1 maja 2004 r. Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.
1 maja 2004 r. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Był to przełomowy moment, który na trwałe wpisał się w historię naszego kraju, otwierając nowe perspektywy i możliwości. W efekcie wieloletnich starań i negocjacji akcesyjnych nasz kraj wstąpił do Wspólnoty. Traktat akcesyjny podpisano 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. Ważny element stanowiło ogólnokrajowe referendum przeprowadzone w czerwcu 2003 r., w którym poparcie dla procesu integracji z UE wyraziła znaczna większość Polek i Polaków.
Z perspektywy 21 lat można zauważyć, że członkostwo w Unii Europejskiej przyniosło szereg korzyści, znacząco przyspieszyło rozwój gospodarczy Polski, wpłynęło na modernizację infrastruktury oraz dostęp do programów edukacyjnych i badawczych. Dotacje unijne wspierają lokalne inicjatywy, innowacje technologiczne czy transformację energetyczną. Jednak Polska nie jest jedynie beneficjentem funduszy unijnych. Na przestrzeni lat stała się ważnym członkiem UE, aktywnym uczestnikiem europejskiego dialogu, współtworzącym kierunki unijnych polityk. Od początku 2025 r., w ramach sprawowanej prezydencji w Radzie UE, Polska wspiera przede wszystkim działania wzmacniające europejskie bezpieczeństwo w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym, informacyjnym, energetycznym oraz zdrowotnym.
Liczne pozytywne aspekty członkostwa w UE przekładają się na przychylne nastawienie społeczne. Zgodnie z badaniem CBOS z marca 2024 roku, 77 proc. Polaków popiera obecność Polski w UE. Zwolennicy członkostwa Polski we Wspólnocie dominują we wszystkich uwzględnionych w analizach grupach społeczno-demograficznych.
Aprobatywny stosunek Polek i Polaków do członkostwa w UE pokazują również tegoroczne badania opinii publicznej (Eurobarometr), regularnie zlecane przez Parlament Europejski we wszystkich krajach Unii. Z badania wynika, że aż 74 proc. obywateli krajów członkowskich widzi korzyści z przynależności do Wspólnoty. W tym samym badaniu aż 84 proc. obywateli Polski jest zdania, że kraj skorzystał na wejściu w szeregi UE.
Rocznica akcesji Polski do UE to również czas refleksji o wartościach, które nas łączą, o europejskiej współpracy i solidarności.
Święto Pracy
1 maja przypada również Święto Pracy.
Obchodzone na całym świecie od 1890 r., a w Polsce będące świętem państwowym od 1950 r.. Początek obchodów tego dnia wiąże się z wydarzeniami, które miały miejsce w Stanach Zjednoczonych, w Chicago, w 1886 roku. Wówczas odbyła się wielka manifestacja robotników domagających się poprawy warunków pracy, w tym m.in. skrócenia dnia pracy do 8 godzin. Protesty te przerodziły się w brutalne starcia uczestników manifestacji ze służbami porządkowymi. W odpowiedzi na te wydarzenia zorganizowano w Paryżu Międzynarodowy Kongres Robotniczy, podczas którego uchwalono rezolucję wzywającą do ustanowienia ogólnoświatowego święta pracy, upamiętniającego walkę robotników o prawa pracownicze.
W Polsce, w okresie PRL, Święto Pracy nabrało wielkiego znaczenia społecznego. Celebrowany w postaci słynnych pochodów pierwszomajowych dzień, był jednym z najważniejszych w kalendarzu narodowym. W latach 80., w kontrze do oficjalnych obchodów pierwszomajowych, odbywały się manifestacje organizowane przez podziemną „Solidarność”. Po 1989 r. obchody 1 maja i jego znaczenie ewoluowały wraz z przemianami społeczno-politycznymi, przeobrażając się w moment refleksji nad prawami pracowniczymi i rolą pracy w społeczeństwie.
Dziś stosunek Polaków do Święta Pracy jest różnorodny. Dla części społeczeństwa jest to dzień wolny od pracy, dla innych – przypomnienie o trudnej walce o prawa pracownicze, okazja do zaangażowania się w społeczne i polityczne działania na rzecz poprawy warunków pracy w kontekście polskich i globalnych wyzwań rynku pracy. Odpowiedzią na nie są trwające dyskusje nad zmianami w przepisach, zmierzającymi do skrócenia czasu pracy.
