Zespół Śledczy nr 1 Prokuratury Krajowej prowadzi śledztwo o sygn. PK III 1 Ds 1.2016 dotyczące katastrofy samolotu Tu-154M, która miała miejsce 10 kwietnia 2010 roku w rejonie lotniska w Smoleńsku.
Kierownikiem zespołu jest prok. Krzysztof Schwartz.
Śledztwo to zostało wszczęte postanowieniem Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie z 10 kwietnia 2010 r. w kierunku czynu z art. 173 § 2 i 4 kk. Zostało przekazane do dalszego prowadzenia Zespołowi Śledczemu na podstawie zarządzenia Prokuratora Generalnego z dnia 21 marca 2016 r.
Postępowanie znajduje się obecnie w fazie ad personam, prowadzone jest przeciwko podpułkownikowi Pawłowi P. i dwóm innym rosyjskim oficerom podejrzanym o sprowadzenie katastrofy w ruchu powietrznym, następstwem czego była śmierć wielu osób (art. 173 § 1 i 3 kk). Na wniosek prokuratury sąd wydał postanowienia o tymczasowym aresztowaniu podejrzanych. Obecnie są oni poszukiwani listami gończymi. Śledztwo przedłużone jest do dnia 31 grudnia 2024 roku.
Od początku śledztwa uzyskano łącznie kilkaset opinii biegłych różnej specjalności. Zgromadzono również bardzo dużą liczbę elektronicznych danych, które nadal są poddawane analizie. Ponadto przesłuchano ponad 1000 świadków. Akta sprawy liczą aktualnie blisko 1900 tomów.
W ramach śledztwa weryfikowanych jest równolegle wiele wersji kryminalistycznych. Wśród nich jest zarówno wersja zakładająca błędy członków grupy kierowania lotami na lotnisku Smoleńsk-Północny, wersja wskazująca na błędy załogi samolotu, wersja biorąca pod uwagę ewentualną niesprawność samolotu, jak również wersja zakładająca różnego typu formy sabotażu.
W 2016 roku powołano Międzynarodowy Zespół Biegłych z zakresu medycyny sądowej, którego zadaniem było między innymi określenie przyczyny zgonu, mechanizmu oraz okoliczności powstania stwierdzonych u ofiar obrażeń. W sumie biegli wydali blisko 200 opinii medycznych, w tym opinie wstępne, uzupełniające i opinię końcową z zakresu medycyny sądowej.
W 2019 roku powołano Międzynarodowy Zespół Biegłych, którego zadaniem jest wydanie, na podstawie całości materiału dowodowego (w tym wszystkich uzyskanych opinii), kompleksowej opinii w zakresie okoliczności katastrofy, w tym jej przyczyn i przebiegu. Prace tego zespołu znajdują się na końcowym etapie. Przewidywany termin wydania opinii to sierpień 2024 r. Na termin wydania opinii wpływa obszerność i skomplikowany charakter przekazanego biegłym materiału dowodowego. Po wpłynięciu opinii zajdzie konieczność jej przetłumaczenia z języka angielskiego, a następnie przeanalizowania pod kątem pełności, jasności oraz niesprzeczności wewnętrznej, a także z pozostałymi opiniami w sprawie.
Inne zlecone opinie zostały uzyskane. Dotychczas uzyskane opinie biegłych nie uprawdopodobniają wersji kryminalistycznej związanej z jakąkolwiek formą sabotażu. O konkretnych wnioskach końcowych zawartych w opiniach na razie nie informujemy.
Nadto w toku śledztwa do strony rosyjskiej skierowano kilkanaście wniosków o międzynarodową pomoc prawną. Wnioski składane od 2018 roku nie zostały zrealizowane w całości. Na kierowane ponaglenia strona rosyjska stwierdza, że są one nadal procedowane (ostatnia odpowiedź z 21 lutego 2024 roku). W przypadku kilkunastu wniosków strona rosyjska odmówiła ich realizacji bez podania uzasadnienia. Na wnioski kierowane do innych krajów prokuratura otrzymała stosowane odpowiedzi.
Celem działania Zespołu Śledczego jest ustalenia rzeczywistych przyczyn i przebiegu katastrofy, w tym ustalenie osób odpowiedzialnych za jej spowodowanie. W tym celu uzyskiwany jest możliwie szeroki materiał dowodowy, tak aby w pełni wyczerpać inicjatywę dowodową. Po ustaleniu stanu faktycznego prokuratorzy będą mieli za zadanie pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sprawców ww. katastrofy.
