Flaga Polski jest z nami we wszystkich ważnych chwilach.
Podczas wydarzeń podniosłych i uroczystych, ale także w dni żałoby po stracie wybitnych i odważnych Polaków, w momentach wzruszeń i radości. 2 maja (czwartek) obchodzimy Dzień Flagi. Każdy z nas może uczcić Biało-Czerwoną poprzez jej wywieszenie np. w oknie lub na balkonie swojego mieszkania.
MSWiA przygotowało specjalny miniprzewodnik „Biało-Czerwona”, który zawiera zasady prezentowania flagi zgodnie z tradycją i honorem. Warto poznać te zasady.
Publikacja wskazuje między innymi różnice między flagą a barwami narodowymi. Flaga Rzeczypospolitej Polskiej składa się z dwóch poziomych pasów równej szerokości, białego u góry i czerwonego u dołu, w proporcjach 5:8. Powszechny zwyczaj umieszczania napisów i rysunków przez kibiców obserwujących zawody sportowe jest dopuszczalny wyłącznie na barwach narodowych. Te ostatnie nie mają określonych proporcji.
Istnieje wiele form eksponowania barw narodowych np. poprzez noszenie ich w postaci biało-czerwonej kokardy narodowej w klapie płaszcza, marynarki lub żakietu.
Czym są dla Polaków narodowe barwy i skąd pochodzą?
Na pewno stanowią widoczny znak zakorzenienia i przynależności oraz budują związek z przeszłością. Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej to dobry moment na przypomnienie kilku faktów związanych z historią polskich barw narodowych.
Pierwsza manifestacja w narodowych barwach
Flaga biało-czerwona ma około 200 lat. Używana przez kilka lat Księstwa Warszawskiego powróciła wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Same barwy biało-czerwone pojawiały się jednak już wcześniej, jako znak nieoficjalny, w II połowie XVIII w. oraz w czasach Księstwa Warszawskiego. Pierwszym odnotowywanym przez historyków większym zgromadzeniem z użyciem barw biało-czerwonych była publiczna manifestacja w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tego dnia w Warszawie panie spacerowały w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami. Panowie również założyli szarfy w tych kolorach. Ich interpretacja była powszechnie zrozumiała – biel symbolizowała Orła Białego, a czerwień pole tarczy herbowej. Później barwy te nabierały polskiego charakteru narodowego podczas walk polskich oddziałów u boku Napoleona, gdzie właśnie te dwa kolory identyfikowały Polaków w wielonarodowych armiach Cesarstwa Francuskiego. Po powołaniu przez Napoleona księstwa Warszawskiego jego flagą po raz pierwszy stała się flaga biało-karmazynowa.
Barwy nieistniejącego państwa
Zbyt duża dowolność interpretacyjna doprowadziła do złożenia w powstańczym Sejmie Królestwa Polskiego wniosku w sprawie określenia barw narodowych. 7 lutego 1831 r. przyjęto uchwałę połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej. Był to pierwszy w dziejach Polski oraz jeden z pierwszych na świecie aktów prawnych regulujących kwestię barw narodowych. Uchwała określała „odznakę, pod którą powinni łączyć się Polacy”. Głosiła ona, że: „Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Xięstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym”. Rękopis uchwały – wraz z pozostałymi aktami sejmowymi – przekazano do Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu, gdzie znajduje się do dziś.
Niepodległość w kolorze biało-czerwonym
Po odzyskaniu niepodległości II Rzeczpospolita stanęła przed koniecznością oficjalnego ustanowienia swoich symboli, pod którymi mogła występować na arenie międzynarodowej. Po trzech miesiącach prac projekt ustawy „O godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej” został wniesiony do Sejmu i przyjęty 1 sierpnia 1919 r. Za barwy narodowe uznano kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, z których górny jest biały, a dolny – czerwony. Ustalone wówczas proporcje szerokości do długości flagi (5:8) pozostają aktualne również dzisiaj. Wraz z odzyskaniem niepodległości na morzach i oceanach pojawiły się polskie statki z banderą biało-czerwoną.
Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej – historia
Jest obchodzony od 15 lat. Święto zostało wprowadzone nowelizacją ustawy z 20 lutego 2004 r. o godle, barwach i hymnie RP. Jej celem było unormowanie stanu prawnego, by używanie flagi narodowej umożliwić nie tylko w czasie świąt państwowych, jak wynikało z ustawodawstwa odziedziczonego po PRL, ale w każdej sytuacji, przy zachowaniu należytej czci i szacunku. Propozycja Dnia Flagi RP była wzorowana na rozwiązaniach funkcjonujących w innych krajach, np. Stanach Zjednoczonych. Wybór daty 2 maja także miał swoje uzasadnienie historyczne. W PRL był to dzień obowiązkowego zdejmowania flagi po Święcie Pracy z uwagi na zakaz obchodzenia rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jednocześnie 2 maja jest obchodzony jako Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
2 maja wywieś flagę
Polska historia, zwłaszcza ostatnich 200 lat, to historia zerwanej ciągłości. Polacy w latach niewoli i okupacji pielęgnowali tę ojczyznę symboliczną zakodowaną w pamięci, dziejach bohaterów i symbolach właśnie. Paradoksalnie w tym trudnym czasie nasze dzieje obfitowały w wydarzenia o charakterze wspólnototwórczym. Tak utkana opowieść towarzyszyła kolejnym pokoleniom. Opowieść tym bardziej porywająca im bardziej prawdziwi i spiżowi byli jej bohaterowie. Wolni Polacy nieśli biało-czerwone barwy przez kolejne zakręty naszej historii. 2 maja na ich cześć wywieś flagę – niech cała Polska będzie biało-czerwona.
(CIS,MSWiA)