W związku ze sprawą dotyczącą nieprawidłowości w Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych 7 listopada 2024 r. na polecenie prokuratora ze śląskiego pionu PZ PK zatrzymano trzy kolejne osoby.
Dwie osoby usłyszały zarzuty w wątku śledztwa dotyczącym powoływania się na wpływy w instytucjach państwowych w celu załatwienia spraw dotyczących działalności podmiotów zarządzanych przez Pawła Szopy. Kolejna osoba to funkcjonariusz policji, który przekroczył swoje uprawnienia, udzielając Pawłowi Szopie pomocy przy wypłacie z banków gotówki w łącznej kwocie około 3,5 mln zł.
Na wniosek prokuratora, sąd zastosował tymczasowe aresztowanie wobec jednej z zatrzymanych osób, tj. Eryka T., któremu zarzucono powoływanie się na wpływy w instytucji publicznej.
Śledztwo
Śląski pion PZ PK od dnia 12 kwietnia 2024 r. prowadzi śledztwo dotyczące nieprawidłowości w działalności Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Śledztwo wszczęto w dniu 1 grudnia 2023 r. w Prokuraturze Regionalnej w Warszawie.
Śledztwo powierzono do prowadzenia Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, Mazowieckiemu Urzędowi Celno-Skarbowemu oraz Biuru Spraw Wewnętrznych Policji.
Podstawą wszczęcia postępowania były materiały zgromadzone przez Centrale Biuro Antykorupcyjne, jak też dwa zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw złożone przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych jest agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Głównym zadaniem RARS jest utrzymanie rezerw strategicznych, wykonywanie decyzji Prezesa Rady Ministrów dotyczących tworzenia, udostępniania i likwidacji rezerw strategicznych oraz realizacja innych zadań w ramach udzielania pomocy i wsparcia, w tym podmiotom prawa międzynarodowego.
Rezerwy strategiczne tworzy się na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa i obronności państwa, bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego oraz wystąpienia klęski żywiołowej lub sytuacji kryzysowej.
Zgromadzony materiał dowodowy uzasadnia podejrzenie, że realizując powyższe cele, dopuszczono się szeregu nadużyć obejmujących przepisy pozwalające Agencji na pominięcie procedur określonych ustawą Prawo zamówień publicznych.
Powyższe nieprawidłowości dotyczyły w szczególności preferencyjnego traktowania wybranych oferentów – podmiotów, które dostarczały towary do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Podmioty te zyskiwały za zbywane do Agencji towary ceny znaczenie wyższe od ich rzeczywistej wartości rynkowej. Jak ustalono, osoby odpowiadające za zamówienia, wskazywały innym pracownikom Agencji podmioty, z którymi należy podpisać umowę na dostawy towaru, niezależnie od ceny i jakości oferowanego produktu. Podmioty te często nie miały doświadczenia w działalności danego rodzaju, a w normalnych warunkach rynkowych nie miałyby szansy uzyskania kontraktów.
Wykonane czynności
Dotychczas w toku śledztwa zgromadzono obszerną dokumentację z działalności RARS, przeprowadzono oględziny zawartości nośników zabezpieczonych w sprawie, poddano oględzinom ponad 30 historii rachunków bankowych, przesłuchano ponad 50 świadków.
Nadto pozyskano raport z audytu wewnętrznego przeprowadzonego w RARS oraz raport z dochodzenia przeprowadzonego w Agencji przez Europejski Urząd do spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).
W dniu 11 stycznia 2023 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, reprezentowana przez ówczesnego jej prezesa – Michała K. podpisała bowiem umowę z Komisją Europejską o dofinansowanie projektu dotyczącego zakupu agregatów prądotwórczych dla potrzeb Ukrainy.
Raport OLAF stwierdził nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z tego grantu unijnego i wskazał, że jego szacunkowa wartość wyniosła 91 972 360,00 €.
Podejrzani i zabezpieczenia
Aktualnie w ramach śledztwa 8 osobom przedstawiono łącznie 21 zarzutów, w tym byłemu Prezesowi RARS Michałowi K., trzem innym urzędnikom Agencji, a także Pawłowi Szopie.
Zarzuty te dotyczą w szczególności udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych, prania brudnych pieniędzy oraz powoływania się na wpływy w instytucji publicznej.
Zarzuty obejmują nieprawidłowości w wydatkowaniu przez Agencję środków w łącznej kwocie nie mniejszej niż 340 mln zł.
Aktualnie trzech podejrzanych pozostaje w areszcie tymczasowym w Polsce, zaś Michał K. został zatrzymany na terenie Wielkiej Brytanii i toczy się wobec niego postępowanie ekstradycyjne. Sąd magistracki londyńskiej gminy Westminster wyznaczył datę posiedzenia ekstradycyjnego na 17-19 lutego 2025 r.
W toku śledztwa zainicjowano przeprowadzenie szeregu kontroli podatkowych w podmiotach, które mogły być wykorzystane w przestępczym procederze. W chwili obecnej prowadzonych jest 7 takich kontroli podatkowych. Podjęto również działania zmierzające do zainicjowania w Agencji kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli.
Zablokowano 9 rachunków bankowych, które mogły być wykorzystywane w mechanizmie praniu brudnych pieniędzy pochodzących z czynów objętych prowadzonym śledztwem.
Celem zabezpieczenia wykonania kar o charakterze pieniężnym oraz przepadku korzyści majątkowych pozyskanych z przestępstwa, wydano szereg postanowień o zabezpieczeniach majątkowych na mieniu podejrzanych. Łącznie zabezpieczono w ten sposób nieruchomości, których wartość jest szacowana na ponad 24 mln zł, a także zabezpieczono środki pieniężne w kwocie blisko 120 mln zl.
Śledztwo ma charakter rozwojowy, planowane są dalsze czynności, w tym zatrzymanie i przedstawienie zarzutów dalszym osobom zaangażowanym w przestępczy proceder.