Na 25 kwietnia 2024 roku zaplanowano spotkanie z osobami pokrzywdzonymi i ich pełnomocnikami. Celem spotkania jest przekazanie pokrzywdzonym i ich pełnomocnikom kompleksowej informacji o przebiegu śledztwa, wykonanych do tej pory czynnościach procesowych, czynnościach których nie zrealizowano z uwagi na brak współpracy ze strony Federacji Rosyjskiej, dokonanych na obecnym etapie śledztwa ustaleniach, a także planowanych działaniach zmierzających do zakończenia postępowania. W czasie spotkanie przedstawiona zostanie także kompleksowa informacja o przebiegu współpracy Zespołu Śledczego z Podkomisją MON ds. ponownego zbadania wypadku lotniczego samolotu TU-154 pod Smoleńskiem pracującą w latach 2016-2023. Uczestniczące w spotkaniu osoby będą mogły zadawać pytania prokuratorom prowadzącym postępowanie.
Sejm. 14. rocznica katastrofy smoleńskiej
Mija 14 lat od katastrofy smoleńskiej. 10 kwietnia 2010 r. nieopodal lotniska wojskowego w Smoleńsku na terytorium Rosji rozbił się polski samolot TU-154. Na pokładzie znajdowała się delegacja udająca się do Katynia, by wziąć udział w obchodach 70. rocznicy sowieckiej zbrodni z 1940 r. Zginęli wszyscy pasażerowie oraz członkowie załogi – łącznie 96 osób. Wśród ofiar byli m.in. prezydent Rzeczypospolitej Lech Kaczyński z małżonką Marią, b. prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, a także posłowie, senatorowie, wojskowi, duchowni, kombatanci, członkowie rodzin katyńskich, urzędnicy państwowi, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu.
Ten dzień na stałe zapisał się w pamięci Polaków, zapisał też tragiczną kartę w dziejach polskiego Parlamentu. W katastrofie smoleńskiej zginęli wicemarszałkowie Sejmu Krzysztof Putra i Jerzy Szmajdziński, marszałek Sejmu III kadencji Maciej Płażyński, posłowie Grażyna Gęsicka, Przemysław Gosiewski, Leszek Deptuła, Grzegorz Dolniak, Izabela Jaruga-Nowacka, Sebastian Karpiniuk, Aleksandra Natalli-Świat, Arkadiusz Rybicki, Jolanta Szymanek-Deresz, Zbigniew Wassermann, Wiesław Woda i Edward Wojtas, wicemarszałek Senatu Krystyna Bochenek oraz senatorowie Janina Fetlińska i Stanisław Zając.
Sejm upamiętnił ofiary tragedii z 10 kwietnia. Nieopodal wejścia głównego znajduje się tablica upamiętniająca prezydenta Lecha Kaczyńskiego, przy wejściu na Salę Posiedzeń upamiętniono marszałka Macieja Płażyńskiego, a w holu głównym umieszczono nazwiska wszystkich posłów i senatorów, którzy zginęli w Smoleńsku, wraz z odnalezionym w miejscu katastrofy godłem państwowym – elementem wyposażenia rozbitego samolotu.
Andrzej Duda w Krakowie
Rano na Wawelu Andrzej Duda upamiętnił spoczywającą w krypcie Katedry Parę Prezydencką składając wieniec przed sarkofagiem śp. Marii i Lecha Kaczyńskich.
– Bardzo dziękuję wszystkim, którzy dzisiaj pamiętają, przychodzą na cmentarze, przed pomniki, by wspomnieć, pomodlić się, a przede wszystkim, by oddać szacunek tym, którzy 14 lat temu zginęli pielgrzymując na groby polskich oficerów w Katyniu – mówił prezydent.
– My dzisiaj pamiętamy o nich wszystkich – i o polskich oficerach, którzy zostali zamordowani przez Sowietów w Katyniu, i o tych, którzy tamtego strasznego dnia, w tamtą straszną sobotę 10 kwietnia 2010 roku lecieli, by oddać im hołd, i także oddali swoje życie. Za ojczyznę – tak mówimy. W służbie dla ojczyzny – podkreślił.