16 lat temu, 1 maja 2004 r., miało miejsce największe rozszerzenie Unii Europejskiej w historii.
Po kilkunastoletnim procesie integracji Polska dołączyła do Wspólnoty wraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Litwą, Łotwą, Estonią, Słowenią, Cyprem i Maltą.
„Po odrzuceniu jałtańskiego podziału Europy objęto [integracją] także kraje, które przez pół wieku pozostawały pod sowiecką dominacją. Dopiero wówczas zdołano przezwyciężyć polityczny podział Europy, a wyzwaniem dla dalszej współpracy stało się przezwyciężanie dysproporcji ekonomicznych i społecznych” – podkreślił Sejm w uchwale z 2017 r. Posłowie zwrócili w dokumencie uwagę, że „większość Polaków opowiedziała się wówczas za uczestniczeniem w dalszych etapach integracji: za zniesieniem wewnętrznych granic, za wspólnym rynkiem towarów i usług, za poszerzaniem Unii o kolejne państwa, ale także za zachowaniem prawa do samodzielności w decydowaniu o sprawach wewnętrznych oraz za kultywowaniem własnej tożsamości narodowej i kulturowej”.
Integrację Polski z UE zapoczątkowało nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Europejską Wspólnotą Gospodarczą w 1988 r. Najważniejszymi etapami dalszej drogi do Unii były: podpisanie umowy stowarzyszeniowej zwanej Układem Europejskim (1991 r.), złożenie wniosku o przyjęcie do Wspólnoty (1994 r.), rozpoczęcie procesu negocjacji (1998 r.) i jego zamknięcie (2002 r.) oraz podpisanie traktatu akcesyjnego (2003 r.), a następnie zgoda na jego ratyfikację w referendum (7 – 8 czerwca 2003 r.).
W procesie akcesyjnym kluczową rolę odegrał Parlament, dostosowując polskie prawo do przepisów UE, wyznaczając prawne ramy akcesji i wyrażając zgodę na zawieranie umów międzynarodowych. Niezwykle istotne były także dyplomacja parlamentarna i prowadzona przez Sejm współpraca międzynarodowa.
„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z uznaniem ocenia 60 lat wysiłków na rzecz pogłębienia współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej, które od 13 lat podejmuje też Polska” – podkreślili w uchwale z 2017 r. posłowie.
2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej jako święto obchodzony jest 2 maja. Co roku tego dnia Polacy z dumą eksponują flagi na zewnątrz. Każdy z nas może uczcić Biało-Czerwoną poprzez jej wywieszenie np. w oknie lub na balkonie swojego mieszkania czy przed domem.
Flaga Polski jest z nami we wszystkich ważnych chwilach. Podczas wydarzeń podniosłych i uroczystych, ale także w dni żałoby po stracie wybitnych i odważnych Polaków, w momentach wzruszeń i radości.
2 maja – poza Dniem Flagi – obchodzimy również Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej składa się z dwóch poziomych pasów równej szerokości, białego u góry i czerwonego u dołu, w proporcjach 5:8. Powszechny zwyczaj umieszczania napisów i rysunków przez kibiców obserwujących zawody sportowe jest dopuszczalny wyłącznie na barwach narodowych. Te ostatnie nie mają określonych proporcji.
Istnieje wiele form eksponowania barw narodowych np. poprzez noszenie ich w postaci biało-czerwonej kokardy narodowej w klapie płaszcza, marynarki lub żakietu.
Na terenie RP flaga państwowa ma zawsze pierwszeństwo przed innymi flagami.
Dzień Flagi został ustanowiony przez Sejm w 2004 roku. To święto, które ma wyrażać szacunek do flagi i propagować wiedzę o polskiej tożsamości oraz symbolach narodowych.
Święto Narodowe Trzeciego Maja – Konstytucji 3 Maja
3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni przyjął ustawę regulującą ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Do dzisiaj nazywana jest Konstytucją 3 Maja. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. Ustawa ta reguluje ustrój prawny, obowiązki obywateli oraz organizację władz państwowych.
Została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej. Konstytucja formalnie zniosła liberum veto.
Brońmy ludzi i Konstytucji – oświadczenie Rzecznika Praw Obywatelskich
Majowe święta mają dla Polaków wyjątkowe znaczenie. Niemal każdy może odnaleźć w nich jakąś cząstkę swojej społecznej i patriotycznej tożsamości. Święta są głęboko osadzone w historii. Każde z nich nawiązuje do konkretnej tradycji, ma też nieco inną treść i formę ekspresji. O ich wadze i popularności decyduje również to, że dają one możliwość zamanifestowania swoich postulatów czy emocji względem Ojczyzny zarówno w formie indywidualnej, grupowej, jak i państwowej.
