe. – Naszym celem jest postęp zarówno odniesieniu do Ukrainy i Mołdawii, jak i do państw Bałkanów Zachodnich. Postępy w procesie akcesyjnym powinny być adekwatne do zaangażowania państw kandydujących do UE. Ponadto Polska prezydencja będzie wspierać proeuropejskie aspiracje gruzińskiego społeczeństwa. Liczymy na odwrócenie antyeuropejskiego trendu narzuconego Gruzji przez partię Gruzińskie Marzenie – która doszła do władzy w wyniku wyborów parlamentarnych o wątpliwych standardach. Chcemy również, aby Unia Europejska i Turcja wykonały konkretne kroki na rzecz zbliżenia. Turcja jest naszym bardzo ważnym, strategicznym partnerem, nie tylko w kwestiach bezpieczeństwa, ale i gospodarki – dodał szef polskiego MSZ.
Ożywienie Partnerstwa Wschodniego
W 2009 roku to minister Sikorski i ówczesny szef szwedzkiej dyplomacji Carl Bildt zainicjowali Partnerstwo Wschodnie. Minister Sikorski zapowiedział, że w trakcie polskiej prezydencji zostaną podjęte działania na rzecz aktualizacji i ożywienia tego formatu: – Celem tych wysiłków będzie zapewnienie, by Partnerstwo stało się komplementarne wobec procesu rozszerzenia, silniej oddziaływało na proeuropejskie reformy w krajach nie aspirujących do UE i kładło większy nacisk na bezpieczeństwo i zwalczanie zagrożeń hybrydowych. Położymy też akcent na wzmocnienie współpracy gospodarczej. Służyć temu będzie organizacja w Warszawie Forum Biznesu Partnerstwa Wschodniego (16 kwietnia 2025 r.).
Wzmacnianie bezpieczeństwa i odporności UE
Priorytetem polskiej prezydencji będzie wzmacnianie bezpieczeństwa i odporności UE. To działanie ma charakter wielowymiarowy. To nie tylko bezpieczeństwo wojskowe, ale i migracyjne, ekonomiczne, żywnościowe, wreszcie odporność na dezinformację – zapowiedział minister Sikorski, wskazując, że bardzo konkretnym elementem programu polskiej prezydencji będzie rozwój wymiaru obronnego UE. – Chcemy razem z państwami członkowskimi i Komisją Europejską budować Europę zdolną, by również fizycznie stawić czoła zagrożeniom dla bezpieczeństwa pochodzącym teraz głównie ze Wschodu. Również w sensie zapewnienia adekwatnej produkcji przemysłowej dla sektora zbrojeniowego. Naszym celem będzie też dążenie do wykorzystania unijnych instrumentów wsparcia dla tworzenia infrastruktury obronnej, takich jak Tarcza Wschód – wyjaśnił szef polskiego MSZ.
Intensyfikacja współpracy UE-NATO oraz przeciwdziałanie dezinformacji
Minister Sikorski zapewnił, że Polska będzie pracować nad pogłębieniem współpracy UE-NATO oraz komplementarnością działań UE wobec działań NATO. – Będziemy działać na rzecz pozamilitarnego bezpieczeństwa i odporności UE oraz jej wschodniego sąsiedztwa. Prace skupią się na wzmacnianiu odporności i reagowania na zagrożenia w cyberprzestrzeni, hybrydowe i terrorystyczne; pogłębianiu współpracy w zakresie zarządzania kryzysowego; zwiększaniu zdolności UE w zakresie komunikacji strategicznej i przeciwdziałania obcej, zwłaszcza rosyjskiej, ingerencji i dezinformacji – podkreślił minister Sikorski. Ponadto Polska prezydencja będzie dążyć do utworzenia Europejskiej Rady Odporności na Dezinformację (ROD). Rada ma być niezależną instytucją, finansowaną przez UE i państwa członkowskie. Jej celem stanie się ochrona przed obcą ingerencją i dezinformacją oraz monitorowanie przestrzeni informacyjnej.
Współpraca Unii Europejskiej z globalnymi partnerami
Podczas konferencji prasowej minister Sikorski zapowiedział także pogłębianie relacji transatlantyckich (UE-USA) w kontekście kontynuowania dialogu na tematy globalne, w tym Chin oraz regionu Indo-Pacyfiku; jak i w obszarze bezpieczeństwa i obronności oraz polityki energetycznej i nowych technologii. W ramach relacji UE-Zjednoczone Królestwo, polska prezydencja będzie wspierać ich pogłębianie w obszarze bezpieczeństwa i obronności. W zakresie relacji z innymi partnerami UE, celem prezydencji będzie powstrzymanie eskalacji na Bliskim Wschodzie, pomoc humanitarna dla ludności cywilnej i ustabilizowanie sytuacji w regionie. Polska prezydencja będzie wspierać współpracę z państwami regionu Indopacyficznego – m.in. MSZ zorganizuje konferencję naukową „The European Union in the Indo-Pacific Security Architecture” z udziałem niezależnych ekspertów z Azji i Europy. Szef polskiego MSZ zapowiedział także wspieranie rozwoju wszechstronnego partnerstwa UE z Afryką i stosunków z Ameryką Łacińską i Karaibami.
Działania na rzecz przestrzegania prawa międzynarodowego i poszanowania praw człowieka
Minister Sikorski zapowiedział, że Polska w trakcie swej prezydencji w Radzie UE będzie kontynuować działania na rzecz przestrzegania prawa międzynarodowego i poszanowania praw człowieka, dążąc do wzmocnienia wpływu UE w ramach systemu wielostronnego. Będzie to dotyczyć m.in. współpracy między UE a Radą Europy, w tym w kontekście prawnej odpowiedzi wspólnoty międzynarodowej na rosyjską agresję na Ukrainę. W obszarze współpracy rozwojowej i pomocy humanitarnej polska prezydencja będzie koncentrować się na budowaniu odporności państw i społeczeństw na kryzysy.
Więcej informacji o priorytetach polskiej prezydencji można znaleźć na stronie Poland25.eu