Przypadające 1 maja Święto Pracy to ważny dzień w ministerstwie, które pracę ma w swojej nazwie – ale nie tylko.
Działania na rzecz zapewnienia godnych, bezpiecznych i sprawiedliwych warunków pracy dla wszystkich to icj priorytet. Co do tej pory udało się zrealizować, a co mają w planach na najbliższą przyszłość?
Tworzenie prawa, które zapewnia godne warunki pracy – uczciwe wynagrodzenia, bezpieczne warunki zatrudnienia, czas na odpoczynek, ale też zabezpieczenie na trudniejsze momenty. Sprawne instytucje dbające o prawa pracowników. Nowoczesne instytucje rynku pracy. Jasne i przejrzyste przepisy.
To wszystko wpisuje się w działania Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, o których z okazji Święta Pracy chce opowiedzieć trochę więcej. Oto ich pomysły:
„Pora na… krótszy czas pracy!
Zaledwie kilka dni temu ogłosiliśmy rozpoczęcie przygotowań do projektu pilotażowego skróconego czasu pracy.
To będzie pierwszy pilotaż skróconego czasu pracy w tej części Europy, pierwszy w naszym regionie, pierwszy na tak szeroką skalę pilotaż w Polsce. Chcemy zachęcać do skróconego czasu pracy, zachęcać do testowania rozwiązań w różnego typu organizacjach. W pilotażu będą mogli wziąć udział przedsiębiorcy, jednostki samorządowe, fundacje, towarzyszenia, związki zawodowe – by każdy pracodawca mógł sprawdzić, co u niego działa
– mówiła podczas konferencji minister pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Najważniejsza zasada? Po pierwsze – dobrowolność przystąpienia do pilotażu. To pracodawcy wraz z pracownikami wydeptują ścieżki na drodze do zmiany. Po drugie – mniejsza liczba godzin pracy nie może się przekładać na obniżenie wynagrodzenia ani redukcję zatrudnienia. Na realizację pilotażu w pierwszym roku przeznaczymy 10 mln zł z Funduszu Pracy.
Do końca czerwca 2025 roku ogłosimy zasady i warunki, na których działać będzie program pilotażowy, a w kolejnych miesiącach uruchomimy nabór. Dodatkowo w Ministerstwie Pracy powołany zostanie zespół ds. skróconego czasu pracy, którego zadaniem będzie bieżący monitoring pilotażu, wspieranie wdrożeń oraz opracowanie rekomendacji legislacyjnych.
Wigilia dniem wolnym od pracy
Spotkanie przy świątecznym stole z bliskimi to piękny czas, który poprzedzają nierzadko długie przygotowania. Pracownicy, a zwłaszcza pracownice, bo często właśnie one biorą na swoje barki ten ciężar albo biorą urlopy, albo spędzają wieczorami długie godziny na sprzątaniu i gotowaniu. Wiele osób ma przed sobą daleką drogę do rodzinnych domów. W efekcie Wigilia może kojarzyć się z pośpiechem i stresem. Nie powinno tak być!
W tym roku czeka nas pierwsza wolna od pracy Wigilia. To czas, na który polskie rodziny zasługują. W trakcie prac parlamentarnych do projektu dodana została poprawka ustanawiająca niedzielę handlową w grudniu (łącznie 3 niedziele w grudniu). Nie znaczy to jednak, że pracownicy handlu muszą więcej pracować. Pracę w niedzielę mogą odebrać w innym dniu, a ich miesięczny wymiar pracy zmniejszył się o 8 godz.
Oddajemy rodzinom coś najcenniejszego – czas
Jeszcze do niedawna rodzice wcześniaków bezpowrotnie tracili czas spędzony z dzieckiem w szpitalu – liczył się on jako zwyczajny urlop rodzicielski. To się zmieniło. 19 marca 2025 roku weszły w życie przepisy wprowadzające dodatkowy urlop dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych po narodzinach.