W tym roku jednak nad każdym z majowych świąt zawiśnie wspólny cień. Żyjemy w czasach różnych ograniczeń i zagrożeń związanych z pandemią koronawirusa. Towarzyszy nam niepokój dotyczący obecnej sytuacji życiowej i zdrowotnej, a także niepewność co do przyszłości. Dodatkowo na atmosferę obchodów może rzutować ostry konflikt polityczny w wokół wyborów prezydenckich, który bardzo wyraźnie podzielił Polaków.
1 maja obchodzimy Święto Pracy – Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy.
Jest to szczególna okazja do podkreślenia, jak ważna jest ochrona miejsc pracy, praw pracowniczych czy wsparcie dla tych wszystkich osób, które z różnych powodów tracą dotychczasowe źródła dochodu. To jest dzień, który powinien nam przypominać o ochronie godności pracownika. Tym samym z protestem powinny się spotkać wszelkie pomysły zmierzające do przedmiotowego traktowania pracowników, typu zwalnianie za pośrednictwem maila czy wysyłanie na przymusowe urlopy.
Tych zagrożeń, obaw, dziur w antykryzysowych tarczach i niebezpiecznych pomysłów jest dzisiaj naprawdę wiele. Nie sposób ich tu wszystkich omówić. Biuro RPO stara się to czynić na co dzień w wystąpieniach RPO do różnych instytucji. Generalnie nie powinniśmy godzić się na rozwiązania, których praktycznym sensem może być przerzucanie głównego ciężaru kosztów wychodzenia z kryzysu na barki pracowników. Zarówno w sensie ekonomicznym, jak i prawnym. Konstytucja RP jest zbudowana na filarach ochrony sprawiedliwości społecznej (art. 2), zrównoważonego rozwoju (art. 5), solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych (art. 20) oraz ochrony pracy (art. 24). Obecnie znaleźliśmy się w szczególnej godzinie próby. Przechodzimy głęboki test wiarygodności naszych wartości konstytucyjnych oraz wartości, które były podkreślane przez wszystkie ekipy rządzące od 1989 r. Pierwszomajowe święto jest dobrym momentem, aby o ludzkiej godności i prawach pracowniczych przypomnieć wszystkim uczestnikom życia publicznego.
2 maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
Wbrew pozorom i to święto ma nie tylko wymiar symboliczny. Chodzi o to, aby naszego patriotyzmu nie sprowadzać tylko do wywieszania flagi (choć to piękny zwyczaj), lecz nadać mu głębszą treść. Powinniśmy się między innymi pokusić o refleksję, jak w sensie społecznym rozumiemy nasze przywiązanie do Ojczyzny. Na czym w rzeczywistości polega nasz patriotyzm konstytucyjny? Czy w trudnym czasie jesteśmy w stanie kształtować Rzeczpospolitą jako nasze dobro wspólne (art. 1 Konstytucji)? Natomiast w kontekście debaty o wyborach prezydenckich musimy powtarzać, że żaden z obywateli RP przebywający poza granicami Polski nie może być pozbawiony prawa współdecydowania o najważniejszych sprawach dotyczących Ojczyzny.
Wreszcie Święto Narodowe Trzeciego Maja (228. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja).
To szczególny dzień nie tylko ze względu na chwalebny moment naszej historii, ale również ze względu na współczesny spór o rolę konstytucji. Pewnie usłyszymy w tym dniu wiele podniosłych słów, lecz nie powinny one zagłuszyć oczywistych pytań o to, co obecna władza robi z ustawą zasadniczą. Czy można pogodzić patriotyzm z łamaniem i obchodzeniem konstytucji? Jak się ma odwaga ojców-założycieli Konstytucji 3 Maja w obliczu nadciągającego zagrożenia, do dzisiejszych prób lekceważenia konstytucyjnych praw obywateli w obliczu kryzysu ekonomicznego? Jak obywatele mają bronić swojej Konstytucji, skoro władza stopniowo podporządkowuje sobie instytucje służące kontroli praworządności, pozbawia je cech niezależności i transparentności? To tylko pytania, myślę jednak, że warto wykorzystać majowe święta do refleksji nad tymi zagadnieniami.
Życzę wszystkim obywatelom, aby te majowe dni ludzi pracy, patriotyzmu i Konstytucji przyniosły również chwilę wytchnienia. Miejmy nadzieję, że za rok będziemy mogli w pełni korzystać z naszych praw, a majowe święta 2021 r. będą festiwalem naszej obywatelskości.