Ustawa wprowadza dodatkowy urlop macierzyński w wymiarze do 8 tygodni lub do 15 tygodni – w zależności od okresu hospitalizacji i tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, lub masy urodzeniowej. Działa to na zasadzie „tydzień za tydzień”, a sam urlop przysługuje na wniosek.
To wspólny sukces Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz strony społecznej – rodziców wcześniaków, lekarzy, organizacji zrzeszonych w Koalicji dla Wcześniaka, która przez rok współpracowała z nami nad projektem ustawy.
Pracowałeś na zleceniu? To też będzie się liczyć!
Zgodnie z dzisiejszymi przepisami umowy zlecenia oraz okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wliczają się do stażu pracy. Co to oznacza w praktyce? Przykładowo osoba pracująca przez kilka czy kilkanaście lat wyłącznie na umowie zlecenie ma w świetle prawa niższy staż pracy niż osoba zatrudniona na etacie od kilku dni. To niesprawiedliwe.
Przygotowany w MRPiPS projekt ustawy, który wkrótce ma być rozpatrzony przez rząd, ma na celu wyrównanie szans w dostępie do niektórych świadczeń pracowniczych – jak prawo do dłuższego urlopu czy nagród jubileuszowych, ale też do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego.
Wsparcie dla rodziców najmłodszych dzieci
Powrót do pracy po urlopie rodzicielskim to wyzwanie. Czy maluszek odnajdzie się w żłobku? A może lepsza będzie opieka niani? Może poprosimy o pomoc babcię? Rodzice stawiają sobie w tym szczególnym czasie wiele pytań. By ułatwić im łączenie życia rodzinnego z aktywnością zawodową, 1 października 2024 roku uruchomiliśmy program Aktywny Rodzic.
Jak to działa? Rodzice mogą wybrać jedno z trzech dostępnych świadczeń: aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku lub aktywnie w domu. Otrzymać można nawet 1500 zł dofinansowania na opiekę nad małym dzieckiem, a w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami – do 1900 zł.
Co ważne, aby skorzystać ze świadczenia nie trzeba spełniać kryterium dochodowego, a dodatkowe środki nie wpływają na uprawnienia do innych świadczeń.
Większa ochrona pracowników przed szkodliwymi substancjami
Warunki panujące w miejscu pracy nie powinny odbijać się negatywnie na zdrowiu pracownika. Właśnie dlatego rozszerzyliśmy katalog substancji rakotwórczych i mutagennych. Przepisy, które weszły w życie 29 czerwca 2024 roku, zobowiązują pracodawców do podjęcia działań związanych z ochroną zdrowia pracowników i poprawy warunków pracy wykonywanej w narażeniu na czynniki reprotoksyczne.
Substancje reprotoksyczne, które działają szkodliwie m.in. na płodność i funkcje seksualne, występują przede wszystkim przy produkcji i stosowaniu pestycydów, produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych, w przemyśle gumowym, farmaceutycznym, metalurgicznym, kosmetycznym. Także w budownictwie, w placówkach ochrony zdrowia, w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych i warsztatach samochodowych.
Równość na rynku pracy – to możliwe!
Taka sama praca powinna być wynagradzana tak samo – niezależnie od płci. W Ministerstwie Pracy odbyły się już cztery posiedzenia Zespołu ds. wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub za pracę o takiej samej wartości. Sam zespół został powołany przez ministrę pracy Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk w grudniu 2024 roku
Państwa członkowskie mają czas do 7 czerwca 2026 r. na implementację dyrektywy do krajowego porządku prawnego.
Rynek pracy wchodzi w XXI wiek!
Już wkrótce polskie prawo dogoni rynek pracy i będzie przystawać do realiów oraz wyzwań XXI wieku. Będzie także odpowiadać na faktyczne potrzeby i oczekiwania wszystkich zainteresowanych – zarówno poszukujących zatrudnienia, jak i pracodawców. Polaków i cudzoziemców. Szukających kadr przedsiębiorców.
11 kwietnia 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Stanowią one realizacje kamieni milowych zapisanych w Krajowym Planie Odbudowy.”
